Palliatieve zorg is er voor iedereen; jong of oud, rijk of arm, gelovig of niet gelovig. De beleving en de manier waarop deze zorg ontvangen wordt en mogelijk is, is afhankelijk van de cultuur of geloofsovertuiging.
Op de afdeling medische oncologie wordt veel zorg verleend aan mensen met een islamitische geloofsovertuiging. Een geloofsovertuiging waarin palliatieve zorg soms lastig is om te verlenen, maar ook om te ontvangen. Zo mag en kan er niet gesproken worden over het levenseinde, wordt er altijd gezocht naar een manier om toch nog een behandeling te krijgen en is er vaak een verzoek tot een second opinion in Nederland en in het buitenland. Ook zijn er discussies over het wel of niet toedienen van vocht via het infuus, en wordt er altijd gevraagd of de patiënt geen voeding via een sonde kan krijgen.
Dagelijks worden deze vragen opnieuw gesteld aan de arts en verpleegkundige, dagelijks wordt er weer het gesprek aangegaan over de manier waarop de zorg geboden wordt. Het is bijna niet mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan over zorg die mogelijk is thuis, over wat er zal gaan gebeuren, welke dingen waargenomen zullen gaan worden in de klachten of symptomen. Soms is dit lastig, zeker wanneer er jonge kinderen betrokken zijn. Je wilt hen zoveel als mogelijk is voorbereiden op het verlies dat komen gaat.
Naast alle discussie en vragen die deze manier van zorg verlenen oproept, zie ik ook een mooie kant. Het rotsvaste vertrouwen in Allah; hij weet wat de weg is voor zijn volgeling. Met hem kan de patiënt altijd de grootste berg over en wij als mensen zijn zo nietig bij hem.
Er moet een strijd gestreden worden. Helder blijven tot aan het einde, om zo wanneer het sterven daar is, jij er alles aan gedaan hebt om voor Allah te kunnen verschijnen.
Het met elkaar zijn, elkaar steunen. Het belangrijkste wat zij met elkaar doen is het onophoudelijk bidden voor genezing, voor een wonder.
Hoe staan wij in palliatieve zorg? Hoe gaan wij met de boodschap om als de arts aangeeft dat er medisch gezien geen opties voor behandelen meer zijn? Hoeveel alternatieve behandelingen ondergaan wij? Kan er bij ons gesproken worden over de zorg in de laatste levensfase?
Blijven wij vechten voor een laatste behandeling in studieverband of een behandeling met veel bijwerkingen? Blijven wij vechten voor een aards bestaan, of bereiden wij ons voor op de eeuwigheid die aanstaande is? In deze fase van het leven staat pijn, vermoeidheid en nog veel meer zo op de voorgrond. Het lezen van de Bijbel, het bidden wordt intensief, de kracht is er soms niet meer voor. En dan gewacht tot een ziekbed-bekering? Of staat voorop: ‘Geef bevel aan uw huis; want gij zult sterven’?
Antoinet Nobel is oncologieverpleegkundige en blogt voor Terdege over de palliatieve zorg.
