Cees van den Bos: de nieuwe veldwachter van Urk

Die 1-aprilgrap, ja. Van den Bos glimlacht. „Ik zou beleidsmedewerker worden bij de Tweede Kamerfractie van de SGP in Den Haag. Er werd door de fractie een heus persbericht over uitgebracht. Zelfs de burgemeester vroeg me om opheldering.”

Bleek achteraf dus een grap met een kern van waarheid. Van den Bos —ruim zes jaar wethouder in de gemeente Schouwen-Duiveland— gaat echter niet naar de Hofstad, maar naar Urk. Als burgemeester. De eerste SGP’er in de historie van het christelijke dorp aan het IJsselmeer. En de jongste ooit.

Emotie

Van Bruinisse (kortweg: Bru) naar Urk. Van het ene vissersdorp naar het andere. Begin juli werd bekend dat Van den Bos (1980) de nieuwe burgervader van Urk zou worden.

Verhuizen, flitste het door het hoofd van zijn vrouw Willemijn (1983). „In mijn jeugd ben ik twee keer verhuisd en daar heb ik geen positieve herinneringen aan. Je weet dus wat je nu je kinderen aandoet. Verhuizen roept bij kinderen altijd emoties op.”

Anderhalve maand later streken ze met Leander (15 jaar), Lieke (14), Marit (12), Meike (8), Emke (7) en Vera (1) neer op Urk. In een woning met uitzicht op de haven. „Het heeft tranen gekost, maar we zijn er”, zegt Willemijn. „Vriendjes loslaten, opa en oma achterlaten; het waren taaie weken.” Cees: „Je weet wat je verliest, niet wat je krijgt.”

Tijdens de sollicitatieprocedure hadden ze bewust niets tegen hun kinderen gezegd. „Het hele proces was een worsteling, voor ons allebei. Ons leven wordt geleid, dus als ik het niet was geworden, was het ook goed geweest. Onze oudste voelde aan dat we met iets bezig waren. Hij houdt van orgelspelen, wil graag naar het conservatorium. In een kerkje in Dreischor heeft hij een afscheidsconcert gegeven. Er zijn al uitnodigingen voor een welkomstconcert op Urk. Wat dat betreft is het hier natuurlijk een walhalla aan orgels.”

Intussen zien ze de voordelen, zegt Willemijn. „Alles is hier op het dorp: bibliotheek, muziekschool, zwembad. Het gemeentehuis ligt op loopafstand van ons huis. Ik heb dus iedere dag de auto voor de deur.” De drie oudste kinderen gaan naar het voortgezet onderwijs, twee jongere naar de basisschool. De jongste telg is thuis. „Als we in een dipje zitten, vrolijkt zij ons op.”

UITDAGING

Dat het wethouderschap in Schouwen-Duiveland voor Van den Bos een maatje te klein was, verrast zijn omgeving niet. Zelf zegt hij: „Als wethouder ben je beperkt houdbaar. Het houdt een keer op. Mensen die dertig jaar lang wethouder zijn, zijn fossielen. Ik heb wel tegen Willemijn gezegd: „Als ik ooit burgemeester word, dan graag in een leuke gemeente. Niet ergens op de winkel passen, maar een plek met uitdaging. Waar wat te doen is. Een dorp of stad met karakter. Niet waar er dertien van in een dozijn zitten.”

Wat dat betreft kan Van den Bos op Urk aan de bak. Het dorp heeft een van de hoogste geboortecijfers van Nederland. De helft van de 21.000 inwoners is jonger dan 25 jaar. Dat brengt zo zijn uitdagingen met zich mee. „Met mijn oudste dochter heb ik op zaterdagavond al een rondje over het industrieterrein gefietst”, zegt de nieuwe burgemeester veelbetekenend. „Straks zoek ik de jongeren ook gewoon op, ga ik met ze in gesprek. Bedenk wel dat jeugdproblemen niet alleen op Urk spelen. Die doen zich elders ook voor.” Van de voorganger van Van den Bos, de CDA’er Pieter van Maaren die vorig jaar naar Zaltbommel verkaste, komt de uitspraak dat Urk ”een tikje vrijgevochten” is.

Vreemde ogen die dwingen moeten op Urk belangrijke taken vervullen: dominees, leerkrachten en de burgemeester. „Noem mij de nieuwe veldwachter van Urk; streng doch rechtvaardig. Maar altijd vanuit een basis van contact hebben met elkaar en oprechte interesse.”

VRIJZINNIG

Dat hij op Urk de eerste burgemeester van SGP-huize is, doet Van den Bos niet veel. „Er wonen op Urk veel SGP’ers; we lijken misschien ook wel op hen. Maar ik ben burgemeester voor iedereen; van orthodox tot vrijzinnig. Ja, ook vrijzinnigen wonen hier. Ik ben ze al tegengekomen. Het is een levendig dorp, men geeft om elkaar. Te vaak wordt Urk negatief neergezet in de media. Allerlei gebeurtenissen worden meteen gelinkt aan het geloof.”

Hoewel de familie Van den Bos in Bruinisse lid was van de gereformeerde gemeente in Nederland, oriënteren ze zich in hun nieuwe woonplaats op verschillende kerkelijke gemeenten. „Daarna maken we een keuze. De kerkelijke verdeeldheid in ons land is zonde en tot oneer van God. Als je ziet dat in een zwaar hervormde gemeente dezelfde liefde tot God heerst als in een gereformeerde gemeente, dan is het jammer van die kerkmuren. We zien nagenoeg geen concrete acties om tot elkaar te komen. Dat verbaast ons en doet verdriet.”

Er staat in Johannes 17 vers 21 dat de eenheid van christenen gekoppeld wordt aan het geloof van nietgelovigen in Christus. Dat is voor mij zeer relevant. Als burgemeester wil ik overigens wel alle kerken in het dorp bezoeken. En het lijkt me ook mooi om bij bijvoorbeeld tien verschillende gezinnen tussen de middag mee te eten. Zo leer je de bevolking kennen. Daarbij moet ik wel zeggen dat de coronacrisis bepalend zal zijn voor wat wel en niet kan.”

GROEI

Van een redacteur van het Urkerland, de krant die twee keer per week op Urk verschijnt en bijna huis-aan-huis wordt gelezen, kreeg de nieuwe burgemeester tien tips. Zoals: vergeet dat jij, je vrouw en kinderen anoniem kunnen leven. „Dat hebben we al gemerkt. Toen de kinderen lid werden van de bibliotheek moesten ze natuurlijk hun achternaam opgeven. „O, ben je er een van de nieuwe burgemeester”, zeiden ze toen. Maar ach, als ik in Zierikzee op straat loop, word ik ook herkend. Terwijl Schouwen-Duiveland zeventien kernen heeft. Het hoort er een beetje bij en heeft ook wel iets moois. Als gezicht van de gemeente moet je aanspreekbaar zijn.”

BEETJE ZANGERIG

Als eerste burger van Urk zal hij half november zeker Sinterklaas ontvangen „en met zijn Zwarte Pieten het dorp in trekken.” Van den Bos: „Natuurlijk heb ik mijn grenzen en principes. Maar ik ga als burgemeester niet alleen naar SGPwaardige evenementen. We moeten de samenleving vooruit helpen, Urk vooruit helpen.” Willemijn vult aan: „Cees is niet snel gek te krijgen. Hij blijft rustig en is geïnteresseerd in het verhaal van mensen.” Zou hij op termijn de andere Kees (van der Staaij, RP) in Den Haag willen opvolgen? „Ik heb hier mijn taak. Ik heb voor zes jaar getekend en die ga ik vol maken.”

Nog een tip van het Urkerland is om de Urker taal te leren. „Haha, binnen een halfjaar praten onze kinderen Urkers, zeiden ze toen we hier kwamen. Het is een mooi taaltje, beetje zangerig. Veel woorden lijken op het Zeeuws, zoals ”duuzend” en ”kiek”. We gaan het ervaren.” Verder doet Van den Bos er goed aan zijn broeken op de groei te kopen. Een burgemeester op Urk komt minimaal 15 kilo aan. „Dat ben ik niet van plan. Ik weet dat ze hier van lekkere dingen houden, maar je mag best nee zeggen. Ook als burgemeester.”

Urker taal

WAT IS EEN ”DIKKERTJEN” IN DE URKER TAAL?

„Ja, dat is een gebakje. Een specialiteit van Urk.” (Gevulde koek, R.P.)

EN EEN KALLETJEN?

„Kalletjen? Geen idee wat dat is.” (Iemands verkering.)

KNIPPIEN?

Willemijn: „Iets met geld? Een portemonnee?” (Kort slaapje na het warme eten.)

GINKIEN?

Cees: „Die weet ik, een steegje. Ze hebben hier een zogenaamde Ginkiestocht en ik begreep dat ons huis al in de route is opgenomen.”

DE LAATSTE: ANWINNIG.

„Dat zou ik echt niet weten.”

ANWINNIG IS HEIMWEE.

„Dan hopen we dat woord nooit te hoeven gebruiken.”

Dit artikel stond in Terdege nr. 1, 30 september 2020.

Beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen