Sommige bevallingen herinner ik me vaag, niet duidelijk, geen details of namen in ieder geval. Maar er zijn bevallingen waarvan ik elke minuut nog weet. Niet door de heftigheid, de problematiek of de slechte afloop. Maar juist door de kracht, het ongekunstelde, de schoonheid van de normale baring. Omdat ze me raakten en omdat ze me precies dat gepassioneerde gevoel hebben gegeven dat maakt dat ik dit werk zo graag doe.
Dorien was zwanger van haar vierde kindje. Maar het was deze zwangerschap voor het eerst dat we elkaar veelvuldig zagen. Ze was al drie keer prachtig en probleemloos thuis bevallen, medisch gezien geen vuiltje aan de lucht, vond ik. Daar dacht ze zelf anders over, heel anders. Elke keer werd de berg hoger, de pijn in haar beleving ondraaglijker. De vanzelfsprekendheid van een normaal beloop kleiner. Tot tranen toe geroerd zat ze soms bij me.
Het moet, maar ik kan het niet, ik wil niet, ik durf niet. Keer op keer ontrafelden we: wat maakt je dan zo bang, zo onzeker? Waar komt de angst vandaan?
Het was niet zozeer de pijn of het ongemak, niet de lengte of de uitzichtloosheid.
Nee het was de paniek, het gevoel van totale onmacht en het verlies van controle dat haar als een berg deed opzien tegen de komende bevalling.
We schreven een plan, met dingen die haar houvast zouden geven. Kleine dingen, die de pijn niet zouden wegnemen, maar misschien een stukje ondraaglijkheid wel.
Dingen die zouden zorgen dat Dorien de situatie onder controle had. Een van de dingen die ze heel graag wilde, was continue begeleiding. Dat stond in haar plan. Al vroeg in de bevalling een vertrouwd gezicht in de buurt. Op de achtergrond aanwezig, helpend als het nodig was.
En rust, heel veel rust.
Langzaam ontspande ze in de zwangerschap. Leerde ze vertrouwen te hebben in haar eigen lichaam. Leerde ze ook om uit te spreken wat fijn is, en wat niet.
Ze leerde zichzelf kennen, door en door.
Ze leerde ademhalingstechnieken, maar dat was maar droogzwemmen zoals ze zelf zei. Voor ons allebei totaal onverwacht begonnen de weeën. Eerder dan gedacht. En voor Dorien was dat precies goed. Ze belde vrijwel gelijk. Overrompeld, maar rustig. Ik ging. Natuurlijk. Zoals altijd verliep de bevalling vlot. En in die snelheid sloeg toch de paniek toe. Zag ik handen, die zich klemden om een bedrand. Een ademhaling die hoog en oppervlakkig werd. Ogen vol paniek, die smeekten. Help mij!
Zag ik in een flits toch even de controle verdwijnen. Maar samen kregen we wee na wee weer onder controle.
Af en toe hielp ik haar met puffen. Maar vaak genoeg was een kneepje in haar hand, een blik of een simpel woord genoeg om haar te helpen.
‘Dorien, je kunt dit, adem in en rustig uit. Probeer te ontspannen.' Toen had ze opeens toch wat aan de ademhalingsoefeningen, want ondanks de pijn kon ze zich die nog wel herinneren.
De kracht van bevallen zit deels ook in een goede voorbereiding. Qua ademhaling, maar simpelweg ook qua kennis. Hoe verloopt een bevalling, wat gebeurt er allemaal met je lichaam. Zodat je ook rationeel kunt beredeneren waarom je wat op een bepaald moment voelt.
Soms zag ik aan Dorien dat haar hoofd haar lichaam niet kon bijbenen. Maar ik waakte ervoor de regie te nemen.
Juist dat waren de momenten waarop ik niets deed. Waarop ik Dorien het werk liet doen. Fysiek, maar misschien nog wel meer mentaal.
Je weet niet half hoe makkelijk mijn beroep vaak is. Wachten en niets doen.
Misschien denk je nu: ja, lekker makkelijk. Thuis in mijn eigen omgeving, met mijn eigen verloskundige in een fysiologische setting. Dat zou me ook nog wel lukken.
Maar in het ziekenhuis, waar alles voor me beslist lijkt te worden, hoe blijf ik dan nog in controle? Hoe houd ik dan de regie?
Ik ben met je eens; dat vraagt misschien wel meer van je. Maar het principe is hetzelfde.
Vertrouwen in de kracht van je eigen lichaam, in de kracht van controle. De regie in handen houden en uitspreken dat je wilt weten waarom dingen gebeuren. In de climax van de pijn helder en toch afwezig zijn.
Helder voor jezelf, afwezig voor de buitenwereld. Zo beviel Dorien. Niet veel later hield ze stralend haar dochter in haar armen.
Toen ik wegging, pakte ze mijn hand, en zei ze: 'Dank, dankjewel, echt duizendmaal dank. Dit was de mooiste bevalling ooit.'
Maar ik zei: 'Je deed het zelf. Echt, ik wil dit niet horen, jij was degene die vandaag het werk heeft verricht. Je was een kunstenaar. Eentje die de kunst van baren verstaat.
Dankjewel dat ik hierbij mocht zijn, dat ik opnieuw getuige was van het wonder van de geboorte. Dit was zeker de mooiste bevalling ooit.'
Bevallen is een topsport, een kracht maar ook een kunst.
Een kunst die iedereen kan leren. En bedenk dat niet de bevallingen die volgens het boekje gingen, de mooiste bevallingen zijn. Ook niet de bevallingen die gingen zoals je van tevoren had bedacht.
Nee, het zijn juist de bevallingen die zo anders verliepen dan je had gepland of gehoopt, maar waar je met een goed gevoel op terug kijkt omdat je de regie had, je volledig vertrouwde in de kracht van je eigen lichaam.
Als je met een goed gevoel kunt terugkijken op een proces waarin je lichaam misschien wel stagneerde, er ingrepen nodig waren. Als je zelfs dan de controle niet verliest, dan versta je, net zo goed als Dorien, de kunst van baren.
beeld: Tineke van der Eems
