Dit doet een tandarts-endodontoloog

Wie er nog nooit van heeft gehoord, hoeft zich niet te schamen. Er zijn er maar een dikke honderd van in Nederland. De tandarts-endodontoloog spant zich in om tanden en kiezen te redden wanneer er sprake is van ernstige ontstekingen. Hoe je kunt voorkomen dat je met deze specialist in aanraking komt? „Er zijn uitzonderingen, maar het draait vooral om een gezonde leefstijl.”

Op een doordeweekse dag is het druk in De Molenvliet in Alphen aan den Rijn. Bij het tandheelkundig centrum werken veel tandartsen, assistentes, mondhygiënistes en administratieve krachten. Suzette van der Waal (57) is de enige erkende tandarts-endodontoloog. „Er is ook een endodontoloog in opleiding. Die werkt hier een dag per week.”

Zelf is ze twee dagen actief in de tandheelkundige praktijk, twee andere dagen is ze als universitair docent verbonden aan ACTA. Dat is het Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam, de gezamenlijke tandheelkundefaculteit van de twee universiteiten in de hoofdstad. In 2015 promoveerde Van der Waal op een onderzoek in haar vakgebied.

Hoe werd u tandarts?

„Dat was niet voorzien. Driemaal ben ik uitgeloot voor geneeskunde. Na de eerste uitloting ben ik aan de opleiding tot tandarts begonnen. De vierde keer werd ik toegelaten, maar ik was toen al zo ver met m’n studie, dat ik heb besloten niet over te stappen. Ik had in de jaren daarna in deeltijd een eigen praktijk en gaf als docent les in kindertandheelkunde bij ACTA. In 2006 heb ik alles van de hand gedaan. De behandelingen en de omgang met cliënten deed ik nog steeds graag, maar de bedrijfsvoering begon me tegen te staan.

Ik heb gesolliciteerd naar een plek bij de opleiding endodontologie. Dat is een fulltimemasteropleiding van drie jaar. Die had ik niet kunnen volgen zonder steun van het thuisfront. Mijn man stond gelukkig achter me.”

Solliciteren voor een studie?

„Er is sprake van een selectieproces. Er zijn jaarlijks maar drie of vier plekken beschikbaar. De overheid stelt er geen geld voor beschikbaar en de universiteiten hebben onvoldoende budget. Je draait zelf voor de kosten op. Die zijn inmiddels opgelopen tot zo’n 20.000 euro per jaar. Dus er komt wel wat bij kijken om endodontoloog te worden.”

Suzette vd Waal- endodontholoog- RenateB _5_ (1).jpg

Suzette vd Waal- endodontholoog- RenateB _20_ (1).jpg

Wilt u kort omschrijven wat een endodontoloog doet?

„We weten veel van het binnenste, zachte weefsel van de tand of de kies en ook over de wortel. Het is belangrijk voor de sterkte van het gebitselement dat dat zachte weefsel intact blijft, maar soms sterft het af door tandbederf, een lekkende vulling of gebitsletsel. Dan raakt de holte waar het zachte weefsel in zat geïnfecteerd met micro-organismen en dan is een wortelkanaalbehandeling vaak een goede keus om het gebitselement weer gezond te maken en te behouden. Tandartsen doen gelukkig zelf ook veel wortelkanaalbehandelingen, anders zou het er somber uitzien. Ze sturen de meer ingewikkelde gevallen naar ons door.”

Bij volwassenen hebben we het dan vaak over kanalen die als gevolg van de ontsteking niet of nauwelijks meer zichtbaar zijn en lastig te reinigen. Ook als iemand een kroon of een brug heeft, wordt het moeilijk. Vaak is het de vraag of de tand of kies wel te behouden is. Na onderzoek stel ik een diagnose en bespreek ik de verschillende opties met de patiënt. Via de bovenkant moet ik zoeken naar kanalen en die wat breder maken, tot circa 0,4 millimeter in doorsnede. Dan probeer ik daarin tot op de bodem vloeistof te spuiten om het wortelkanaal te reinigen en te desinfecteren. Dat is best een priegelwerkje, waarbij ik gebruikmaak van een microscoop. Voor een behandeling trek ik meestal twee uur uit. Dat is vaak hard doorwerken. Gewoonlijk help ik drie tot vier volwassen patiënten op een dag. Daarnaast krijg ik kinderen op het spreekuur.”

Is er verschil in de behandeling van kinderen en die van volwassenen?

„Zeker. Bij kinderen heeft de wortel een heel andere vorm. Dat vraagt een aangepaste techniek. Regelmatig komen ze hier na een ongelukkige val, bijvoorbeeld met skeeleren of een uitglijder met de fiets. Voor kinderen is het sowieso lastig om anderhalf of twee uur stil te liggen op een stoel. En dan hebben we het nog niet eens over het trauma als gevolg van de val.”

Wat is er leuk aan dit vak?

„Persoonlijk vind ik de consulten het boeiendst. Je praat mensen bij over de mogelijke behandelingen van hun aandoening. En ik probeer de moeilijke gevallen tot een goed einde brengen. Daar doe je het voor. Niemand heeft zin om hiernaartoe te komen. Bijna iedereen komt bang of in ieder geval gespannen binnen. Je hebt geen controle over je eigen lichaam en moet jezelf overgeven. Maar als mensen merken dat je oprechte belangstelling toont, komen vaak de verhalen los en kunnen ze zich ontspannen. Als een gebit niet in orde is, vraag ik soms door. Dat helpt me om te kunnen begrijpen waarom het in deze toestand is. En zo kan ik meedenken over preventie van nog meer problemen. Maar ik heb er nooit een oordeel over. Ik zal ook nooit zeggen dat het iemands eigen schuld is. Soms lopen dingen zo in het leven dat het gebit even geen prioriteit heeft.”

Vormen de kosten van een behandeling niet een steeds grotere belemmering om u te bezoeken?

„Dat is zeker zo. Voor groeiende groepen van de bevolking zijn bepaalde, dure handelingen niet op te brengen. Dat is een heel lastig dilemma. Wel worden onze ingrepen vergoed voor kinderen tot en met zeventien jaar. Voor achttien jaar en ouder is een aanvullende verzekering noodzakelijk, of een spaarpot bestemd voor de tandarts.”

Er zijn ruim honderd tandarts-endodontologen in Nederland. Genoeg?

„Nee, veel te weinig. Ook de spreiding is niet goed. De meeste collega’s wonen en werken in de Randstad. Pas had ik nog een cliënt uit Limburg. Er komen te weinig endodontologen bij. Dankzij de collega die er pas bij is gekomen, kunnen wij op dit moment nieuwe verwijzingen aan. Vooral de kosten van de opleiding vormen een belemmering. Overigens is het tekort aan tandartsen eveneens heel groot. Dat kon de overheid zien aankomen, door een simpele rekensom met demografische cijfers. Er worden nu meer studenten tot de opleiding tandheelkunde toegelaten, maar bij de opleidingen in Amsterdam, Nijmegen en Groningen dreigt vervolgens weer een docententekort.”

Is een afspraak bij de endodontoloog te voorkomen?

„Meestal wel. In principe kan iedereen een gezond gebit hebben. Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Dan hebben we het over tandbederf als gevolg van bepaalde ziektes of behandelingen en natuurlijk als gevolg van ongevallen. Maar gewoonlijk draait het om een gezonde leefstijl: het beperken van het aantal zoetmomenten tot maximaal zeven per dag en een goede mondhygiëne. Dan hoef je niet eens ieder jaar naar de tandarts.” Glimlachend: „Zelf ga ik een keer in de drie jaar naar de tandarts.”

Beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen

Auteur