De dood is het einde niet. De christelijke kerk legde daarvan de eeuwen door getuigenis af met het slot van de Apostolische geloofsbelijdenis. Toch domineert in het denken vaak het hier en nu, ook binnen de gereformeerde gezindte. „De ernst vervlakt wat, om het heel voorzichtig te zeggen.”
Dood en eeuwigheid, hemel en hel hadden in het milieu waarin ds. J. Belder (68) opgroeide geen plaats. „We waren Nederlands hervormd op grote wielen in Ginneken, een dorp bij Breda. Mijn moeder ging tot 1963 nog naar de kerk, mijn vader brak daar al eerder mee en was behoorlijk anti.”
Na een verhuizing van Ginneken naar het Overijsselse Steenwijk werd Jan Belder door allerlei omstandigheden steeds sterker geconfronteerd met de vraag naar de bedoeling en de zin van het leven. Hij pakte de Bijbel die nog in huis was en begon daarin te lezen. Zo ontstond de diepe overtuiging dat er een God is die alles regeert en het verlangen deze God persoonlijk te leren kennen.
De innerlijke onrust dreef hem op 16-jarige leeftijd naar de hervormde kerk van Steenwijk. „Het was een confessionele gemeente die helaas steeds meer verschoof naar de midden-orthodoxie. De catechismusprediking werd afgeschaft, de twee wegen werden niet meer gepreekt. Daarmee verdwijnt ook de ernst rond de eeuwige bestemming van een mens: hemel of hel. Dat deed me verdriet. Er was in mij een diep besef ontstaan van tijd en eeuwigheid. En dat er iets moet gebeuren in een mensenleven. Ik zocht naar een prediking waarin ik over de noodzaak van geloof en bekering hoorde, en van de Heere Jezus als een bereidwillige Zaligmaker.”
Door zijn werk aan de Landbouwhogeschool in Wageningen belandde hij in de Betuwe. Daar zette hij zich op zondag onder de gereformeerde prediking in de hervormde gemeente van zijn nieuwe woonplaats.
Hoe staat het met de eeuwigheidsernst binnen de gereformeerde gezindte?
„Toen de redactie van de Artios-reeks me wat jaren geleden vroeg iets te schrijven over de plaats van hemel en hel in prediking en pastoraat, heb ik daar meteen in toegestemd. Helaas zie ik ook in hervormd-gereformeerde kring op dit punt verschuiving. De ernst vervlakt wat, om het heel voorzichtig te zeggen. Onder invloed van de cultuur, literatuur, de moderne theologie… Het hele klimaat waarin we met elkaar ademen, laat zich in alle kerken gelden.
Op theologisch gebied heeft Karl Barth diepe sporen getrokken, zeker in de Hervormde Kerk. Ten koste van de laatste ernst, om het met de titel van mijn boekje te zeggen.”
Hoe dient deze ernst in de prediking aan de orde te komen?
„Op een evenwichtige, eerlijke manier. Mijn ouders waren geabonneerd op de Oprechte Steenwijker Courant. In de rubriek met ingezonden brieven ageerde iemand uit Staphorst tegen een bepaald gebeuren van destijds. Ik weet niet meer wat, wel herinner ik me dat hij refereerde aan de uitspraken van de apostel Paulus in Romeinen 3, over de verdorvenheid van de mens.
Het lezen van dat gedeelte raakte me heel sterk. Alleen door verzoening kunnen we in de rechte verhouding met God komen. Zonder deze verzoening door voldoening dankzij het offer van Christus, het Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt, wacht ons het eeuwige oordeel. Ik zou niet anders kunnen preken dan deze twee wegen.”
Lees het hele artikel in Terdege (nr. 9, 17 januari 2023).
beeld: Anton Dommerholt
Lees verder
Lees het hele artikel in Terdege. Nog geen abonnee?
