Volken die worden uitgeroeid, kinderen die verpletterd worden en niet te vergeten het laatste oordeel. Het kost soms wat moeite om deze gewelddadige Bijbelteksten hardop voor te lezen aan tafel. Toch moeten we deze gedeelten vooral niet overslaan, vindt krijgsmachtpredikant M.P.D. Barth. „Ze verdiepen je Godsbeeld.”
Hij is net terug van een uitzending naar Afghanistan. In zijn gesprekken met militairen komt het onderwerp geweld keer op keer terug. Duistere gebeurtenissen en teksten in de Bijbel roepen dan de nodige vragen op. Het is niet alleen binnen het leger, maar ook binnen de kerk een actueel thema. Daar mag wel meer aandacht aan worden geschonken, vindt ds. Barth. De predikant onderzoekt in zijn boek ”God gebruikt geweld” de context van diverse gewelddadige Bijbelgedeelten, legt commentaren naast elkaar en geeft een uitleg en visie op geweld in Gods Woord.
Waarom staan deze gedeelten vaak zo tegen?
„Eigenlijk werd dat pas na de Tweede Wereldoorlog een ‘probleem’. Sindsdien zijn we in het Westen helemaal klaar met geweld. In de Conventie van Genève zijn regels opgesteld voor oorlog voeren. Geweld moet proportioneel zijn. De aanslagen op 11 september 2001 en de gruweldaden van IS vinden we vreselijk. Het geloofsmotief daarachter roept aversie op. En dan blijkt dat ook in de Bijbel mensen elkaar in opdracht van God doden. Sterker: God doodt Zelf ook. Denk aan de zondvloed, Korach, Dathan en Abiram. In het vrije Westen van 2021 wordt de Bijbel daarom vaak afgeschreven.”
Het bestrijden van bijvoorbeeld IS vinden we wel ‘goed’ geweld. Hebben we een dubbele moraal?
„In onze westerse samenleving gebruiken we ook geweld. Het leger wordt ingezet om organisaties zoals IS te stoppen. Het is niet zozeer een dubbele moraal. Er zijn twee soorten geweld. Een zinloze vorm, slecht, tot eigen eer en willekeurig. Zoals Lamech in Genesis 4 opschept over de mensen die hij doodsloeg. Er is ook zinvol geweld, dat het kwaad tegengaat. We leven in een gevallen wereld waarin dat nodig is. Die vorm van geweld gebruikt God ook.”
Wanneer God geweld gebruikt, is dat dan niet in tegenspraak met Zijn liefde?
„Nee, het is juist de keerzijde van Zijn liefde. De Kanaänieten waren bijvoorbeeld een vreselijk volk. Ze sneden zwangere vrouwen open en doodden kinderen. God zag het 400 jaar aan, toen was de maat vol. Er was niets meer met dit volk te beginnen. God gebruikte Israël om een einde te maken aan deze gruwelijke toestanden. Het kwaad bestrijden is een vorm van liefde.”
Had dat niet op een andere manier gekund?
„In het Oude Testament grijpt God telkens in omdat de heilsgeschiedenis zich daar nog ontwikkelt. Hij gaat daar een bijzondere weg met één volk. Zo maakt Hij Zichzelf bekend. God laat in het Oude Testament zien dat Hij in staat is het kwaad een halt toe te roepen en het oordeel te voltrekken. Uzza die dood neervalt als hij de ark aanraakt, bijvoorbeeld. In feite is dat een voorafschaduwing van de oordeelsdag. Daardoor kunnen we geloven dat deze dag écht komt, dat God het kwaad kan en zal uitroeien. Op kleinere schaal laat Hij dat zien in het Oude Testament. Bij God is alles mogelijk, dus het had ook anders gekund. Toch kiest God hiervoor. Daar heeft Hij Zijn redenen voor; wij zijn te klein om dat te begrijpen.”
Lees het hele artikel in Terdege (nummer 19, 9 juni 2021).
beeld: Anton Dommerholt
Lees verder
Lees het hele artikel in Terdege. Nog geen abonnee?
