Heilig Avondmaal: bij de Meester aan tafel

Het heilig avondmaal is een hoogtepunt voor de christelijke gemeente. Tegelijk roept juist dit sacrament bij veel kerkgangers vragen en spanning op. Wat is een Bijbelse voorbereiding, de juiste houding, de gepaste viering?

Zowel in eigen gemeente als elders bediende ds. B. Labee vele malen het avondmaal. Toch trad er geen gewenning op. „In dit sacrament komen verleden, heden en toekomst bij elkaar. De herinnering aan het lijden en sterven van de Zaligmaker in het verleden, de verbondsmaaltijd in het heden, de tweede komst van Christus die wacht. Dat zijn zaken die elke keer weer verwondering oproepen.”

Hij was 29 toen hij voor het eerst aan het avondmaal ging, in de oud gereformeerde gemeente aan de Onderdijk in Hendrik-Ido-Ambacht. „Door Goddelijk licht geleid. Aan de Onderdijk was het zo dat je naar een van de ouderlingen ging als er het verlangen naar het heilig avondmaal was. Dan mocht je iets vertellen van wat er in je leven was gebeurd. Hoe de Heere in al je verlorenheid plaats had gemaakt voor de Middelaar en je iets van Hem had leren kennen. Er werd met instemming en hartelijke raadgevingen geluisterd. Eigenlijk kreeg je dan in figuurlijke zin je avondmaalspenning. Het was een onvergetelijke avond.”

Tijdens de dienst waarin hij voor het eerst ten avondmaal ging, preekte de voorganger over het uitdelen van brood en wijn door David, nadat hij de ark had opgebracht naar Jeruzalem. „Met een bevend hart, maar ook veel vreugde ben ik aan de tafel gegaan. Na zo’n eerste avondmaalsgang werd van je verwacht dat je er iets over kon vertellen. Dat heb ik mogen doen.”

Gewisse belofte

De predikant van de gereformeerde gemeente uit Veenendaal denkt met waardering aan dit klimaat terug. „Men was weleens wat scherp, maar overheersend was de liefde en het verlangen naar opwas in de genade. Bij zichzelf en bij anderen. Een bekende uitdrukking was: „In de tabernakel stond geen rustbank.” We worden als het goed is nooit een gearriveerd christen. Bij alles wat de Heere schonk, geldt: er valt meer te krijgen.”

Nu hij zelf predikant is, laat hij zich in de voorbereidingsprediking leiden door de lijn van het avondsformulier. „Je moet iets kennen van je zonde en vervloeking, het hongeren en dorsten naar de gerechtigheid van Christus, buiten Hem niet meer kunnen leven en het hartelijke voornemen om oprecht in Gods wegen en naar al Zijn geboden te wandelen.” In de loop der jaren ging hij het laatste sterker benadrukken. „Door wat je in de gemeente tegenkomt. Wij zijn geen hartenkenner, we zien wel hoe iemands leven is.”

Zijn gedachten over het heilig avondmaal legde ds. Labee vast in het boekje ”Hij sterkt mijn ziel”. Hij bracht die ook naar voren tijdens gemeenteavonden waarin hij het formulier voor het heilig avondmal besprak. „Dat ben ik nu weer aan het doen. Veel aandacht besteed ik aan de zinsnede: „Of hij ook deze gewisse belofte van God gelooft, dat hem al zijn zonden alleen om het lijden en sterven van Jezus Christus vergeven zijn.” Niet het geloof is gewis, maar de belofte van God. Die blijft in alle aanvechting zeker. Alleen daarom kan de voet worden gezet naar de avondmaalstafel. God kan niet af van Zijn Woord, en ontfermt zich over hen die in hun zonden en ellenden tot Hem zich ter genezing wenden.”

Lees het hele artikel in Terdege (nr. 14, 26 maart 2024). In dit artikel komen ook aan het woord: dr. W. van Vlastuin, ds. A. J. T. Ruis en ds. P. den Ouden.

beeld: Tineke van der Eems