„Gaan we vanavond barbecueën?” „Mogen we onder de tuinsproeier?” „Ik wil vanavond in de tent slapen, mag het?” Het loopt tegen de 20 graden en de zon schijnt en ik heb vandaag al minstens vijf keer nee verkocht aan m’n 8-jarige. Ik begin aan mezelf te twijfelen. Mag er van mij nou werkelijk zo weinig? Heb ik gewoon een extreem initiatiefrijke zoon? Of verzint hij toevallig net allemaal dingen waar ik niet meteen voor warmloop?
Volgens de opvoedboekjes moet ik ongetwijfeld positief blijven, grenzen aangeven en er een alternatief tegenover stellen. Dus: Nee, we gaan vanavond niet barbecueën. Het is een goed idee, maar nu vind ik het te veel gedoe. We nemen vanavond wel een lekker ijsje omdat het zulk mooi weer is. Of: Nee, de tuinsproeier doen we pas aan als het nodig is voor het gras. Ik zet een emmer water neer, zodat je met je waterpistool kunt spelen.”
Maar ja. Denk maar niet dat zoonlief zich daarmee laat afschepen. „Waarom gaan wij nooit barbecueën? De buren doen het veel vaker. Als we niet gaan barbecueën wil ik patat.” Of: „Een waterpistool is stom! Ik mag ook nooit wat.”
Warme woensdag
Een week later komt mijn zoontje op een warme woensdag thuis van een middag spelen met een vriendinnetje. Ze hebben zich uitstekend
vermaakt, zegt haar moeder. Urenlang, met de tuinsproeier. Fijn, reageer ik. Maar tegelijk knaagt er wat aan me. Bij mij gebeurt dat bij hoge uitzondering. Zeg ik te vaak en te snel nee?
Ik leg mijn twijfels voor aan Corine van Dalen, kindercoach en eigenaar van kinderpraktijk Spirit. Ze komt niet met een pasklaar antwoord, maar laat me nadenken over mijn motieven. „Nee zeggen hoort er gewoon bij in de opvoeding. Maar een belangrijke vraag is: op basis waarvan zeg je nee? Soms kun je ergens tegenop zien en moet je achteraf zeggen: Het viel eigenlijk best wel mee, of zelfs: Dat we dit niet vaker doen!”
Het is sowieso verstandig om niet te snel te reageren met een nee, vindt zij. „Het kan voor ouder en kind goed zijn om even bedenktijd te nemen. Voor jezelf om rustig af te wegen: wat maakt dat ik nee zou willen zeggen? Voor je zoon is het goed om te merken dat je zijn vraag serieus neemt en dat je met een weloverwogen beslissing komt.”
Als ik eerlijk ben tegen mezelf, weet ik wel waar mijn afwijzende reactie doorgaans uit voortkomt. Ik zie op tegen de drukte en het gedoe. Tegen de neveneffecten van activiteiten die op zich leuk zijn. Te laat naar bed gaan. Een kletsnatte tuin terwijl we het gras nog willen maaien. Voortdurend goed moeten opletten, terwijl het hoog tijd is om eten te koken. Ik heb soms al het idee dat ik het overgrote deel van de dag van kind naar kind aan het heen-en-weren ben. Mag ik ook een beetje tijd voor mijn eigen programma? Eh, ik bedoel, krijg ik even gelegenheid om tussendoor de was te vouwen en de uien te snipperen?
Touwtjes laten vieren
Een begrijpelijke reden, dat opzien tegen gedoe en drukte, vindt Van Dalen. Maar het kan ook een uitdaging zijn om toch eens af te wijken van wat je zelf eerst in gedachten had. „Gras maaien zou je ook goed een dag later kunnen doen. En is het erg als je zoon midden in de week een keer later in bed ligt en als jij na afloop druk ben met de rompslomp van een barbecue?”
Inderdaad, realiseer ik me, misschien moet ik de touwtjes soms wat laten vieren. Maar alle verzoeken honoreren –dat zijn er nog al wat in een week!– is in het leven van alledag voor mij geen optie. Ik moet dus ook leren zonder schuldgevoel nee te zeggen, constateert Van Dalen.
„Daarbij is het belangrijk de teleurstelling van je zoon te erkennen en hem te sturen. Laat zien dat je hem serieus neemt. Zeg: Ik weet dat je dit graag zou willen. En: Het is ook leuk en gezellig om dat te doen, maar ik heb je net uitgelegd waarom we het nu niet doen.”
Nee te horen krijgen is voor een kind niet leuk, maar is absoluut leerzaam, zegt Van Dalen. „Zo leert het onder jouw hoede om te gaan met frustraties en teleurstellingen. Ik neem me voor om daar bij elke nee dat ik in de toekomst zal uitspreken aan te denken. Zo verandert mijn nee zomaar in een wijze les. „Vandaag gaan we niet barbecueën”, hoor ik mezelf zeggen. Maar ik denk: Wen er maar aan jongen, je zult in je leven nog vaker tegen grenzen aanlopen. Of, in een drukke week: „Papa vindt het nu niet handig om in de tuin te kamperen, hij moet morgen weer vroeg weg.” Ik zie een teleurgesteld en boos kind, dat op dit moment helemaal geen rekening wil houden met anderen. Maar ik realiseer me: misschien is dit wel een les voor het leven.
Tips van kindercoach Corine van Dalen
Geef geen valse hoop
Veel ouders antwoorden op vragen van hun kind met: „Nu niet.” Vergeet niet dat in die woorden
een belofte in zit: een andere keer mag het wel.
Zeg liever duidelijk nee, of noem, als het inderdaad op een later moment wel mag, een concreet moment. Bijvoorbeeld, als je kind om speelgoed vraagt: „Nu niet, maar we kunnen dit wel kopen voor je verjaardag.”
Laat je kind kiezen
Door kinderen een keuze te geven, krijgen ze het gevoel dat hun mening telt. Zet bij het ontbijt bijvoorbeeld alleen het broodbeleg op tafel waaruit je kind op dat moment mag kiezen. Dat voorkomt onnodig nee zeggen en geeft het kind tegelijk inspraak.
Spreek als ouders dezelfde taal
Voorkom dat je als ouder ja zegt op een vraag waarop de andere ouder al nee heeft gezegd. Vraag, als je kind met een vraag bij je komt, bijvoorbeeld of papa of mama al een antwoord heeft gegeven voordat je zelf reageert.
Formuleer positief
Let op hoe je een negatief antwoord formuleert. Soms is het mogelijk om ja te zeggen terwijl je nee bedoelt. Bijvoorbeeld: wanneer je kind om een koekje vraagt, kun je antwoorden: „Ja, je mag na het eten een koekje.” Of wanneer je kind tijdens het winkelen vraagt om nieuw speelgoed, zou je kunnen zeggen: „Ja, dit mag je hebben in december.”
Houd je kind in het oog
Wees je, bij elke vraag, bewust van de behoeften van je kind. Vraag je af: Hoe zit mijn kind in elkaar? Waarom wil hij of zij dit nu? Wat heeft hij of zij op dit moment nodig?
>>kinderpraktijkspirit.nl
