Met een trauma terug uit Bosnië

Kort na zijn terugkeer uit Bosnië in 1995, nadat hij de eerste beelden van de val van Srebrenica zag, dook Henk de Pater onder een tafel omdat een ober in een restaurant een afruimwagen te vol laadde.

De bovenste plaat met serviesgoed brak, en daarna de volgende en dan de derde. „Iedereen kon erom lachen, maar ik helemaal niet. Die enorme herrie van vallend servies en brekend glas leek minutenlang te duren en ik werd zo wit als een doek. Mijn vrienden maakten er een paar grappen over, maar ik had me moeten realiseren dat er iets niet goed zat. Zeker toen ik kort daarna op Hoog Catharijne nog zo’n ervaring had.”

In Utrecht begon onverwacht achter een muur een sloophamer te ratelen. In zijn boek beschrijft De Pater dat het leek alsof de vloer onder hem wegzakte. Wit weggetrokken kon hij zichzelf nog maar net inhouden om dekking te zoeken. „Maar ja, in Bosnië hadden wij toch niet in een oorlog gezeten toch? ”Peacekeepersstress” of ”moral injury”, daar had nog nooit iemand van gehoord. PTSS, posttraumatische stress, werd nog niet serieus genomen. Nazorg was er niet of nauwelijks.”

Deze maand is het 25 jaar geleden dat de enclave Srebrenica viel. Henk de Pater (1972) was vlak voor die tijd als dienstplichtig militair actief in Bosnië. Sinds 2015 werkt hij als consultant en projectmanager. Hij is gehuwd en met zijn gezin aangesloten bij de gereformeerde gemeente van Tholen. Lees het volledige interview met Henk de Pater in Terdege (nr. 20/21).