„En een ander zal u omgorden en u brengen waar u niet heen wilt...” (Joh. 21) Ze waren lang getrouwd en innig aan elkaar verknocht, maar het ging niet meer. De dementie was zo ver voortgeschreden dat thuis blijven wonen onmogelijk was geworden.
Elke nacht spoken, dwalend door het huis. Zijn vrouw had het heel lang volgehouden. Ze kon niet meer. De thuiszorg had de dokter ingeschakeld. Er was een bittere conclusie getrokken: de man kon niet meer thuis blijven. Voorzichtig was dit met hem besproken, maar vergeefs. De ernst van de situatie drong al niet meer door.
Dan sta je als rechter op een goede dag in een knusse bejaardenwoning. Je stelt jezelf voor en begint het gesprek. „Ik kom met u praten over hoe het met u gaat. De dokter maakt zich zorgen. Dat weet u toch wel, nietwaar?”
„Ja, dat zei hij, maar dat is echt niet nodig, hoor. We hebben het hier samen heel goed, toch, moe? Ik ben altijd heel lief voor jou en ik heb je toch nooit kwaad gedaan?” Hij kijkt haar aan, ziet haar tranen en herhaalt zijn woorden.
Wat kan ze anders doen dan hem gelijk geven? Hij heeft gelijk, dat voel je aan, de onderlinge verbondenheid is tastbaar. Waarom is er dan nu een rechter?
Je neemt het gesprek weer over. „Ik ben er niet omdat u verkeerde dingen doet. Dat zegt niemand. U heeft wel heel veel zorg nodig. U bent zo vaak wakker ’s nachts, uw vrouw krijgt veel te weinig slaap. Ze is uitgeput. Dat kan niet langer zo. Zij is ook hoogbejaard. Zij kan u de zorg die nodig is niet meer geven.”
Angstige ogen. „Moet ik dan weg, weg van hier, weg van haar?”
Ja, hij moet weg. Aangrijpend.
Het hele leven trekt een rechter voorbij. Niet alleen (na)bij het einde, ”als sterke mannen krommen”. Ook aan het begin kan ”de kruik al worden gebroken”. Wie peilt het hart van een moeder als de rechter beslist dat haar pas-geboren kind niet bij haar kan blijven? Het zijn niet alleen ouderen die ondervinden dat ze moeten gaan waar ze niet heen willen.
Dirk Vergunst, echtgenoot, vader, opa, en rechter in Gelderland.
