Respect voor een bejaard pand

Het huis is nog niet af, benadrukt Carlina. Over een aantal maanden staat er een grote verbouwing gepland, waarbij de hele tweede verdieping op de kop gaat.

Het pand is nu drie jaar in hun bezit, maar verbouwen doen ze stapje voor stapje. „We hebben eerst de eerste verdieping opgeknapt, omdat we daar een bed and breakfast (dekoornzak1708.nl) wilden maken”, zegt Carlina. Rick: „De combinatie van een oud pand en gastenruimtes is handig. Voor de gasten is het mooi omdat zo’n huis indruk maakt, en wij hebben de ruimte toch over.” Carlina: „Dit huis is een stuk groter dan onze vorige woning.”

Zelf gebruiken ze de begane grond, tweede verdieping en zolder. En dan is er nog een kelder over de gehele lengte van het huis.

De woning, die aan de buitenkant wit geschilderd is, stamt uit 1708. Wat de geschiedenis van het pand is, weet het echtpaar niet precies. Carlina: „Dat moeten we nog uitzoeken. We denken dat dit hele rijtje als pakhuis is gebouwd.” Rick: „Het zou een korenopslagpakhuis geweest kunnen zijn, omdat ons pand De Koornzak heet. Hier tegenover ligt een bruggetje dat nog niet zo lang geleden hersteld is. Ooit is daar een paard-en-wagen met koren doorheen gezakt. Het zou zomaar kunnen dat die vanuit dit pakhuis de brug wilde oversteken.” Carlina: „Dat fantaseren we erbij, want we weten zoiets natuurlijk niet zeker.”

Het huis heeft al zeker anderhalve eeuw een woonbestemming. Carlina wijst naar de gepleisterde schouw. „Die stamt uit halverwege de 19e eeuw. En in een pakhuis maak je geen prachtige schouw.” Rick: „Er is ook een koopcontract van dit pand uit begin 1800. Dat ondersteunt onze gedachtegang.”

Sfeer

Rick en Carlina hebben een passie voor oude huizen. Die komt bij Carlina vandaan. „Ik ben opgegroeid in een monumentaal pand. Het zit in de genen, denk ik. Ik weet nog dat ik als kind voor het eerst bij onze buren kwam, die een soort bruggetje in de hal hadden, waar de trap overheen liep. Daar stond ik toen al bij te kwijlen. En als 12-jarige vond ik dit plekje aan de haven fantastisch. Nu wonen we er. Dat had ik nooit kunnen bedenken.”

Carlina heeft Rick meegesleept in haar enthousiasme. Rick: „Voor mij was de stap naar zo’n huis enorm groot. Maar we liepen in onze verkeringstijd vaak door de stad. Dan wees Carlina me op de diversiteit van geveltjes en bovenwerken. Op een gegeven moment begon ik het ook leuk te vinden. Maar ik had uit mezelf niet snel een monumentaal pand gekocht, dan was ik blijven hangen in een saai rechttoe, rechtaan rijtjeshuis.”

Wat ze zo mooi vinden aan een oud pand? „De sfeer. In sommige nieuwere huizen is alles recht en strak en voorspelbaar. Je weet vanbuiten hoe het er vanbinnen uitziet. Bij een oud huis heb je verrassingen. Kleine kamertjes, verborgen luiken.”
Ze geven een rondleiding door het huis. Een smalle houten trap leidt naar de eerste verdieping, waar twee smaakvol ingerichte, ruime kamers verhuurd worden als bed and breakfast.
De verdieping erboven herbergt hun slaapkamers. Carlina: „Die is in de jaren 80 voor het laatst aangepakt. Het is vrij hokkerig en het plafond is heel laag. Ook ligt er donkerblauwe vloerbedekking, waardoor het er nog bedompter lijkt. Het is de bedoeling dat we tijdens de eerstvolgende verbouwing
alles eruit halen en de ruimtes opnieuw indelen, minder hokkerig maken.”
Om de tweede verdieping wat lichter te maken, halen ze ook een stuk plafond weg. „Daar maken we een vide.”
De derde verdieping is de zolder. Daar heeft Rick zijn werkkamer en hun oudste zoon Kjeld zijn slaapkamer. Zijn zolderraam biedt een fantastisch uitzicht over de Middelburgse haven; de prachtige oude huizen, de woonboten die op het zacht kabbelende water liggen.

Sparen

De plannen voor de aankomende verbouwing maken ze met een architect die samenwerkt met de gemeente, vertellen ze. „Hij heeft ervaring met oude panden. Sommige dingen die wij willen, kunnen niet. Zo hadden we bijvoorbeeld een dakraam met een uitbouwtje gewild; een koekoek. Maar dat mag niet.” Rick: „Woon je in een monumentaal pand, dan moet je voor de meeste veranderingen toestemming vragen. Als je een gevel schildert, moet je er al een vergunning voor aanvragen. En er is maar een beperkt kleurenpalet waaruit je kunt kiezen. Dat is ook goed, want daardoor blijven historische elementen behouden. De gemeente Middelburg is streng, maar misschien zijn er daardoor ook nog zo veel historische panden.”
Behalve de tweede verdieping willen ze ook de begane grond in de toekomst renoveren. Carlina, lachend: „Maar dan moeten we eerst weer even sparen.” Zo is de glimmend witte moderne keuken haar een doorn in het oog.
Liever hebben ze een oude houten keuken met een Borettifornuis. Carlina: „En een vloer van oude brede planken, want nu ligt er een parketvloer. Dat is niet echt onze smaak, en niet handig in de keuken. We willen de gipsplaten plafonds stuken en het piepschuimen ornament erop weghalen. Sommige nieuwe deuren moeten vervangen worden door oude. Gelukkig zijn veel deuren op de begane grond en eerste verdieping nog de originele. Ook de suitedeuren tussen de keuken en de woonkamer zijn origineel, maar meer 19e-eeuws dan van rond 1700.” Rick: „Maar dat geeft niet. Er mag gelaagdheid in het huis zitten; je mag zien dat er een aantal verbouwingen plaatsgevonden heeft.”

Avontuur

Het huis heeft voordat Rick en Carlina erin kwamen twee jaar te koop gestaan, vertellen ze. „Dat snap ik”, zegt Carlina, „want het zag er niet uit. Mensen kunnen daar vaak niet doorheen kijken. Maar ik zag het plaatje voor me van hoe het over tien jaar kon zijn. Wij wilden het verbouwen met respect voor z’n bejaarde toestand.”
Waarom die passie? Rick, lachend: „Je bedoelt waarom we per se in een oud krot willen wonen? Dat vragen wij ons soms ook af.”
Carlina: „We hebben er een haatliefdeverhouding mee.” Rick: „Na een vervelende klus zeggen we soms tegen elkaar: we verhuizen naar een nieuwbouwhuis. Maar die zin is nog niet uitgesproken of we moeten er al om lachen.” Carlina: „Dit huis heeft nog zo veel uitdagingen. Dat is fijn. Zonder uitdaging word ik onrustig.” Rick: „Het  is een avontuur. Je bent ook een beetje een passant in zo’n huis. Ik bedoel: je bezit het maar voor een klein tijdvak in de geschiedenis ervan. Er hebben al zo veel mensen in gewoond, die je niet kent en die in heel andere tijden leefden. Dat geeft het iets bijzonders.”
Maar qua klussen word je soms helemaal gek, zeggen ze. Carlina: „Als je van waterpas houdt, moet je hier niet gaan wonen.” Rick: „Klussen moet je in dit huis op het zicht doen.”
Ze huren dan ook alleen mensen in die iets hebben met historische woningen. Carlina: „Het moeten mensen zijn die er feeling voor hebben. Ze moeten snappen dat we dit huis gekocht hebben omdat we de oude elementen koesteren en dat ze dus niet zomaar een boor in een authentieke planken wand mogen zetten.” Rick: „We hadden eerst een schilder die de kieren bij de ramen dichtplamuurde. Maar dat hoeft van ons niet. Je mag zien dat het hout is dat werkt en soms loskomt.”

Vensterbanken

Veel oude elementen in het huis zijn helaas verloren gegaan. Carlina: „Mogelijk is er ooit brand geweest. We weten niet precies wanneer. Ons huis dateert volgens de gevel uit 1708, maar de fundering is ouder.”
Wat nog wel bewaard is gebleven, zijn de oude vensterbanken. Carlina: „Dat is het eerste wat ik ontdekte bij de bezichtiging, en ik zag gelijk voor me hoe ik daar een theetje dronk, met uitzicht op de Bellinkbrug en de oude panden aan de overkant.”
Om het huis in oude staat terug te brengen, proberen de twee bij een verbouwing zo veel mogelijk originele elementen op te duiken die ook bij de stijl van het huis passen.
Rick: „Als mensen in de buurt in aan het verbouwen zijn, gluur ik altijd even in hun afvalcontainer.
Vaak worden er authentieke delen van het huis weggedaan. Zo heb ik er pas nog een oude deur uitgehaald.” Carlina: „Zo jammer als je dat weggooit.” Rick: „Soms kom ik oude vloerplanken of kraaldelen tegen.” Carlina: „Al is het minder dan vroeger. Mensen zijn zich nu vaker bewust van de waarde van oude materialen dan tien jaar geleden, denk ik.”
Ook belangrijk bij een verbouwing: het huis iets comfortabeler en duurzamer maken. Dat is best lastig. Carlina: „We hebben een vrij hoge energierekening.” Rick: „In ons vorige huis was er daarom een systeemplafond gezet, een meter onder het originele plafond, zodat er minder warmte verloren ging.”
Carlina: „Maar dat hebben we er gelijk uitgehaald toen wij het huis kochten. Willen we zo’n plafond, dan kunnen we beter naar een nieuwbouwhuis.” Rick: „Ik vind dat we als bewoners een bepaalde verantwoordelijkheid hebben om zo’n oud huis in stand te houden.”
Om ervoor te zorgen dat de energierekening wel iets omlaaggaat, willen ze in de toekomst een extra isolatievloer aanbrengen. En monumentaalglas. Carlina: „Het is nu allemaal enkel glas, waardoor we best hard moeten stoken als het in de winter koud en winderig is.
Vooral in de keuken is het vrij fris. Maar als we de luiken dichtdoen, is het best comfortabel.”

Kluslijst

Het wonen in een monumentaal pand is een manier van leven, vindt het stel. Rick: „Je bent altijd bezig met zo’n huis. Het kost veel geld en tijd, dat moet je ervoor overhebben.” Carlina: „Als Rick thuiskomt en hij heeft even een uurtje over, dan kijkt hij op de kluslijst. Er zijn altijd wel kleine dingen die gedaan moeten worden. Toen we trouwden, dacht hij dat hij twee linkerhanden had, maar door de jaren heen is hij heel handig geworden.”
Ze laat de reling van hun balkonnetje zien. Die is gemaakt van spijlen. „Voorheen stond hier een houten afscheiding.” Rick: „Ik heb de oude spijlen op Marktplaats gevonden. Ik kocht ze van mensen die ook een passie voor oude huizen en spullen hadden. Dat is leuk. Zet een paar mensen met liefde voor oude panden bij elkaar, en je praat alleen nog maar over je huis. Alsof je over kinderen praat. Het is een intense manier van wonen.”
Een monumentaal pand is niet voor iedereen een goede keuze, denken ze. „Je moet het niet doen als je alleen maar een groot huis wilt met lekker veel ruimte. Wanneer wel? Als je er net zo in staat als wij en er een soort liefde voor voelt. Als je een beetje idealistisch bent.”
Zit er nog een verhuizing naar een ander oud pand in als dit huis klaar is? Carlina: „Ik hoop hier oud te worden.” Rick is het niet met haar eens. „Ik denk niet dat dat realistisch is. Op een gegeven moment wordt dit huis te groot. En het heeft zo veel trappen. Dat is niet handig als je slecht ter been zou worden.” Carlina: „Dat is waar. Er zijn wel mensen die een lift bouwen in zo’n huis. Maar dat is best jammer, want dan maak je zo veel kapot in een huis. Misschien dat een van de huisjes hiernaast in de toekomst iets voor ons. Die zijn een stuk kleiner."

beeld: Renate Bleijenberg-Van Leeuwen