De van oorsprong Belgische Suzy Geurtsen is moeder van acht kinderen. Een jaar geleden startte ze een winkel zonder wegwerpverpakkingen en met biologische producten: Beter Verpakt.
W ie bij Beter Verpakt macaroni koopt, of rijst, of drop, krijgt z’n aankoop geleverd in een glazen statiegeldpot. Is die leeg, dan lever je hem in en ontvang je het statiegeld retour. Bij Suzy Geurtsen (50) gaat de pot in de afwasmachine, gewoon in haar eigen keuken. Daarna reist hij door naar de schuur die zij en haar man speciaal voor Beter Verpakt lieten bouwen. Ze controleert er grondig of de pot schoon is en vult ’m opnieuw. Klaar voor de volgende klant.
Hoewel er al een grote jongen bestond op het gebied van verpakkingsvrij boodschappen doen (onlinesupermarkt Pieter Pot, die eerder dit jaar een doorstart maakte), startte Suzy een jaar geleden met Beter Verpakt. Hier kun je, verpakkingsvrij, producten kopen die afkomstig zijn van biologische leveranciers. Ze begon met alleen een webshop; een halfjaar later kwam er een fysieke winkel bij in Suzy’s woonplaats Elst (Utr.).
In het smalle winkeltje –de helft van een voormalige slagerij– staan de potten in houten stellingkasten op een rij. Op witte etiketjes is de inhoud vermeld: rijst, pitten en zaden, meel, havermout, bloem, diverse soorten thee. Soms heeft Suzy een recept aan de pot gebonden – speciaal door haar uitgezocht en vooraf uitgeprobeerd. Het winkeltje straalt een prettige eenvoud uit. Die potten –ze lijken op voorraadpotjes in je eigen kast– doen denken aan een gezellige keuken. Ze ogen ook gewoon prettiger en rustiger dan de toch wat schreeuwerige verpakkingen in de supermarkt.
Geraakt door het Woord
Suzy heeft een bijzonder levensverhaal. De moeder van acht kinderen tussen 12 en 22 jaar groeide in België op in een atheïstisch gezin. Ze studeerde architectuur in Gent, waar een buurtbewoner haar vroeg om mee te gaan naar de evangelisatiepost in hun stad, waar in die tijd evangelist Bor aan verbonden was.
Het werd een levensveranderende ervaring. „Het Woord raakte me zo, dat ik er ben gebleven. Of beter gezegd, ik ben er door de Heere gegrepen.” Later belandde ze door verkering en huwelijk in het plaatsje Elst, bij Veenendaal en Rhenen. De reformatorische wereld waarin ze terechtkwam, was nieuw voor haar. Dat was erg wennen, zegt ze. „De reformatorische kring kijkt bijvoorbeeld anders aan tegen de positie van de vrouw dan mij vroeger geleerd is. Ik groeide op met de gedachte dat het vooral belangrijk is om carrière te maken. En nu heb ik een gezin met acht kinderen.”
Hoe is Beter Verpakt ontstaan?
„Een jaar of vijf, zes geleden rekende ik op internet mijn ecologische voetafdruk uit. (Die geeft aan welke impact je persoonlijke leefstijl heeft op de aarde, AF). Ik schrok van de uitkomst: ik bleek wel vijf of zes ”werelden” nodig te hebben. Dat kan nooit de bedoeling zijn, dacht ik; en dit kan ook niet de bedoeling zijn van de Heere. Daarom wilde ik eenvoudiger gaan leven. Maar hoe? Dat werd voor mij een zoektocht en een uitdaging. Ik begon met het verminderen van onze hoeveelheid plasticafval: ik ging met eigen boodschappennetjes naar de markt, vaker zelf bakken en zelf wasmiddel maken. Dat laatste is voordeliger dan kant-en-klaar, dus zo kon ik de hogere kosten die we voor sommige voedingsmiddelen gingen maken, compenseren.”
Af en toe deed ze boodschappen bij een verpakkingsvrije winkel in de regio. „Dat beviel me niet: ik vond de producten te duur en het systeem te omslachtig. Je moest je eigen potten en bakjes meenemen, ze bij de ingang wegen en dat bij de kassa opnieuw doen. Ik dacht: Dit moet handiger kunnen. Je zou met statiegeldpotten moeten werken. Glazen potten, onder meer omdat je die goed kunt schoonmaken en invriezen. Ik vind het ook belangrijk dat de prijzen niet te hoog liggen; biologische producten moeten betaalbaar zijn voor iedereen.”
Hoe werkt Beter Verpakt?
„Je bestelt de producten in de webshop. Daar betaal je 1 euro statiegeld voor elke pot en statiegeld voor een tas. Dan kies je een locatie waar je de spullen wilt ophalen en hoe laat. De afhaalpunten zijn bij mensen thuis, dit zijn vaak familieleden van ons.”
Bij het ophalen van een bestelling levert de klant de lege potten en de tas weer in, en krijgt hij het statiegeld retour. Suzy zet de potten vervolgens in de afwasmachine en controleert of ze goed schoon zijn. „Je moet natuurlijk wel voldoen aan hygiënevoorschriften. De Voedsel- en Warenautoriteit houdt in de gaten of levensmiddelenbedrijven zich houden aan hygiëneregels en vraagt hun een voedselveiligheidsplan, HACCP, op te stellen. Zo’n plan heb ik dus ook, en ik kan uiteraard controle krijgen.”
Speciaal voor Beter Verpakt lieten Suzy en haar man een schuur bouwen. („We hebben 1200 vierkante meter tuin.”) Daar bewaart ze de voorraden, die ze groot inkoopt, vult ze de potten en voorziet ze die van een nieuw etiket.
Suzy koopt alleen biologische producten in. „Ik vind het belangrijk dat het hele plaatje klopt. Dus dat het niet alleen verpakkingsvrij is, maar ook biologisch.” Beter Verpakt een biologische winkel noemen, dat mag niet. „Daarvoor moet je over een Skal-certificaat beschikken. Dat wil ik graag krijgen, maar zover ben ik nog niet. Zo’n certificaat is erg duur en je moet hiervoor aan veel voorwaarden voldoen.”
Er moet nu nog geld bij, vertelde je eerder. hoe lang is dat vol te houden?
„Mijn man heeft een eigen bedrijf en financiert Beter Verpakt daaruit. Daardoor kunnen wij dit doen. Er hoeft steeds minder geld bij, ik zie echt een stijgende lijn. Ik geloof zeker dat Beter Verpakt levensvatbaar is. Er is veel enthousiasme bij klanten, en nieuwelingen worden vaste klant. Dat er op dit moment nog geld bij moet, is niet erg en in de startfase ook niet gek. Er zitten nogal wat ondernemers in onze familie, en die zeggen: volhouden.”
Doe je al het werk alleen?
„Ja. De kinderen helpen weleens met het vullen van de potten en mijn man met sjouwwerk. Ook het denkwerk en het regelen doe ik zelf, dat vind ik heel leuk.”
Hoeveel uur per week ben je bezig voor Beter Verpakt?
„Veel, echt veel. Ik denk wel vierenhalve dag per week. Het vullen van de potten vind ik een ontspannen bezigheid, dat doe ik graag ’s avonds.”
Hoe ziet een werkdag er voor jou uit?
„De winkel is open op donderdag en vrijdag van negen tot vijf en zaterdags van negen tot twaalf. Op maandag, dinsdag en woensdag doe ik de klussen voor Beter Verpakt tussen andere bezigheden door. Denk aan potten vullen en controleren, het wegbrengen van bestellingen naar afhaalpunten en eieren halen bij de lokale ecoboerderij. Ik maak stickers, zoek recepten uit, doe de administratie en verzorg de webshop. En ik houd ervan om op de hoogte te blijven, artikelen te lezen.”
Maak je reclame?
„Weinig, omdat adverteren erg duur is. Ik merk wel dat het belangrijk is dat je voortdurend zichtbaar blijft. Daar moet ik aan trekken; met sociale media heb ik niet zo veel. Ik heb een ochtendje een cursus gevolgd, voor Facebook. Maar mijn dochter zei pas nog: „Je moet nodig weer eens iets plaatsen.” Verder sta ik op markten en ik hoop dit jaar voor de tweede keer op de Terdege Zomerfair aanwezig te zijn.”
Welke plannen heb je nog met de winkel?
„Op dit moment kunnen klanten de producten in zes plaatsen afhalen. Behalve Elst zijn dat Apeldoorn, Barneveld, Leersum, Veenendaal en Woudenberg. Ik zou graag zien dat er meer afhaalpunten komen, ook in de rest van het land.” Met een lach: „Verder heb ik meerdere scenario’s voor de toekomst.” Een van de opties is een tweede winkel in Veenendaal. „Maar dat is een grote stap, ook omdat ik dan personeel zou moeten aannemen. En ik heb ook mijn gezin nog.”
Officieel mag je het niet zeggen, omdat je nog geen Skal-certificaat hebt, maar je verkoopt biologische producten. Hoe garandeer jij dat bijvoorbeeld de havermout biologisch is?
„De leveranciers bij wie ik inkoop, zijn wel Skal-gecertificeerd en krijgen jaarlijks controle. Ik vertrouw erop dat dat klopt. Verder let ik erop dat de producten die ik verkoop zo veel mogelijk uit deze streek komen, en in ieder geval niet van buiten Europa. Dit voorjaar ga ik lokaal verbouwde groenten verkopen. Die komen onder meer uit een ecologische moestuin in Amerongen, die is opgestart door het voormalige Zendings-Diaconessenhuis.”
Wat geeft jou energie in je werk?
Een lach klinkt. Dan is het even stil. „Veel, echt heel veel. Het gevoel goed bezig te zijn, het enthousiasme van klanten, de gesprekken met hen. Het verder uitbouwen van de winkel, dingen uitzoeken en nadenken over verbeteringen. Het hele plaatje.”
Wat voor mensen kopen hier?
„Mensen die zich er bewust van zijn dat er wat moet veranderen als het gaat om hoe wij omgaan met de aarde.
De klanten komen niet met name uit de gereformeerde gezindte; velen zijn afkomstig een heel ander milieu. Toch zie ik hier zeker mensen uit de kerk; misschien ook omdat ze mij kennen of me hun klandizie gunnen.
Er komen zowel tweeverdieners als gezinnen, ik zie veel kinderen in de winkel. Het gebeurt vaak dat gezinnen eerst één pot kopen en er na verloop van tijd steeds meer meenemen. „Die potten staan ook wel heel leuk in de keuken”, zeggen ze dan.”
beeld: Tineke van der Eems