De coronacrisis plaatst de christelijke gemeente voor indringende vragen. Wat is de essentie van een eredienst? En wat voegt samenkomen in de kerk toe aan thuis meekijken en -luisteren? „De psalmen spreken over opgaan, vanuit de laagvlakte van het leven naar de woning van God.”
Massief en tegelijk elegant ligt de Victorkerk aan de Jachtlaan in Apeldoorn. Op het eerste gezicht lijkt de kruisbasiliek eeuwenoud. Menige fietser stapt ervoor af. Kunstschilder Maarten ’t Hart, die in principe alleen middeleeuwse kerkinterieurs op het doek vastlegt, maakte voor de Apeldoornse kerk uit 1955 een uitzondering.
Sinds 2015 is het gebouw eigendom van de hersteld hervormde gemeente. Expliciet rooms-katholieke elementen zijn verwijderd, voor het overige werd het oorspronkelijke karakter zo veel mogelijk bewaard. Tot vreugde van ds. A. A. F. (Alfred) van de Weg (37), die nog steeds geniet van de fraaie vormen en de symboliek daarvan.
Hij herinnert zich nog goed zijn beleven van kerk en kerkdienst als kind, in de dorpskerk van Wezep. „In onze traditie wordt benadrukt dat het gaat om de Woordverkondiging, de boodschap van de voorganger, maar ik zat ook geregeld te kijken naar het glas-in-loodraam met de tekst ”Ad majorem Dei gloriam”. Tot meerdere eer van God. Ik begreep de spreuk niet, maar dat raam met die tekst onderstreepte dat ik in een andere sfeer was. Tijdens mijn predikantenbestaan groeide het besef dat ook het gebouw ertoe doet.”
Liturgie
In 2014 deed hij intrede in Abbenbroek, in de eeuwenoude dorpskerk. Met een predikantenbord vol namen, teruggaand tot de Reformatie. „Dat doet iets met je. Je realiseert je deel uit te maken van een lange geschiedenis. Ik werd ook geraakt door de prachtige vormen. Dat is meer dan emotie. Bij een bezoek aan India, anderhalf jaar geleden, bezocht ik kleine kerkjes met een dak van golfplaat. Maar binnen was een primitief liturgisch centrum gemaakt, er hingen afbeeldingen en muziekinstrumenten; alles sprak van wijding. De plaats waar God Zich openbaart. Ik zeg niet dat dat elders niet gebeurt, maar het gebouw kan helpend zijn bij het ontvankelijk maken van mensen voor de boodschap.”
In zijn huidige gemeente bezint hij zich met de kerkenraad op de liturgie. „Waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Een van de ambtsdragers belicht tijdens de kerkenraadsvergadering een bepaald element en plaatst dat in gereformeerd perspectief. „De laatste keer kwam de Schriftlezing aan de orde, mijns inziens het belangrijkste onderdeel van de eredienst. We luisteren dan naar het rechtstreekse spreken van God. Rabbijnen worden daarin geschoold. Het heilig Woord van God mag niet worden afgeraffeld.”
De hersteld hervormde predikant liep al met de gedachte ooit een boekje aan kerkgang en liturgie te wijden. De coronacrisis leidde tot versnelde uitvoering van dat plan. „Vooraf las ik nog eens ”Waarom zou ik naar de kerk gaan?” van dr. A. A. van Ruler. Op die vraag gaf hij 21 antwoorden. Zowel het aantal als de inhoud geeft te denken.”
Lees het hele artikel in Terdege (14 april 2021).
beeld: Tineke van der Eems
Lees verder
Lees het hele artikel in Terdege. Nog geen abonnee?
