Volgen en zaaien in Schotland

Dochtertje Grace ligt net op bed, zodat Daniëlle even de handen vrij heeft. Het meisje werd tweeënhalf jaar geleden geboren tijdens een bevalling met complicaties. Twee weken lang lag zowel Daniëlle als Grace in het ziekenhuis, nadat groep B streptokokken een infectie in het vruchtwater en de placenta veroorzaakte. Het was een traumatische ervaring, maar beiden overleefden het. Uit genade, zoals Graces naam zo mooi betekent.

Dat ze zou trouwen en zelfs moeder worden, had Daniëlle niet verwacht. Ze heeft het verlangen om in de zending te gaan werken. Na de middelbare school volgt ze een opleiding aan de pabo en gaat vervolgens als juf aan de slag. Na een aantal jaar meldt ze zich aan bij Timotheos als zendingswerker voor Afrika. Ze wacht in de zomer van 2013 op toestemming van het Afrikaanse bestuur, als ze besluit met een vriendin op werkvakantie te gaan naar Schotland. „Dan konden we mooi ons Engels opkrikken.”

Het valt hen in Schotland niet mee. „Het was er zo koud en regenachtig. Op een gegeven moment heb ik een heleboel kleren over elkaar aangetrokken. Ik zei tegen mijn vriendin: Dat is één keer, maar nooit weer.”

Op een van de laatste dagen ontmoet ze John (47). Ze voelt zich tot hem aangetrokken en merkt dat ze elkaar met een half woord begrijpen. „De Heere liet me tijdens een gebedsbijeenkomst duidelijk zien dat ik met John zou gaan trouwen. Dat was heel bijzonder. Toch schoof ik het terzijde. Ik was er nog steeds van overtuigd dat ik naar Afrika zou gaan.”

John en Daniëlle wisselen een aantal e-mails uit nadat ze uit Schotland is teruggekomen en weer in Nederland aan het werk gaat. Ze ontwikkelen een geestelijke vriendschap die uitgroeit tot meer. „Het was zo duidelijk dat we voor elkaar bestemd waren.”

Ruim twee jaar na hun eerste ontmoeting treedt het stel in het huwelijk en gaat ze in Schotland wonen, het land van „eens maar nooit weer.” Ze moet er zelf ook wel om lachen. „Een megaomschakeling natuurlijk. Maar ik wist heel duidelijk dat dit de weg was die ik moest gaan. Ik heb dat nodig, die zekerheid, want ik ben van mezelf niet zo’n zeker persoon.”

Ook het loslaten van de vergevorderde zendingsplannen kost haar uiteindelijk minder moeite dan gedacht. „Ik zie het zo: het gaat er niet om wat we doen in ons leven, maar dat we volgen. Je kunt overal zending bedrijven. Ik geloof echt dat de Heere met ons huwelijk Zijn wijze bedoelingen heeft, en dan is het goed. John is een enorme zegen in mijn leven, vooral op geestelijk gebied betekent hij heel veel voor me. We zijn elkaar tot grote steun.”

Cultuur

Die steun is nodig in Schotland, heeft ze ervaren. Het land kent geen reformatorische subcultuur. „Als christen leid je hier een veel eenzamer leven.”

De Free Presbyterian Church of Scotland heeft een aantal kleine gemeenten, verspreid door het land, met een vergrijzend ledenbestand. Veel jongeren keren de kerk de rug toe, is Daniëlle opgevallen. „Schotland kent niet de zegeningen van Nederland, zoals bijvoorbeeld reformatorisch onderwijs.”

Het eerste jaar was het pittigst, zegt ze. „Alles was anders. De supermarkten zijn hier bijvoorbeeld enorm. Ik kon de spullen niet vinden die ik nodig had om mee te koken. En wat ik ook lastig vond: in Schotland zijn ze erg van het uitnodigen. Waar je in Nederland iemand vraagt voor een bakje koffie met een koekje, nodigen ze je hier uit voor een maaltijd. Hoe lief die uitnodigingen ook waren, het was in het begin haast te veel allemaal omdat ik het niet gewend was en ik al dat Engels erg intensief vond.”

Nu, vijf jaar na haar huwelijk, is het gemakkelijker geworden, vertelt ze. De taal is geen probleem meer voor haar, de cultuur voelt meer eigen. „Ik vind het heel gezellig om mensen nu uit te nodigen voor een maaltijd.”

Ze heeft veel waardering voor de Schotse omgangsvormen. „Zo hoor je hier vaak sorry, please en thank you. Ook zullen de mensen hier nooit zo vrij hun mening geven en vragen stellen als een gemiddelde Nederlander doet. Tegelijkertijd houd ik ook weer van de Nederlandse openheid. Je weet bij Nederlanders beter waar je aan toe bent.”

Er is één gewoonte van Danielle waar het overgrote deel van de Schotten niets mee heeft. Zij is vegetariër. En laten haar nieuwe landgenoten nou rasechte vleeseters zijn. „Een maaltijd hier bestaat vaak uit veel vlees met een klein beetje groenten erbij.” Of haar man niet aan haar vegetarische maaltijden heeft moeten wennen? „Hij zei gisteren nog dat hij elke dag geniet van wat ik gekookt heb. En ik weet zeker dat hij het meent.”

Grace

Twee jaar geleden werd het huwelijk van John en Daniëlle bekroond met de geboorte van dochtertje Grace. Waar Daniëlle vóór de komst van Grace op de enige christelijke basisschool van het land werkte, blijft ze nu thuis. Ze combineert de zorg voor haar dochter met het schrijven van boeken, waarvan het eerste zich al in vergevorderd stadium bevindt. „Ik geloof dat mijn taak als moeder hier in het gezin is. Ik heb natuurlijk ook geen familie in de buurt bij wie ik Grace kan brengen. En waarom zou ik haar naar een niet-christelijke crèche brengen?”

Ze overweegt om Grace in de toekomst thuisonderwijs te gaan geven. Er is maar één christelijke basisschool in Schotland en het staatsonderwijs is voor Daniëlle en John geen optie. „Daar is ze me te dierbaar voor. Ik ben bang dat kinderen daar vergiftigd raken met seculiere denkbeelden. Ik vind het zielig en heel onverstandig om weerloze kinderen in zo’n omgeving te zetten.” Om niet samen met Grace in huis te vereenzamen, trekt ze er regelmatig op uit. „Ik houd ervan om met allerlei mensen een praatje te maken. Mijn dag is echt goed als ik iemand over het allerbelangrijkste heb mogen vertellen. Zo kwamen Grace en ik pas twee aan drank en drugs verslaafden tegen. We raakten met hen aan de praat. Aan het einde van het gesprek vertelde ik hoe we heetten. Toen ik Graces naam noemde, zei een van hen tot mijn grote verrassing: „Ah, Grace: Gods Righteousness At Christs Expence – Gods genade op kosten van Christus. Ik was helemaal verbaasd. Soms krijg je zelf les van degenen van wie je dat het minst verwacht.”

Dominee

Haar man John, afkomstig uit een onder Schotse christenen bekende familie van maar liefst twintig kinderen, studeert voor predikant. Tien jaar geleden verloor hij zijn tweelingzus, met wie hij een heel hechte band had, vertelt Daniëlle. „Ze overleed tijdens de geboorte van haar vijfde kind. Het verlies greep John erg aan, maar het was een grote troost te mogen weten dat Margaret een goede ruil gedaan had.”

Kort nadat John en Daniëlle trouwden, werd John aangenomen als student van de Free Presbyterian Church of Scotland. Dat had gevolgen voor het stel. „We zijn inmiddels al vier keer verhuisd. En als John straks dominee is, zullen we weer uit onze huidige woonplaats Coatbridge moeten vertrekken.” De weg terug naar Nederland zit nu voorgoed dicht, weet Daniëlle.

„Toen we trouwden, was het idee: Als het niet gaat, kunnen we nog naar Nederland. Maar nu hij bijna dominee is, weet ik dat die weg is toegesloten.”

Alhoewel, samen in Nederland wonen is misschien eigenlijk nooit een optie geweest, beseft Daniëlle achteraf. „John is daar net een vis op het droge. Ik weet nog dat we de eerste keer samen in Nederland naar de kerk gingen. Hij was in Schotland gewend om iedereen te begroeten. Uit de kerk zocht hij overal om zich heen de blikken van de mensen op, om hen de hand te schudden. Maar die keken voor zich uit en liepen gauw naar huis. John wist niet wat hij meemaakte.”

Ze aarzelt even, en zegt dan: „Ik denk er weleens over na... Ik hoop niet dat het gebeurt, maar stel dat ik John zou verliezen, dan zou ik misschien wel teruggaan. Zonder hem voel ik me zo’n vreemdeling in dit land. Als hij een weekend weg is, denk ik: wat doe ik hier. En als ik Nederlandse psalmen hoor zingen, raken die mijn hart meer dan de Schotse. Je bent en blijft toch een Nederlander. Al zou ik in Nederland waarschijnlijk weer dingen missen van hier.”

Daniëlle vindt het jammer dat haar familie Grace niet van dichtbij kan zien opgroeien. Elk jaar probeert ze daarom naar Nederland te vliegen. „Grace zei pas: „Ik wou dat ik in een boom kon klimmen en in de lucht kon vliegen. Net als de vogels. Naar Nederland.” Ze vindt het heel gezellig om daar te zijn met al de familie.”

Toch gelooft Daniëlle dat God haar niet voor niets in Schotland heeft geplaatst. „Ik hoop van harte dat de Heere het zaaiwerk dat ik probeer te doen wil zegenen. Ik vraag Hem altijd of ik een lichtend licht mag zijn hier, ondanks mijn tekortkomingen.”

Soms verhoort Hij op heel onverwachte manieren haar gebeden. Ze noemt als voorbeeld de tijd in het ziekenhuis, na de bevalling van Grace. „Die tijd was geestelijk gezien zo’n gouden tijd. Ik verlang er niet naar dit nog een keer te moeten meemaken, maar de Heere liet daarna zo sterk weten dat Hij er was. Ik heb dat niet eerder in mijn leven zo ervaren. Dan valt de schroom weg. Ik vertelde iedereen die in mijn kamer kwam over de Heere. Het was een soort zendingsveld geworden.”