„Wil ik me door de Heere laten gebruiken in Zijn grote plan?”

Het schrijven van een boek over het Bijbelboek Esther was voor ds. D. H. J. (Daniël) Folkers (36) geen willekeurige keuze. Hij wist zich hiertoe door God geleid. „In de zomer van 2018, ik was toen nog kandidaat, las ik een artikel op 9marks.org. Daarin werd het systematisch bepreken van Esther bepleit, op grond van vijf redenen. Dat artikel liet me niet los, maar als kandidaat leek het me onmogelijk het idee uit te voeren. Je staat dan elke zondag op een andere kansel.”

Toen de kerkenraad van de hersteld hervormde gemeente van Kruiningen-Goes hem voor een aantal zondagen vroeg, verviel dat bezwaar. „In dezelfde tijd werd ik er sterk bij bepaald dat ik echt over dit Bijbelboek moest gaan preken. Daardoor durfde ik het ter hand te nemen. Esther is geen boek dat je zomaar even kiest. Het zijn uiteindelijk 22 preken geworden.”

In september 2019 werd de kandidaat als predikant bevestigd in de hersteld hervormde gemeente van Abbenbroek. Ook daar bepreekte hij inmiddels heel Esther. Op verzoek van uitgeverij De Banier werkte hij de preken om tot een boek voor jongeren. Het bevat 52 hoofdstukken, voor elke week van het jaar een. Ieder hoofdstuk sluit af met de actuele les vanuit het beschrevene en een serie vragen.

Expositie

Wat de jonge predikant in het boek Esther raakt, is Gods hand in de heilsgeschiedenis en de wijze waarop Hij mensen inschakelt. „Ook jonge mensen, zoals Esther. De centrale vraag voor ons is: wil ik me door de Heere laten gebruiken in Zijn grote plan? Nogal wat jongeren lopen met de vraag wat Gods plan met hun leven is. Dat is een verkeerde benadering. God heeft een plan met de geschiédenis. Hoe mag ik daarin een schakeltje zijn? Dat is nog steeds een persoonlijke vraag, maar niet individualistisch. Het draait niet om mij, het gaat om Hem.

Je zou kunnen zeggen dat de situatie voor de Joden in Perzië ten tijde van Ahasveros zonder Esther hopeloos was geweest. Tegelijk geldt wat Mórdechaï tegen Esther zegt: „Als jij weigert naar de koning te gaan, stuurt God wel een ander.” Dat besef houdt me klein.”

Het feit dat Mórdechai te vinden was in het poortgebouw van het paleis van Ahasveros, houdt volgens de hersteld hervormde predikant in dat hij een goede functie aan het hof had. „Hij was een hoge ambtenaar, zouden we vandaag zeggen. Opgravingen hebben veel duidelijk gemaakt over de situatie in de burcht Susan. Toen ik bezig was met de preken over Esther, bracht het Drents Museum een expositie over Persepolis met allerlei voorwerpen uit die tijd. Door die expositie gingen de historische feiten nog meer voor me leven.”

Verzwegen

Opvallend is voor ds. Folkers dat in het boek Esther veel wordt verzwegen. Zaken die de gelovige Joodse lezer voor zichzelf invulde. „In hoofdstuk negen lezen we dat Mórdechai alles wat gebeurd was, beschreef. Mijn vermoeden is dat hij het boek graag in de seculiere Perzische annalen zag opgenomen, reden waarom hij Joodse godsdienstige verwijzingen erbuiten hield. In de vertaling van het boek Esther in de Septuaginta kom je die wel tegen, en wordt de naam van de Heere uitdrukkelijk genoemd.

Voor de gelovige Jood was ook bij lezing van het onder ons bekende boek Esther duidelijk dat de Heere in deze gebeurtenissen werkzaam was. Om het beeld van een schilderij te gebruiken: Zijn handtekening staat er niet op, maar de hand van de Meester herken je er wel degelijk in.”

Bij de voorbereiding van de preken gebruikte de predikant uit Abbenbroek vooral Engelstalige commentaren, waaronder dat van Karen H. Jobes. „Dit commentaar staat in de traditie van ”expository preaching”, waarbij de uitleg van de tekst samengaat met de toepassing ervan. Mooie ontdekkingen deed ik ook in ”Het boek Esther in overdenkingen voor de praktijk des levens” van ds. J.J. Knap. Hij ziet in Haman een type van de antichrist, die door leugen en politieke intriges zichzelf omhoog werkt. Dat maakt Esther zeer actueel.

Dit boek heeft veel te zeggen voor het leven in de eindtijd, waarin antichristelijke machten het voor het zeggen hebben. Daar zitten we al middenin. De beloften van God zijn in deze omstandigheden de brandstof voor de hoop. Ik zie een duidelijke lijn tussen Esther 4 en Jeremia 29: de brief van Jeremia aan de ballingen in Bijbel. De Heere heeft een toekomst van hoop voor Zijn kinderen. Ik ben ervan overtuigd dat Mórdechai bekend was met die brief en Esther heeft opgevoed met de inhoud ervan.”

Ruwe boodschap

Een belangrijke les uit het boek Esther is voor de hersteld hervormde predikant dat voor de gelovigen zelfs de kwaadste dingen in het leven meewerken ten goede. „Esther was al jong wees. Hoeveel jongeren groeien vandaag niet op in gebroken gezinnen, waar soms dingen zijn gebeurd die niet hadden mogen gebeuren? Denk aan seksueel misbruik.

Ook Esther wist daarvan. Ze was een van de velen met wie Ahasveros het bed deelde. Toch had alles een plek in Gods plan. Dat is een ruwe boodschap, die je niet zomaar op een goedkope manier aan iedereen kunt meegeven, maar Esther laat zien dat God zelfs dít kan gebruiken. Dat besef geeft je in elke omstandigheid vertrouwen op de Heere, mits je aan Hem je leven overgeeft.”

Zelf groeide ds. Folkers op in een gebroken gezin in Apeldoorn. „Ik was nog jong toen mijn ouders uit elkaar gingen. Van de Samen-op-Weg gemeente waartoe wij behoorden, maakte mijn moeder met mij en mijn zusje de overstap naar een evangelische gemeente. In diezelfde tijd kwam ik op de kinderbijbelclub van ds. Storm en zijn vrouw. Zij waren kort daarvoor met hun gezin vanuit Zuid-Afrika naar Nederland gekomen voor kinderevangelisatie, verbonden aan het Internationaal Kinderevangelisatie Genootschap (IKEG).

Ik zie het als Gods Vaderlijke voorzienigheid dat hun dochter Estie zo in mijn leven is gekomen. Daarom heb ik het boek aan haar opgedragen. Zij is mijn steunende kracht en geeft me wijze adviezen. In het vuur van mijn preken over Esther moest ik soms opletten dat ik niet Estie zei in plaats van Esther. Of nog erger: in plaats van Vasthi.”

Lees het hele artikel in Terdege (nr. 15, 13 april 2022).

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen