Als 21-jarige en zwanger van haar tweede kind werd Mina Hoekman weduwe

:::embed_link 1::: Op de kast in de woonkamer van Mina Hoekman (85) staan de foto’s van twee mannen. Een jonge, trotse vader met een klein lachend meisje op de arm en een man van gevorderde leeftijd. Fokke Hoekstra en Lucas Hoekman. Met Fokke was ze nog geen anderhalf jaar getrouwd, Lukas mocht ze tientallen jaren als echtgenoot hebben. De krasse weduwe heeft voor het gesprek wat materiaal verzameld, waaronder twee boekjes die ze schreef voor haar kinderen en kleinkinderen. Een boekje over haar kortstondige huwelijk met Fokke en een boekje over de ziekteperiode van Lucas, die op 73-jarige leeftijd overleed aan leukemie. Fokke kwam op dramatische wijze om het leven, door een dronken loods. Uit een bruine envelop diept de bewoonster van zorgcentrum De Hofstee de foto op van het wrak van de kotter waarop haar eerste man voer. Ze was 16 toen ze hem leerde kennen. Net als zij kwam hij uit een groot gezin. „Ik was de vierde van tien kinderen, hij was er een van de negen. Ik vertel het maar in ’t vreemd, dan kun je me beter verstaan dan wanneer ik Urkers praat.” Jacob, een broer van Fokke, kende ze al langer. Die viste bij haar vader. Regelmatig ging ze hem het loonzakje brengen. „Op een gegeven moment kwam Fokke naar de deur. Hij had mij op het oog, maar wist niet hoe hij het moest aanpakken.” ## Bevrijdingsdag Op 5 mei 1956 trekt de visserman de stoute schoenen aan. De hele dag door zijn er activiteiten ter herdenking van de bevrijding. Hij weet het zo te regelen dat hij kan tafeltennissen met Mina en loopt samen met haar naar de muziektent. „Daarna was er een programma in een weiland. Fokke liep steeds naast me. Vanbinnen werd ik steeds onrustiger, want ik had nog nooit verkering gehad. Ook toen ik tussen de middag thuis ging eten, liep hij mee. Mijn moeder keek er niet vreemd van op dat hij erbij was. Bij ons kon iedereen mee-eten.” >„Fokke was een goed opgevoede, lieve jongen, een gelovige jongen ook” Aan het eind van de dag vraagt de jonge visserman of hij haar zaterdag op mag komen halen. „Zo hebben we verkering gekregen. Fokke was een goed opgevoede, lieve jongen. Een gelovige jongen ook. Hij zat op de mannenvereniging, leidde een jongelingsvereniging en kon heel mooi zingen. Met een groepje vrienden heeft hij het mannenkoor Crescendo opgericht.” ## Twee bruiden Op 15 mei 1959 treden ze in het huwelijk, samen met Fokke’s broer Jacob en zijn Mies. De vissers hebben aan de Bonairestraat twee woningen laten bouwen, naast elkaar. „Daarom zijn we tegelijk getrouwd. Ik was negentien, maar dat was destijds op Urk niet vreemd. Bovendien was Fokke vijf jaar ouder.” Mies is niet alleen een goede vriendin, maar ook een nicht. „We zijn naar dezelfde grootmoeder vernoemd. Onze bruidsjurken waren gelijk, net als de pakken van de mannen. De dienst werd geleid door twee dominees van de gereformeerde kerk: de een hield de preek, de ander deed de rest. Onze trouwtekst was: „Wees sterk en heb goede moed.” Daar heb ik later nog vaak aan moeten denken.” :::inline_image 1::: Aan het eind van de dag worden de twee bruidjes door de broers Hoekstra over de drempel gedragen. Na de huwelijksdag herneemt het gewone leven zijn loop en gaan de mannen doordeweeks weer naar zee. „Ik zag er tegenop om alleen te zijn, maar Mies had een goede oplossing bedacht. De ene week sliep zij bij mij, de andere week ik bij haar. Het is wel gebeurd dat onze mannen onverwachts ’s nachts thuiskwamen en een van ons van bed moest verwisselen. We kwamen tegelijk in de kraam. In maart 1960 is onze Christa geboren, bij Mies in dezelfde week een jongetje.” ## Ooglijdersgasthuis Het eerste huwelijksjaar verloopt voor Mina niet zonder slag of stoot. Fokke ligt vanwege oogproblemen twee maanden in het Ooglijdersgasthuis in Utrecht. Hij wil graag een cursus voor stuurman volgen, maar komt vanwege de visuele handicap niet door de keuring. Op maandag 5 december wordt Mina 21 jaar. Voor Fokke naar zee vertrekt, zingt hij voor haar: „Heer, wees mijn Gids op heel mijn levenspad.” „Dat vond ik al een prachtig cadeau.” Nadat hij zijn vrouw en de kleine Christa heeft gekust, vertrekt de visserman. Na zijn thuiskomst zal de verjaardag van Mina officieel worden gevierd. „In die week heeft hij me vanuit Breskens nog een kaart gestuurd, met onze trouwtekst erop. Toen die op Urk aankwam, was hij al verdronken en had ik de lakens voor de ramen.” ## Doodse stilte Ds. H. Veenstra, de predikant van het jonge echtpaar, komt de boodschap brengen, samen met haar moeder. Ook Fokkes broer Willem is bij de scheepsramp omgekomen. „Ik was al twee keer niet ongesteld geweest, dus ik kon ook nog zwanger zijn, maar dat hield ik voor me. Het was heel vreemd allemaal. Je hoort dat je man is overleden, maar er staat geen kist in huis. Ik bleef hopen dat hij de ramp had overleefd, al durfde ik daar met anderen niet over te praten. Omdat hij als vermist te boek stond, kreeg ik geen weduwenpensioen. Mijn vader heeft me maandenlang onderhouden.” :::kader 1::: Een andere Urker weduwe trekt met een zoontje bij haar in. Ook Willempje, de vrouw van Willem, is haar tot steun. „Zij had al twee kinderen en was voor mij als een oudere zus. Ze probeerde mij door die moeilijke periode heen te helpen. Het moeilijkste vond ik dat je het verlies niet kon verwerken. Er was geen graf en destijds ook geen monument met de namen van alle Urker vissers die op zee zijn omgekomen. Ik herinner me vooral de doodse stilte in het huis.” ## Begrafenis Zaterdag 4 maart 1961 wordt het lichaam van Fokke op een zandbank voor de kust bij Veere gevonden. Vader Kramer en de directeur van een Urker bank reizen naar Zeeland om het lichaam te identificeren. Mina vraagt of ze zo mogelijk een stukje van de door haar gebreide trui die Fokke droeg meenemen. Dan weet ze zeker dat hij het is. :::inline_image 2::: In een vergrendelde kist wordt het lichaam naar Urk gebracht en op dinsdag 7 maart begraven. Zijn verjaardag. De kotter kan pas in de tweede week van maart worden geborgen. In de machinekamer vinden de bergers het lichaam van Willem. Zaterdag 18 maart wordt hij naast Fokke begraven. De begrafenis van haar man gaat in een roes aan Mina voorbij. „Omdat ik zijn lichaam niet had gezien, was het allemaal heel onwezenlijk. Mijn vader en de bankdirecteur waren teruggekomen zonder een bewijs dat het Fokke was. Dat hadden ze niet meegekregen. Ik bleef hopen dat hij op een dag terug zou komen.” ## Stukje trui Een groot deel van de week is ze in het ouderlijk huis. Voor afleiding en om haar moeder te helpen. „Dat was ik gewend. Na de huishoudschool kwam ik thuis om haar te helpen. De jongste kinderen zijn grotendeels door mij grootgebracht. Lukas, de jongste, zag zichzelf als het grotere broertje van Christa.” Ze blijft rondlopen met de gedachte dat in de kist van Fokke het lichaam van een ander ligt. Totdat ze na de geboorte van Wilma een klein envelopje ontvangt. „Ik dacht dat het een geboortekaartje was, die omvang had het. Ik maakte het open en haalde er geen kaartje uit, maar een stukje van de donkerblauwe trui van Fokke. Het werkje herkende ik meteen. Het was of de bodem onder me wegviel. Ik kon me nog net vastgrijpen aan de trapleuning. Heel voorzichtig liet ik me op een trede zakken. Daar bleef ik naar dat stukje trui zitten kijken, met de gedachte: ik heb hem dus echt begraven.” >„Op de trap bleef ik naar dat stukje trui zitten kijken, met de gedachte: ik heb hem dus echt begraven.” Het blijft niet bij deze zware slag. De kleine Wilma blijkt doof te zijn en moet met haar derde jaar naar het doveninstituut Effatha in Voorburg. „Ook dat moest ik verwerken, maar je zoekt het beste voor je kind.” ## Loods De loods die de scheepsramp heeft veroorzaakt, is veroordeeld tot twee jaar cel. Hij zit zijn straf uit in Scheveningen. „Ds. P. Homburg, die op Urk predikant is geweest, heeft hem daar opgezocht en gezegd: „Besef je wat je hebt aangericht? Op Urk lopen vier kinderen zonder vader.” Dat liet die man niet meer los.” Na het uitzitten van zijn straf laat de loods aan de predikant weten dat hij de beide weduwen graag wil ontmoeten, om vergeving te vragen. „Ds. Homburg adviseerde ons er goed over na te denken. Zo’n ontmoeting rakelt alles weer op. We hebben hem beloofd met een week antwoord te zullen geven. M’n schoonzus was heel gespannen. Ze zag er eigenlijk niet doorheen. „Dan bel ik af”, zei ik. „Het heeft geen zin als ik alleen ga. Dan blijft die man met een schuldgevoel naar jou zitten.” De volgende dag kwam ze erop terug. Ze had besloten toch te gaan.” Vader Kramer brengt de twee jonge weduwen naar het treinstation van Zwolle. Daar liggen kaartjes voor de sneltrein naar Goes gereed. „Eersteklas. Dat had ds. Homburg geregeld. Tot dan had ik alleen op een houten bank in boemeltreintjes gezeten. Ik voelde me als een koningin op dat rode pluche. De aanleiding was verdrietig en spannend, maar die reis was een belevenis.” ## Bidden Willempje zit stil tegenover haar. „Ik vroeg: „Heb jij nog gebeden voor de ontmoeting?” „Natuurlijk”, zei ze, „anders had ik dit niet gekund.” „Zullen we dan nu sámen bidden, ook voor die loods?” stelde ik voor. Dat vond ze goed, als ik het deed. Op zo’n moment voel je hoe afhankelijk je bent van Boven. Ik kreeg van de Heilige Geest de woorden om te bidden.” Bij het station in Goes staat ds. Homburg gereed met zijn auto. „Hij heeft ons bij een Urker in Heinkenszand gebracht. Die woonde daar en had aangeboden dat we er konden slapen. ’s Middags om drie uur werden we bij de loods verwacht. Hand in hand liepen Willempje en ik naar de voordeur. Toen die man ons zo zag aankomen, zei hij tegen zijn vrouw. „Maar dit zijn twee kinderen!” Dat vertelde ze ons toen we aan de thee zaten. :::inline_image 3::: Terwijl we langs de keukendeur liepen, zag ik hem aan tafel zitten, voorovergebogen, met het hoofd op de armen en schokkende schouders. Na een halfuur was hij wat bedaard en kwam hij naar de woonkamer. Hij liep eerst naar mij toe, pakte mijn hand en kon niet uit zijn woorden komen. „Ik zei: „Gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren. Laten we het daar maar bij houden.” Die mensen kenden het ”Onze Vader”, dus ze snapten wat ik bedoelde.” ## Opgeruimd Als ze terugblikt, beseft de weduwe hoe belangrijk die ontmoeting in Vlissingen is geweest. „Vanaf die middag lag er tussen God en mij niks meer. Alles waarmee ik had geworsteld, was opgeruimd. Dat maakte het voor mij mogelijk om opnieuw te trouwen. Tot die dag moest ik daar niet aan denken.” Een kleine vier jaar na het verongelukken van Fokke krijgt ze kennis aan Lucas Hoekman, aankomend kotterbouwer. „Hij studeerde nog, in Leeuwarden. De vakanties bracht hij thuis door. Dan hielp hij zijn vader, om wat te verdienen. Op een dag zag hij mij voorbij lopen, met de twee meisjes. Wilma in de kinderwagen, Christa erop. Later vertelde hij me: „Mina, het was net alsof ik een stem van Boven hoorde: „Die is voor jou.” Het was bij hem liefde op het eerste gezicht. Hij had eerder een meisje gehad, maar dat leed aan leukemie. Ze heeft het uitgemaakt om de laatste maanden van haar leven bij haar zus in Canada door te kunnen brengen.” Met Mina kan de jonge Urker over zijn verdriet praten. „Wij begrepen elkaar. Op 11 juni 1965 zijn we getrouwd. De dominee preekte over de tekst: „Verblijdt u in de hoop. Zijt geduldig in de verdrukking. Volhardt in het gebed.” Ook met Lucas heb ik het heel goed gehad. Uiterlijk en in karakter waren die twee mannen totaal verschillend. Fokke was zacht en heel netjes. In zijn zondagse pak kon hij zo een dominee wezen. Lukas was robuust, een echt werkman. Zijn kleren zaten altijd vol vuil en de smeer. Maar het waren allebei godvrezende mannen.” ## Borduurwerk In haar tweede huwelijk krijgt ze drie kinderen: twee meisjes en een jongen. „Lucas heeft nooit onderscheid gemaakt. Christa en Wilma waren hem net zo lief als de kinderen van hemzelf.” Het dramatische overlijden van Fokke houdt een plek in haar leven, maar de pijn verdwijnt. „Ik heb geleerd alle zorgen in Gods hand te leggen. Ook dat wat er volgde na de dood van Fokke. Ik heb veel meegemaakt, binnen mijn eigen gezin en in de bredere familiekring.” >„Ik heb geleerd alle zorgen in Gods hand te leggen” Voor in het boekje over de ziekte van Lucas schreef ze de spreuk: „God heeft ons geen kalme reis beloofd, maar wel een behouden aankomst.” „Ja, zo heb ik alles beleefd. Hij straft ons, maar naar onze zonden niet. Ik hoefde het niet alleen te dragen. Het lievelingslied van Lucas was: „Er is een God die hoort”, en zo is het. Er is zo’n mooi gedicht van Corrie ten Boom, over een borduurwerk. Aan de achterkant zie je niets dan draden, een warboel, maar God kent de voorkant al. Nog even en dan mag ook ik die zien.”

Als 21-jarige en zwanger van haar tweede kind werd Mina Hoekman weduwe

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Als 21-jarige en zwanger van haar tweede kind werd Mina Hoekman weduwe

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram