De Bijbel, een betrouwbare gids naar het Vaderhuis

Als docent godsdienst aan het Driestar College in Gouda wordt dr. Johan Mouthaan (39) dagelijks geconfronteerd met de denk- en leefwereld van reformatorische jongeren. Mede om die reden werd hij door de Commissie Schriftgezag van de Gereformeerde Gemeenten benoemd tot studiesecretaris, samen met zijn collega Sjaco van Gurp en Jonard Roukens, theoloog-toeruster bij Zending Gereformeerde Gemeenten. De commissie werd ingesteld door de generale synode. Taak van de studiesecretarissen is bezinning op vragen rond het Schriftgezag en toerusting van gemeenteleden. Hun eerste publicatie in boekvorm, onder de titel ”Levend en krachtig”, richt zich op studenten en jongvolwassenen. ## _Wat was de reden voor het instellen een Commissie Schriftgezag?_ „Vragen rond dit onderwerp gaan de Gereformeerde Gemeenten niet voorbij. Mensen die ons vroeger op dit gebied de weg wezen, zijn weggevallen of publiceren niet meer. De synode was van mening dat we er nu zelf meer aan moeten doen. De keuze voor drie studiesecretarissen was een goede zet. Je kunt elkaar bijpraten en aanvullen. We zijn alle drie een dagdeel per week voor dit werk vrijgesteld en hebben elk een eigen aandachtsgebied. Ik zit vooral in de systematische theologie en theologiegeschiedenis. De meeste publicaties schrijven we samen. Dat kost wat extra tijd, maar maakt het eindproduct beter en je deelt de verantwoordelijkheid voor wat je publiceert. Ons boekje is bedoeld als een eerste kennismaking met aangevochten Schriftgeloof. Aan het eind van elk hoofdstuk verwijzen we naar literatuur waarmee geïnteresseerde lezers zich verder kunnen verdiepen in het onderwerp.” ## _Op welke wijze leven er onder uw scholieren vragen over het Schriftgezag?_ „In die zin dat ze zich afvragen of je met de Bijbel niet alle kanten op kunt. De een zegt er dit over, een ander dat. Hun aarzelingen worden nog versterkt door de verdeeldheid van de christelijke wereld. Met het signaleren van die diversiteit ben je niet ver verwijderd van de vraag of de Bijbel wel echt de vaste antwoorden geeft voor de grote vragen van het leven. Er zijn jongeren bij wie deze gedachte minder leeft, maar hij komt breder voor dan tien jaar geleden. Dat leidt niet meteen tot een afstand nemen van de Schrift, maar men verbindt er zich niet volledig aan. Dat werkt verlammend voor het Schriftgeloof. Met ons boekje willen we jongeren over die ontmoediging heen helpen. Ze mogen erop vertrouwen dat de Schriften te begrijpen zijn en dat de centrale boodschap duidelijk is.” ## _Kent u deze twijfel aan de Schrift in uw eigen leven?_ „Niet existentieel. Ik heb wel een gevoeligheid ontwikkeld voor het onderkennen en begrijpen van die twijfel. Dat leidt bij mij tot het eerlijk proberen te beoordelen van alle geluiden over de Schrift. Wat je bij de ene theoloog leest, vind je bij de ander niet. Wat voor de een buiten kijf staan, is voor de ander ongewis. Dat leerde me nuchter te kijken naar wat wordt beweerd. Die houding probeer ik over te dragen aan mijn leerlingen. In mijn jaren als leerling op een reformatorische school was de Bijbel voor veruit de meesten het einde van alle tegenspraak, maar je maakte geen exegesewerkstuk waarin je de Schrift zelf bestudeerde. Dat vragen we nu wel. De Bijbel zelf en het begrijpen ervan heeft een centralere plaats gekregen in het godsdienstonderwijs op de reformatorische scholen. Hetzelfde zie je bij jeugdbonden. Ten diepste gaat het om het vertrouwen dat het Woord echt betrouwbaar is.” ## _Die grondovertuiging moet je dan wel hebben._ „Dat is zo. Het vertrouwen in de Schrift hangt sterk samen met het geheel van het Evangelie. Doorgaans werkt en bevestigt de Heere het Schriftgeloof door je te leren wie je zelf bent en je te wijzen op de Christus van de Schriften, als het enige Medicijn tot verlossing. Dat geeft een onuitsprekelijk vertrouwen in de Schriften. Je bevindt dat ze waar zijn. Die grondovertuiging neem ik mee als ik meer vakmatig met de Bijbel bezig ben.” :::author_streamer 1::: ## _Wanneer is het gezag van de Bijbel in het geding?_ „Met erkenning van het gezag van de Schrift kan er verschil in interpretatie zijn. De Bijbel is onfeilbaar, ons inzicht daarin niet. De een is ervan overtuigd dat Judas aan het avondmaal heeft gezeten, een ander meent van niet. Dit verschil raakt het Schriftgezag niet, maar je moet daar niet de conclusie aan verbinden dat het mogelijk is het gezag van de Bijbel te aanvaarden en toch over zaken van geloof en leven tegengesteld te denken. Dan zou de Bijbel een boek van verwarring zijn in plaats van een licht op ons pad. Een goede visie op Schriftgezag beperkt de interpretatieruimte. Legitieme verschillen in uitleg kunnen alleen over zaken van gering gewicht gaan.” ## _Wat is voor u wezenlijk voor het Schriftgeloof?_ „De vier belangrijke eigenschappen van de Schrift. Die is in de eerste plaats: noodzakelijk. De Bijbel is onze onmisbare gids naar het Vaderhuis; zonder deze gids verdwalen we. Dat besef geeft een luisterende houding. De Schrift heeft ons niet nodig, wij hebben de Schrift nodig. Iedereen is dus leerling. „Het meesterschap laten we aan de Heilige Geest over”, zei Maarten Luther. De Schrift is in de tweede plaats: gezaghebbend. Je eigen oordeel maak je daaraan ondergeschikt. Als God Zich openbaart, moeten alle mensen zwijgen en gehoorzamen. De Schrift is vervolgens: genoegzaam tot zaligheid. Alles wat daarvoor nodig is, heeft God laten opschrijven. De Schrift is ten slotte: duidelijk in haar onderwijs. Moeilijke gedeelten kunnen aan de hand van eenvoudige gedeelten worden opgehelderd. De Bijbel is niet alleen duidelijk in alles wat te maken heeft met hoe je het heil krijgt, maar ook met hoe je de weg naar het Vaderhuis vervolgt. Om het concreet te maken: als je beweert dat de Bijbel niet duidelijk is over homoseksualiteit of de vrouw in het ambt, zeg je daarmee dat de Bijbel ons onvoldoende de weg wijst als het gaat om de vraag hoe God gediend wil worden. Daarmee stel je het Schriftgezag impliciet onder kritiek. De vraag is dan niet meer wat de Schrift leert, maar wat die ons zou kúnnen leren. In die houding speelt mee dat we een antithetische positie ten opzichte van de huidige cultuur ingewikkeld vinden. Velen vinden dat we beter wat vrijer kunnen denken over zaken die een obstakel vormen voor het delen van het Evangelie. Maar wanneer je als kerk verklaart dat praktiserende homoseksuele relaties te rijmen zijn met Gods heiligheid, moedig je mensen niet aan zich ervan te bekeren. Daarnaast ontbreekt in deze denkwijze het besef dat de uitleg van de Bijbel niet alleen de redding, maar ook de levensheiliging betreft. Jezus zei: Heilig hen in Uw waarheid; Uw Woord is de waarheid.” ## _Heeft de huidige Schriftkritiek iets eigens?_ „Voor een deel is er sprake van een recyclen van de moderne theologie van de twintigste eeuw. Het nieuwe is dat veel huidige theologen zeggen er een andere rechtvaardigingsgrond voor te hebben. Ze willen het Schriftgezag erkennen, maar vullen dat anders in. Wij leven in een andere cultuur dan Paulus; dat wat wij nu meemaken, viel nog niet binnen zijn horizon. Een al te precies volgen van de Bijbel zou bovendien tot onverdraagzaamheid of ongeloofwaardigheid leiden. Als je de Bijbelse seksuele ethiek strikt navolgt, beroof je mensen van hun geluk. Als je het spreken van de Bijbel te letterlijk neemt, is er geen plaats voor natuurwetenschap. :::inline_image 1::: Het gevolg is dat bepaalde Bijbelteksten worden uitvergroot en andere aan de kant worden geschoven. Je ziet dat heel duidelijk bij de acceptatie van de evolutietheorie. In tal van teksten laat de Schrift het begin van de wereld en het begin van het menselijk geslacht samenvallen. Dat botst met de evolutionaire tijdschaal. Volgens de evolutietheorie zijn mensen laatkomers, die pas komen opdagen in de laatste seconden van de wereldgeschiedenis. Nu kan de natuurwetenschap ons zeker vertellen hoe zaken in elkaar zitten, maar niet hoe ze zijn ontstaan. Daarvoor hebben we Gods openbaring nodig. Hebreeën 11 vers 3 zegt dat alles door het Woord van God is geschapen, niet door dingen die gezien worden. Dat sluit schepping door evolutie uit.” ## _Is het negeren van delen van de Schrift, persoonlijk en in prediking, ook een vorm van Schriftkritiek?_ „Dat is een eerlijke vraag. Als je gelooft dat de hele Schrift Gods Woord is, moet je je ook met heel de Schrift bezighouden, al is niet elke tekst even centraal. Hoofdstukken of Bijbelboeken structureel overslaan is een gebrek aan respect voor Gods Woord, dat moeten we eerlijk onder ogen zien.” :::author_streamer 2::: ## _Welke wijze van uitleg doet het meest recht aan het gezag van de Schrift?_ „De uitleg die de Schrift voor zichzelf laat spreken. De samenvatting van de preek moet de tekst zelf zijn. Onmisbaar daarvoor is niet alleen de absolute erkenning van het gezag van de Bijbel, maar ook een biddende en nederige houding. De uitlegger wijkt naar de achtergrond en je komt als luisteraar oog in oog te staan met God, zoals Hij spreekt door Zijn eigen Woord.” ## _In hoeverre is aansluiting bij de actuele cultuur in de uitleg legitiem?_ „De uitleg moet je niet gaan vermengen met actuele culturele opvattingen. Dan wordt de stem van de Schrift niet meer helder gehoord. In het Oude Testament staan veel zaken die wij niet meer onderhouden, maar dat is vanwege heilshistorische redenen, niet om culturele redenen. In de toepassing moet er wel een duidelijke lijn zijn naar de situatie en de cultuur waarin de hoorders zich bevinden, om hen daarin de weg te wijzen. Prediking mag niet tijdloos zijn. Er moeten verbindingen worden gemaakt met nu. Omdat het Woord van God boven de tijd staat, kúnnen die verbindingen ook worden gemaakt.” ## _Kan ook de vertrouwde kerkelijke cultuur het Schriftgezag onder druk zetten of het verstaan van de Bijbel belemmeren?_ „Dat is een reëel gevaar. Dat wat we gewend zijn, kan gaan heersen over de Bijbel. Je kunt ook op een conservatieve manier van de Schrift afwijken. We moeten niet denken dat progressieve christenen de Schrift op het lichtst nemen, terwijl wij in alles Schriftgetrouw zijn. Er zijn volkszonden binnen de gereformeerde gezindte waarover vergoelijkend wordt gesproken. We wijzen het praktiseren van homoseksualiteit af, maar lijken echtscheiding en seks voor het huwelijk minder erg te vinden. Dat is een meten met twee maten waarvoor de Bijbel geen aanleiding geeft. Er is geen enkele reden voor een triomfantelijke houding, alsof wij alles nog goed op de rit hebben.” ## _Hoe kan twijfel aan het gezag van de Schrift worden bestreden?_ „Onze postmoderne cultuur geeft christenen veel aanleiding voor twijfel. Tegelijk geldt dat de behoefte van atheïsten aan ultieme zingeving onbegrijpelijker is dan de twijfel bij een christen. De vraag is hoe je ermee omgaat. Een eerste reflex bij twijfel is het dicht laten van de Bijbel. Ik wil eerst zeker weten dat dit de waarheid is. Dat is een dodelijke reactie. De overtuiging dat de Schriften waar zijn, geeft de Geest juist onder het lezen. :::author_streamer 3::: Het is ook goed om bij jezelf na te gaan wat voor twijfel het is. Is het een vaag gevoel, een waas van aarzeling waarom alleen de Schrift gelijk zou hebben, of betreft de twijfel een concrete intellectuele component? In het eerste geval is het goed om terug te gaan naar de Schrift en de tegenwoordigheid van de Heere te zoeken in het gebed. Bij intellectuele vragen is het nuttig om daarnaast door studie antwoorden te zoeken in het werk van Bijbelgetrouwe theologen. Twijfel ook eens aan je eigen twijfel. Schriftkritiek is een vorm van ongezond zelfvertrouwen, voor twijfel geldt in zekere zin hetzelfde. Voor Zijn kinderen kan de Heere God aanvechting van het Schriftgeloof overigens ook gebruiken om het juist te verdiepen. Te midden van alle raadsels is ontspanning op z’n plaats. Eens zal God alles ophelderen voor hen die door genade, geleid door de onfeilbare gids, in het Vaderhuis zijn aangekomen.” _”Levend en krachtig. Aangevochten Schriftgeloof met het oog op de Toekomst”, door drs. J. van Gurp, dr. J.N. Mouthaan, J.A. Roukens MA; uitg. De Banier, Apeldoorn; 134 blz., **€**12,95_

De Bijbel, een betrouwbare gids naar het Vaderhuis

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

De Bijbel, een betrouwbare gids naar het Vaderhuis

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram