De laatste etappe van Henk Bor

Het afscheid van de evangelisatiepost in Gent ligt alweer tien jaar achter hem. Vanaf 2010 diende Henk Bor (74) de christelijke gereformeerde kerk van Poederoijen, als lerend ouderling. Toch schreef hij onder het voorwoord van zijn jongste boek: evangelist H. Bor. „Dat was ik en dat ben ik gebleven. Waar ik ook ben, ik probeer altijd contacten te leggen. In de hoop dat ik mensen kan wijzen op de dingen waar het echt om gaat in het leven.”

Voor de gemeente van Poederoijen en de hersteld hervormde gemeente van Nederhemert hield hij in de achterliggende jaren geregeld Bijbellezingen over het befaamde boek “De Christenreis” van John Bunyan. „Uitgeverij Den Hertog stelde voor daar iets mee te doen, maar dat zag ik niet zo zitten. Er is al heel veel over “De Christenreis” geschreven.” In overleg met de uitgever besloot hij een meditatief boekje over de levensreis te schrijven, waarin hij persoonlijke ervaringen verwerkte.

Hoe blikt u terug op uw eigen reis?

„Als je jong bent, heb je je idealen. Ik wilde naar de mulo, maar volgens de meester was ik te stom om voor de duvel te dansen. Zo zei hij het letterlijk. Daarom ging ik naar de ambachtsschool, waar ik op de schildersafdeling terechtkwam. Na twee jaar was ik afgestudeerd en ging ik bij een baas werken, als schildersjongen. In de avonduren volgde ik de cursus tot schildersmeester. Daar wezen ze me op de Nationale Schildersschool in Utrecht, een mts-opleiding voor het schildersvak. Het toelatingsexamen bestond uit een onderdeel praktische vakken en een onderdeel theoretische vakken, zoals wiskunde, Duits en Engels. Op de examens voor de theoretische vakken schreef ik: “Nooit gehad.” Zo leverde ik de bladen weer in. Toch ben ik aangenomen, omdat ik voor de technische vakken heel hoog scoorde. Dankzij vier jaar hard studeren, naast mijn baan, heb ik mijn diploma behaald.”

En dan komt er een wending in de weg.

„Ja, toen ik negentien jaar was, kwam God in mijn leven en voelde ik duidelijk dat de Heere me riep tot de arbeid in Zijn dienst. Met een attest van de kerkenraad reisde ik naar het curatorium in Apeldoorn. Ik zag er vreselijk tegenop en was blij dat ik niet werd aangenomen. Die studie was veel te zwaar, maar de roeping verdween niet. Ik heb daarover een gesprek gehad met professor W. H. Velema. Die nam een dag vrij om met mij te bespreken wat ik wel zou kunnen doen.

Op zijn advies ben ik het avondgymnasium gaan volgen. Intussen was ik getrouwd en had ik een schildersbedrijfje opgestart. Met de studie liep ik helemaal vast. Dankzij mijn moeder kon ik terecht bij de hervormde ds. J.J. Timmer, toen al 80 jaar oud. Die had al heel veel mensen die theologie wilden gaan studeren Frans, Duits, Engels, Grieks en Latijn gegeven. Hij wilde ermee stoppen, maar God liet hem zien dat hij mij nog moest aannemen. Ongelooflijk wat die man aan kennis had. Aansluitend heb ik de catechetencursus bij de hervormde dr. H. Bout gevolgd. In die periode besloten enkele christelijke gereformeerde kerken in Gent een evangelisatiepost te openen en daar een evangelist voor te zoeken. Dat werd ik.”

Was het leven in Gent boeiend of vooral vermoeiend?

„Boeiend! Er gebeurden naast mooie ook verdrietige dingen, maar daarin heb ik altijd de ondersteuning van de Heere ervaren. Door mijn werk kwam ik ook in de rijksgevangenis van Gent terecht, als aalmoezenier. De laatste jaren was ik verbonden aan het Penitentiaire Schoolcentrum te Hoogstraten. Ik heb nog altijd de lijsten met namen van de jongens die ik daar heb ontmoet. Als ik ze doorkijk, schieten de tranen in mijn ogen. Dan zie ik ze weer voor me. Je kreeg een band met hen, net als met de mensen van de post. Het kostte totaal geen moeite om met hen over de dingen van God en Zijn Koninkrijk te spreken. Ze legden zonder enige schroom hun hart op tafel. Die spontaniteit missen we in Nederland heel sterk.”

Hoe lastig was het om alleen op de gids van Gods Woord te vertrouwen?

„Ik houd niet van schoppen tegen bestaande tradities, maar de Bijbel is voor mij altijd de norm geweest. In mijn preken heb ik nooit gebracht wat mensen graag horen, maar dat wat God Zelf ons in Zijn Woord zegt, zonder allerlei toestanden erbij. Jezus Christus en Die gekruisigd, daar gaat het om. Zijn Naam wil ik grootmaken. Daarom ben ik niet zo van: Gods volk dit en dat. Het gaat erom dat we in het leven openbaar komen als een ware christen: navolger van Christus. Dan zijn we ook nuttig voor onze naaste.”

Welke betekenis hadden zulke navolgers van Christus in uw eigen leven?

„Ze kunnen je tot steun zijn, zeker in moeilijke omstandigheden. De Bijbel is dé gids, maar we zijn ook sociale wezens, die niet zonder andere mensen kunnen. Denk aan de vriendschap tussen David en Jonathan. Zelf heb ik veel gehad aan Jan van der Ham, een ouderling in de christelijke gereformeerde kerk van Meerkerk. Een rustige, wijze man, die me vaak onderwijs heeft gegeven.

Anderen om advies vragen is niet verkeerd, zolang het christenen betreft die raad geven op Bijbelse gronden en die niet de eerste plaats in je leven gaan innemen. Je ziet soms mensen, ook wel predikanten, die een ander gaan imiteren. Dan wordt het ongezond. Dat was een voordeel van het leven in België, daar viel weinig te imiteren.”

Wat waren de grootste verleidingen in uw leven?

„Door mijn werk kwam ik met de rauwe kant van de samenleving in aanraking: zwervers, hoertjes, criminelen... Dat heb ik nooit als verleiding gevoeld. Die was er soms wel als ik een begrafenis moest leiden met familie die me min of meer voorschreef wat ik moest gaan zeggen. Zonder hel en verdoemenis. Dan ontstaat heel snel de neiging om de scherpe kantjes er maar wat af te halen. Dat is denk ik een verleiding voor elke voorganger: in lastige situaties de boodschap iets aanpassen. Daarmee bedrieg je de mensen tegen wie je spreekt en haal je donkerheid over jezelf.”

Een van de hoofdstukken gaf u de titel “allemaal ballast"

„ Ja, we horen van nature allemaal bij de club “ halen, hebben, houden” . Steeds weer zijn we druk met dingen die het hart niet kunnen vullen: een huis, een auto, een boot. Terwijl we alles een keer moeten achterlaten en niets zo heerlijk is als het geluk van de vrede met God. Wanneer Hij zijn liefde in je hart uitstort, verdwijnt al het andere naar de achtergrond. Je mag best genieten van dingen, maar heel snel klem je je eraan vast, met de schade die dat oplevert voor je geestelijk leven.

In de gevangenis sprak ik eens een crimineel die miljoenen had gehad. Alles was hij kwijtgeraakt. In zijn cel zat hij een geroosterd broodje te besmeren. „ Ik ben heel dankbaar dat ik nog brood en onderdak heb” , zei hij. Dat raakte me diep. Een wereldling die aan God noch gebod deed, maar wel besefte hoe vergankelijk alle aards bezit is. In het weinige dat hij over had, vond hij voldoening. Net als Salomo had hij het betrekkelijke van alles gezien.”

Hoe beleeft u het ouder worden?

„Ik denk veel aan de dood, vanwege het verlangen om aan de andere kant van de streep te zijn. Je bent soms moe van jezelf, van je zonden, van alles wat je hier terneer kan drukken. Wie ben ik nou voor de Heere? Tegen het sterven zie ik wel op, niet tegen wat daarna komt. Pas droomde ik van de wederkomst. Ik zag allemaal mensen de lucht in gaan; ook ik ging omhoog. „Kom!” riep ik in mijn droom. Ik weet welke God ik ga ontmoeten. Dan zal ik Hem in Zijn heerlijkheid aanschouwen. Ik zie er ook naar uit om mannen als David en Paulus te zien.”

Zou u andere keuzes maken als u het leven kon overdoen?

„ Niet in de grote beslissingen. De Heere heeft me elke keer geleid, mijn weg bestuurd. Dat kan het soms moeilijk zijn, maar het volgen van Hem geeft vrede.” *

N.a.v. 'Waar is de reis heen?', door H. Bor; Uitg. Den Hertog, Houten.