Dierentuin van nu is een totaal andere dan ”die van opa en oma”

Dierentuin van nu is een totaal andere dan ”die van opa en oma”

Burgers Zoo- Arnhem- dierentuin- RenateB (46) site

De tijd van ”sjokken langs de hokken” is voorbij. De afgelopen decennia veranderden dierentuinen volledig. De zoo is geen ouderwetse tentoonstelling van beesten meer, maar een beleving voor bezoekers. Zogenoemde ecosystemen zorgen voor een intensieve kennismaking met de natuur. En die wordt steeds belangrijker.

De dierentuinen kregen niet alleen een grotere oppervlakte. Wat vooral veranderde, is de manier waarop dieren worden gehouden. Alex van Hooff, directeur van Koninklijke Burgers’ Zoo in Arnhem: „Wij lopen met de Nederlandse dierentuinen en ook in ons park wereldwijd voorop in het zo goed mogelijk huisvesten van dieren.”

Ouderwetse hokken heeft Burgers’ Zoo niet zo veel meer. De dierentuin is verdeeld in zeven ”ecodisplays” met Engelse namen als ”Bush”, ”Desert” of ”Ocean”, waar bezoekers niet alleen dieren kunnen kijken, maar ook iets van hun natuurlijke leefomgeving meekrijgen. De displays typeren de veranderingen van de voorbije jaren.

Vroeger was een dierentuin een „soort postzegelverzameling”, vertelt Bas Lukkenaar van de Arnhemse dierentuin. „Hoe meer soorten, hoe zeldzamer, hoe interessanter de collectie was. Dierentuinen leken op tentoonstellingen. In de negentiende, begin twintigste eeuw wisten mensen vrij weinig van dieren, en in een dierenpark wilde men zo veel mogelijk verschillende beesten laten zien. Een dierentuin met zes verschillende ondersoorten van de panter was dan beter dan een met drie van die soorten. De dierenparken probeerden de verzameling zo veel mogelijk compleet te hebben.”

Die tijd is voorbij. „Gelukkig is er een ontwikkeling geweest waarbij er steeds meer aandacht voor het sociale, het gedrag van dieren is gekomen. Zebra’s bijvoorbeeld leven in grote kudden. Dat zijn verschillende harems, maar er zijn ook vrijgezelle groepen. Andere dieren, zoals ijsberen, leven graag alleen. IJsberen en veel andere roofdieren komen alleen in de paartijd kort bij elkaar. Daarna verliezen ze de interesse in elkaar. Omringd door zes soortgenoten wordt een ijsbeer heel ongelukkig. Dierentuinen kregen oog voor die verschillen tussen dieren.”

Ruimte

In Arnhem merkten bezoekers die verandering. Lukkenaar: „Begin jaren zeventig is Burgers’ Zoo voor het eerst een grote groep chimpansees gaan houden. Tot die tijd zaten de apen vaak met twee of drie bij elkaar in een hok met dikke tralies, want het waren gevaarlijke dieren. Zo’n hok was ook nog eens heel praktisch ingericht, met witte tegeltjes, om het makkelijk schoon te kunnen maken.”

Dat was toen heel normaal, maar deze dierentuin ging opeens een grote groep chimpansees bij elkaar zetten, waaronder heel wat mannetjes. Experts verklaarden Burgers’ Zoo voor gek; het zou een groot drama worden.

Maar de biologen en de directeur, Antoon van Hooff, en zijn broer, de hoogleraar Jan van Hooff, geloofden dat het kon. Ze baseerden zich op ervaringen in Verenigde Staten. Daar hield ruimtevaartorganisatie NASA groepen apen voor onderzoek. De NASA wist dat een grote groep chimpansees bij elkaar kan leven, als de dieren maar ruimte krijgen. Die hebben ze nodig om zich terug te kunnen trekken als er een conflict is.”

Lees het hele artikel in het zomernummer van Terdege (nr. 20-21, 18 juni 2024).

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen

Lees verder

Terdege-portfolio-najaarsnummer-2024

Auteur

Sandor van Leeuwen

Volg ons lifestyle platform op instagram.