Ds. G. Kater toont met ”Wij geloven en belijden” de waarde van de Nederlandse Geloofsbelijdenis

Om de betekenis van de Nederlandse Geloofsbelijdenis te onderstrepen, behandelde ds. G. Kater die in de leerdiensten. Ter afwisseling van de Heidelbergse Catechismus. Op verzoek van uitgeverij Den Hertog werkte hij de preken om tot een uitgave. Die is primair bedoeld voor jongeren, maar heeft ook volwassenen veel te bieden. „Qua inhoud en structuur leent de Heidelbergse Catechismus zich het meest voor de behandeling in leerdiensten”, constateert de hersteld hervormde predikant uit Arnemuiden, „maar in de andere twee reformatorische belijdenisgeschriften staan verschillende zaken die in de Heidelberger niet of minder uitvoerig aan de orde komen. Daarom verdienen ook die aandacht.” ## _Welke betekenis heeft de Nederlandse Geloofsbelijdenis binnen de Drie Formulieren van Enigheid?_ „Die is als eerste ontstaan en belijdt duidelijk de kern van de reformatorische leer. De rechtvaardiging van de goddeloze uit enkel genade, door het geloof in de Heere Jezus Christus.” ## _Hoe waardeert u de volgorde van de artikelen?_ „Die is theologisch van aard. Eerst wordt beleden wie God is en wat Zijn eigenschappen zijn. Vervolgens hoe deze God Zich aan ons openbaart, in de schepping en in Zijn Woord. Daarna gaat het naar het werk van Christus, de leer van de verlossing en de leer van de kerk. Het denken vanuit God vind ik heel sterk. De Heidelbergse Catechismus begint met de pastorale vraag naar onze enige troost in leven en sterven. Van daaruit worden de verschillende onderdelen van de geloofsleer behandeld, met een sterke nadruk op het persoonlijke nut ervan. Ze vullen elkaar heel mooi aan.” ## _Welke artikelen van de Nederlandse Geloofsbelijdenis springen er inhoudelijk voor u uit?_ „Dan denk ik allereerst aan de artikelen 20 tot 23. Daarin klopt het hart van de Reformatie: het verzoeningswerk van Christus als enige grond voor het heil van zondaren. Dat wordt op een bijzonder heldere, rijke en Bijbelse wijze beleden. Daarnaast denk ik aan de artikelen 3 tot 7, waarin wordt beleden wat het gezag van de Heilige Schrift inhoudt. Ze zijn in onze tijd opnieuw geweldig actueel door de zogeheten nieuwe hermeneutiek, waarmee het gezag van de Bijbel onder kritiek komt te staan. Naast het ”Sola Fide” en ”Sola Gratia” wordt in de Nederlandse Geloofsbelijdenis nadrukkelijk het ”Sola Scriptura” beleden.” ## _Deze belijdenis besteedt ook aandacht aan ”het boek van de natuur”. Daarover hoor je niet vaak preken._ „Daarom is het goed dat Guido de Brès dit onderwerp wel heeft opgenomen in zijn belijdenis. De algemene openbaring van God aan alle mensen, door de schepping, onderhouding en regering van alle dingen, moet op grond van de Bijbel een plek hebben in ons geloof en belijden. Ook in de prediking en het pastoraat. Wat dat betreft dienen we als voorgangers eerlijk in de spiegel te kijken. God en Zijn dienst zijn niet alleen een zaak van de zondag, de kerk en de Bijbel. Ze hebben ook alles te maken met de wereld om ons heen en onze verantwoordelijkheid daarvoor. Tegelijkertijd is het goed om te zien dat de Nederlandse Geloofsbelijdenis vooral de beperktheid van deze vorm van openbaring aangeeft. Alleen door Zijn Woord en Geest kunnen we God in Christus leren kennen tot zaligheid.” ## _Is er een wisselwerking in het verstaan van beide boeken?_ „Ik denk inderdaad dat die er is. In die zin dat als we Gods openbaring in de Schriften gaan verstaan, we de levende God ook leren zien in het boek van de schepping. Romeinen 1 maakt duidelijk dat de algemene openbaring tot alle mensen komt, maar onze antenne om die te herkennen is vanwege de zondeval helaas kapotgegaan. We hebben er de genade van God in Christus door de Heilige Geest voor nodig. Dan gaan we ontdekken hoeveel beelden uit het boek van de natuur ons in het boek van de Schrift worden aangereikt, zodat we des te beter zullen begrijpen wie de Heere is en wat Zijn werk is.” >„Als we Gods openbaring in de Schriften gaan verstaan, leren we de levende God ook zien in het boek van de Schepping” ## _De Heilige Geest wordt door Guido de Brès zowel een Persoon als een Kracht genoemd. Dat lijkt verwarrend._ „Hij begint ermee dat de Heilige Geest een Persoon is, evenals de Vader en de Zoon. Vervolgens karakteriseert hij de Heilige Geest als een Kracht en een Mogendheid die uitgaat van de Vader en de Zoon, om de unieke personele eigenschappen van de Heilige Geest weer te geven. Hij openbaart de Vader en de Zoon aan zondaren en past het werk van Christus toe in hun hart tot verzoening met de Vader. Bij Kracht en Mogendheid kan ook worden gedacht aan de plaats van de Heilige Geest in de schepping en de onderhouding van de wereld. Denk aan Psalm 104.” ## _Mag tot de Heilige Geest afzonderlijk worden gebeden?_ „Dat geloof ik zeker. De Bijbel toont verschillende lijnen als het gaat om het gebed. In het Nieuwe Testament zien we vooral dat de Vader wordt aangeroepen in de Zoon, door de Heilige Geest. Dat is de hoofdlijn. Tegelijkertijd zie je dat soms de onderscheiden Personen worden aangeroepen. Stefanus bidt: „Heere Jezus, ontvang mijn geest.” Denk ook aan het oudchristelijke gebed: „O Vader, dat Uw liefde ons blijk. O Zoon, maak ons Uw beeld gelijk. O Geest, zend Uwe troost ons neer.” Er kunnen redenen zijn om bewust tot een van de drie Personen te bidden.” :::inline_image 1::: ## _Guido de Brès geeft aan dat de mens in het paradijs het gebod des levens ontving. Is dat niet een Bijbelser term dan werkverbond?_ „De uitdrukking ”gebod des levens” doet inderdaad meer recht aan het feit dat God Zich in oneindige goedheid in een verbondsverhouding met de mens stelde en hem beloofde het eeuwige leven te zullen geven bij verbondsgehoorzaamheid. De term werkverbond kan de gedachte oproepen van een werkgevers-werknemersrelatie. In de dogmatiek zoeken we naar woorden om een Bijbelse werkelijkheid weer te geven. Zo’n woord kan verhelderen, maar het gevaar bestaat dat bepaalde aspecten van de betreffende Bijbelse waarheid niet of minder worden weergegeven. Zo blijft in de term ”werkverbond” de kern van het eerste verbond tussen God en Adam onderbelicht. Tegelijk geldt dat elke dogmatische uitdrukking uitleg behoeft. Die uitleg is bepalender dan de uitdrukking zelf.” >„In de term ”werkverbond” blijft de kern van het eerste verbond tussen God en Adam onderbelicht” ## _Hoe verklaart u dat gereformeerde christenen op grond van Guido de Brès’ belijden over de kerk tot verschillende keuzes komen?_ „In artikel 29 wordt gesproken over de Bijbelse kenmerken van de kerk. Die worden door alle gereformeerde christenen onderschreven, maar ze komen tot verschillende posities als het gaat om de vraag hoe om te gaan met situaties waarin die kenmerken onder druk staan of gedeeltelijk ontbreken. Daarover spreekt artikel 29 zich niet heel expliciet uit. Bovendien beperkt de Nederlandse Geloofsbelijdenis zich voornamelijk tot de plaatselijke gemeente. Er wordt geen directe uitspraak gedaan over bovenplaatselijke verhoudingen, terwijl juist op dat terrein veel vragen liggen. In hoeverre ben je als plaatselijke gemeente verantwoordelijk voor praktijken in andere gemeenten? Dat thema is volop actueel, maar laat zich niet klip en klaar vanuit de Nederlandse Geloofsbelijdenis beantwoorden. Wel biedt Guido de Brès de basisgegevens voor een Bijbels denken over de kerk.” ## _Welke waarde heeft zijn artikel over de doop?_ „Dat zet helder uiteen dat er maar één doop is: voor de gelovigen én hun kinderen, krachtens Gods genadeverbond. De doop van kinderen is niet een aparte doop, die losstaat van de doop van volwassen die tot geloof en bekering komen, en daar belijdenis van afleggen. Guido de Brès houdt hiermee overigens ook ons een spiegel voor. Veel geschilpunten binnen de gereformeerde gezindte hangen nauw samen met de visie op genadeverbond en doop. Gezamenlijke bestudering van dit artikel zou ons dichter bij het Bijbelse spreken over het verbond kunnen brengen en daarmee ook dichter bij elkaar. Nu zie je nogal eens dat het dopen van kinderen wordt verbonden met een baptistische wijze van denken, waarin het verbond anders functioneert dan in de Bijbel en de belijdenisgeschriften: als belofte en eis waarmee de Heere tot de hele gemeente komt. Door die onduidelijkheid geven we zelf aanleiding voor kritische vragen bij jongeren en ouderen over de doop van kinderen.” ## _Met herdoop zet je volgens Guido de Brès de zaligheid op het spel. „Wiens voornemen is in het eeuwige leven te komen, moet maar eens gedoopt worden.”_ „Ik betwijfel of hij het zó scherp bedoelde. Volgens mij wilde hij er vooral mee benadrukken dat de heilige doop Bijbels gezien het eenmalige sacrament is van de inwijding in de gemeente van Christus. Dat kan en mag niet herhaald worden, omdat de doop levenslang geldig blijft als teken en zegel van de belofte van Gods genadeverbond.” ## _Hoe leest u het veelbesproken artikel 36?_ „De kern is voor mij dat God als Schepper er recht op heeft dat iedereen Hem dient overeenkomstig Zijn Woord. „Vrees God en houd Zijn geboden, want dat betaamt alle mensen.” In dat kader geeft Hij ons overheden die geroepen zijn om de samenleving in te richten overeenkomstig Zijn Woord en te bestrijden wat er tegenin gaat. Als onderdanen zijn we geroepen onze overheden te gehoorzamen. Die aspecten zijn voor mij onopgeefbaar. Met het principieel accepteren van een neutrale overheid, die in werkelijkheid niet bestaat, laat je het recht van God op deze wereld los. Tegelijk dienen we de gewetensvrijheid van onze naaste te erkennen en te respecteren. Ook dat is een Bijbelse lijn, al besef ik dat deze twee lijnen een stuk spanning kunnen opleveren.” :::author_streamer 1::: ## _Welk artikel raakt u persoonlijk het meest?_ „Dan denk ik vooral aan artikel 21, over de voldoening van Christus als onze enige Hogepriester. Door de wijze waarop Guido de Brès het lijden van sterven van Christus in de plaats van zondaren verwoordt. Neem de passage: „Wij vinden allerlei vertroosting in Zijn wonden en hebben niet van node enig ander middel te zoeken of uit te denken om ons met God te verzoenen dan alleen deze enige offerande, eenmaal geschied, door welke de gelovigen in eeuwigheid volmaakt worden.” Dat is toch een gouden zin! Zo zijn er meer in dit belijdenisgeschrift die mij elke keer diep raken.” _N.a.v. ”Wij geloven en belijden. Een praktische uitleg van de Nederlandse Geloofsbelijdenis”, door ds. G. Kater: uitg. Den Hertog; 383 blz.; € 34,90._

Ds. G. Kater toont met ”Wij geloven en belijden” de waarde van de Nederlandse Geloofsbelijdenis

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Ds. G. Kater toont met ”Wij geloven en belijden” de waarde van de Nederlandse Geloofsbelijdenis

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram