Ds. Van Zanden: samen zorgen voor de huishouding in de pastorie

De pastorie aan de Boulevard van Katwijk kijkt uit op de Noordzee. Strandweer is het nog niet. Alleen wandelaars wagen zich op de zandvlakte. In 2022 streken ds. Gerard van Zanden (39) en echtgenote Eef (36) hier neer, na hun jaren op Urk. Het water bleef nabij. Vier van de vijf kinderen vermaken zich in de tuin, maar komen geregeld even naar binnen. Voor drinken of om een incident te melden. Een kapotgevallen glas, een afgepakt koekje, een opgelopen buil. Jonathan, één jaar oud, scharrelt wat rond en gooit zijn koekje in de as van de open haard. „Da’s jammer, jongen”, stelt de predikant van de hervormde wijkgemeente Sion droogjes vast. Recent publiceerde hij het boekje ”Nooit meer alleen. Liefde, huwelijk en seksualiteit vanuit bijbels perspectief”. Vanmiddag zal het gaan over een thema dat er nauw aan verwant is. Hoe geef je als predikant invulling aan de plicht je echtgenote in alles bij te staan? Ook in de huishouding en de zorg voor de kinderen, als God die schonk? Bij het Katwijkse echtpaar zijn het er nu vijf: vier jongens en een meisje, in de leeftijd van één tot negen jaar. ## Vrouwelijke ambtsdragers „Ik wil wel dat Eef erbij is”, liet de predikant bij het maken van de afspraak weten. „Zij heeft hier ook een mening over.” Dat ze samen in de pastorie zouden belanden, lag niet voor de hand. Hij ging theologie studeren vanuit algemene interesse. Zij stapte van de studie verloskunde over naar theologie met het idee dominee te worden, maar kwam tot het besef dat haar roeping ergens anders lag. Na het behalen van haar bachelor pakte ze de draad van verloskunde weer op. „Ik heb nog overwogen om pastoraal werker in een ziekenhuis te worden, maar ook dat bleek niets voor mij te zijn. Als ik naast een sterfbed zat, moest ik me bedwingen om niet gillend weg te rennen.” :::author_streamer 1::: Tijdens de studie theologie leerden ze elkaar kennen. Gerard groeide kerkelijk op in de gereformeerde-bondsgemeente van het Gelderse Oosterwolde, maar was wat weggegroeid van zijn wortels. „Zo waren vrouwelijke ambtsdragers in Drenthe, waar ik predikant werd, heel gewoon. Daar ben ik later wel weer op teruggekomen. Ik heb gezien dat vrouwen heel goed bepaalde ambtelijke taken kunnen uitvoeren, soms nog beter dan mannen. Vooral pastoraat. Alleen: je moet je afvragen of het volgens de Schriften is. Dan kom ik tot een ander antwoord. Dat heeft me trouwens tot de volgende gedachte gebracht: misschien heeft het de Heere goed gedacht om de mannen een taak te geven waar ze van nature minder sterk in zijn? Om ze klein te houden.” ## Getipt Het beroep van Pesse kwam voor beiden als een donderslag bij heldere hemel. Gerard zag zijn toekomst aan een universiteit liggen, in wetenschappelijk werk. De predikantsopleiding volgde hij vanwege de twee jaar extra studiefinanciering die eraan verbonden was. „Ik wilde wat langer studeren. De praktische vakken en het stage lopen nam ik op de koop toe. Naast het verplichte pakket vervulde ik een enkele preekbeurt, waaronder één in de gereformeerde kerk van Dwingeloo. Daar zat een ver familielid van Eef. Die wist dat ze in Pesse een dominee zochten. Hij heeft de kerkenraad getipt.” :::inline_image 1::: Op een dag ging de telefoon in zijn ouderlijk huis. „Voor mij. Of ik er oren naar had om dominee in Pesse te worden. Ik wist niet eens waar die plaats lag. Hervormden en gereformeerden deden daar al jaren alles gezamenlijk. Ik zou beroepen worden voor het hervormde deel. Aanvankelijk zei ik nee, maar Eef vond dat ik in ieder geval kon gaan praten met die mensen. Dat heb ik gedaan. Zo ben ik in het voorjaar van 2013 predikant geworden, zonder duidelijke roeping. Ik had geen idee waar ik aan begon. Achteraf denk ik: wat dwaas toch, maar zo is het wel gegaan.” ## Monnik Aanvankelijk combineerde hij het predikantschap met werk aan de universiteit. „Eef studeerde nog verloskunde in Maastricht, dus we hadden een weekendrelatie.” In de zomer van 2013 traden ze in het huwelijk. Daarna verbleef Eef nog anderhalf jaar lang doordeweeks in Zuid-Limburg. „Ik leefde dan een beetje als een monnik.” „Van mij verwachtte de gemeente van Pesse ongeveer niets”, vult Eef aan, „dus dat was makkelijk. De vrouw van de gereformeerde dominee zat de vrouwenvereniging al voor.” Kort voor haar afstuderen raakte ze zwanger van Abel. Ruben, Annelies en Lukas kwamen ter wereld op Urk, waar haar man met drie collega’s de gereformeerde kerk van het voormalige eiland diende. Na de geboorte van Annelies gaf ze haar baan als verloskundige op. „Ik ben pas weer gaan werken toen Lukas een jaar was.” Jonathan werd in Katwijk geboren. Zijn komst was voor de predikantsvrouw reden om het werk buitenshuis opnieuw neer te leggen. „Ik ben best wel druk met het gezin. Dat is lastig te combineren met het werk van verloskundige, waarbij je vaak onverwachts van huis moet.” ## Franse slag Hij komt uit een gezin waar de rollen traditioneel verdeeld waren. Vader zorgde voor het inkomen, moeder voor alles in en rond het huis. „Het familieverhaal gaat dat toen zij een keer ziek was, mijn vader norsig een blik bonen openmaakte en die koud op tafel zette. Hij wist volgens mij niet eens hoe hij die moest warmen. Tegenwoordig mag hij trouwens best graag bakken en braden.” Bij haar thuis was de situatie min of meer gelijk. Zelf verwacht ze van haar echtgenoot enige assistentie. „Dat kan ook, omdat je als dominee grotendeels vanuit huis werkt”, constateert hij. „Ik zorg altijd voor het ontbijt, Eef voor de middagmaaltijd. Dan eten we warm, dat hebben we op Urk geleerd. Heel praktisch, want na het avondeten moeten alle kinderen naar bed. En eer dát eens achter de rug is…” :::author_streamer 2::: De strijk doet de predikant. „Heb je dat genoteerd? Niet alleen mijn eigen overhemden, maar ook de zondagse kleren van de kinderen. Een wasje tussendoor gaat me ook prima af. En eens in de week haal ik een stofzuiger door het huis. Daarin heb ik een wat andere stijl dan Eef. Zij is meer van het nauwkeurige poetsen, ik ben van de Franse slag. Samen vormen we een goed team, al is er soms lichte wrijving. Als in een drukke periode het huis wat versloft, vind jij dat het mijn schuld is en ik dat het jouw schuld is. Toch? Daarna maken we het weer goed.” ## Kerkbode Het belang van teamwork wordt versterkt door de auditieve handicap van de zoons. „We moeten vrij vaak naar de huisarts, een audioloog, een audicien… Ook daarin is mijn werk een voordeel. Bijna alle afspraken in het pastoraat kunnen worden verzet. Dat geeft veel flexibiliteit. Ik ga zelf mee naar de betrokken hulpverlener of ik pas thuis op. Een stukje voor de kerkbode schrijven, lukt ook wel met een kind op schoot.” :::inline_image 2::: De tijding dat Abel doof was, veroorzaakte destijds grote schrik. En onzekerheid. „In onze families komt geen doofheid voor”, licht Gerard toe, „dus je weet niet wat je te wachten staat. Om er een beeld van te krijgen, bekeken we een documentaire. Je zag hoe ouders probeerden hun kind te leren spreken en een kind dat worstelde om woorden uit zijn mond te krijgen. Toen heb ik wel even gehuild. Dat mijn kind misschien naar een internaat zou moeten, leek me verschrikkelijk.” Eef had het vooral te kwaad toen ook Ruben doof bleek te zijn. „Nóg één. Arme kinderen, wat moet er van jullie worden? Op Urk volgden ze bijzonder onderwijs. Eerst een peuterschooltje voor dove kinderen, daarna gingen ze met de taxi naar Zwolle.” ## Opgebloeid Het beroep vanuit Katwijk was voor het echtpaar reden om eerst te bekijken of er een dovenschool in die regio is. „Anders hadden we het niet eens in overweging genomen. Ik weet niet hoe andere dominees daarin staan, maar voor mij ligt de primaire verantwoordelijkheid in het gezin. Eerst een goeie echtgenoot en vader, dan pas een goeie dominee. We hoeven de Heere de weg niet voor te schrijven, maar ik denk dat Hij rekening houdt met de omstandigheden van Zijn knechten. Er zijn begaanbare en onbegaanbare wegen.” >„Eerst een goeie echtgenoot en vader, dan pas een goeie dominee” Tot hun verwondering konden de schoolgaande zoons in Katwijk de overstap maken naar een reguliere christelijke basisschool op loopafstand. Dankzij een cochleair implantaat dat bij hen werd ingebracht. „De juffrouw heeft een spraakkastje om de nek hangen waarmee haar stemgeluid wordt doorgezonden naar het implantaat. De jongens halen prima resultaten en zijn echt opgebloeid. Ze kunnen nu ‘gewoon’ kind zijn, net als de anderen.” ## Rust creëren Het leveren van een bijdrage in huis en gezin beleeft de predikant als iets vanzelfsprekends. „Het is niet zo dat ik me telkens met de Bijbel in de hand afvraag wat nu precies wel of niet mijn taak is. De dingen moeten gewoon gebeuren, je rolt erin. Eerst is er één kind en na wat jaren lopen er vijf rond. Dan kun je niet meer leven zoals je eerder deed.” Door de huidige gezinssituatie moet hij zichzelf soms tot de orde te roepen en momenten van rust te creëren. „Anders ga je onderuit.” „Raak je een soort van op”, bevestigt Eef. „Dan heb je weinig inspiratie meer.” Haar man knikt. „Je zit naar je scherm te turen of in een boek te kijken, maar je ziet geen letters meer. Dan is het tijd om gas terug te nemen.” Ze proberen in ieder geval een avond per week vrij te houden om samen te zijn. „In het winterseizoen is het soms puzzelen om dat te realiseren, in de zomer lukt het gemakkelijker. Krijgt hij het te druk, dan trap ik op de rem als hij het zelf niet doet.” ## Zondag Het raakt de Katwijkse voorganger als hij kinderen van predikanten soms met verholen of uitgesproken wrok hoort spreken over hun jeugd. „Vader was er nooit…” „Daar kunnen ze jou niet van betichten”, vindt Eef. „Dat heeft ook met hun leeftijd te maken”, relativeert hij. „De oudste gaat kwart over acht naar bed. Bij het ouder worden zullen ze merken dat ik er ’s avonds vaak niet ben. Nu is vooral de zondag ingewikkeld. Hervormd Katwijk heeft vier kerkgebouwen op acht wijken, dus ik hoef hier maar één keer te preken. Daarnaast ben ik zondags één of twee keer elders in het land. Ja, hoe vind jij dat eigenlijk, Eef?” „Soms wel heftig”, bekent ze. „Het is een uitdaging om ze allemaal netjes en op tijd in de kerk te krijgen. Als ik andere dominees naast hun vrouw zie zitten, ben ik weleens jaloers.” >„Als ik andere dominees naast hun vrouw zie zitten, ben ik weleens jaloers” „Waarom stap ik in de auto om elders te gaan preken?” vraagt haar man zich hardop af. „Het heeft met roepingsbesef te maken, hoewel in het accepteren van die beurten ook ijdelheid kan meespelen. Dat zal ik niet ontkennen. Het heeft ook een financiële kant. Van preken word je niet rijk, maar als eenverdiener met vijf kinderen maken deze beurten wel het verschil tussen een droge en een belegde boterham. De keerzijde is dat wij niet te maken hebben met kinderopvang en de bijbehorende paniek als de juf een keertje ziek is. Over het algemeen kunnen we echt sámen ouders zijn voor onze kinderen.”

Ds. Van Zanden: samen zorgen voor de huishouding in de pastorie

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Ds. Van Zanden: samen zorgen voor de huishouding in de pastorie

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram