Eenzaamheid doorbreken, hoe doe je dat?

Eenzaamheid is: zich alleen en van alle hulp verstoken voelen. In psychologische zin gaat het over zich niet gezien voelen door of verbonden weten met gewenste anderen. Psychologische eenzaamheid, hoewel soms vervlochten met geestelijke eenzaamheid, is ten diepste horizontaal. Geestelijke eenzaamheid is de pijn van het missen van de gemeenschap met God. Adam was in het paradijs zonder Eva als mens alleen, maar niet pijnlijk eenzaam. Hij wandelde met God. God sprak echter: „Het is niet goed dat de mens alleen zij.” Hij gaf Eva aan Adam als metgezel. Het was een heerlijk samenzijn met God en met elkaar. De zonde verbrak de relatie met God en verwekte een relatiebreuk tussen Adam en Eva. De pijn van eenzaamheid deed intrede, zowel horizontaal als verticaal. Ieder mens is ten diepste geestelijk eenzaam; zonder God. De mens die het onder ogen ziet en beleeft, lijdt eronder. Psalm 42 vertolkt het intense verlangen naar het herstel van de relatie met God. God openbaarde in het paradijs Zijn heilsplan, hoe gemeenschap met God en met elkaar opnieuw mogelijk wordt in Hem, Die afdaalde in de geestelijke eenzaamheid om geestelijk eenzamen in een huisgezin te zetten. Deze Zaligmaker herstelde de relatie tussen de Vader en Zijn kinderen. „’t Behoeftig volk in hunne noden, in hun ellend’ en pijn, Gans hulpeloos tot Hem gevloden, zal Hij ten Redder zijn.” Jodocus van Lodenstein wist het: zalig eenzaam, met God gemeenzaam geeft een vreugde die alle aardse eenzaamheid overstijgt. De mens die zich daarna opnieuw van God verlaten gevoelt, ervaart des te meer geestelijke eenzaamheid. Job bewijst dit in zijn klachten (Job 19 en 23). Wanneer men zich geborgen mag weten in God, sluit dit eenzaamheid onder de mensen niet uit. ## Leefgemeenschap Psychische eenzaamheid is de pijn in het missen van het zo gewenste contact met de ander. De bron van psychische eenzaamheid ontstaat nogal eens in de kindertijd. God geeft in de schepping van elk mens een wonderlijke saamhorigheid tussen moeder en kind in de geborgenheid van de baarmoeder. Eenmaal geboren, vervlecht het contact tot hechting. Het kind doet een beroep op de ouder. De ouder resoneert daarop. Het kind hongert zowel naar de voedzame melk van moeder als naar haar tedere liefkozingen. Het kind ervaart verbondenheid in de koestering van vader en moeder. De Heere geeft in huwelijk en gezin een innige leefgemeenschap om kinderen groot te brengen. Er is verbondenheid in een gemeenschap. Door ouders gezien en erkend worden, doet groeien in persoonlijk bewustzijn. Het zelfbewustzijn neemt toe, evenals het bewustzijn van de ander. Behalve de persoonlijke ontwikkeling groeit het kind door het nadoen van voorbeelden in sociale vaardigheden en wederkerige vriendschappen. Het leert zich hechten aan de ander buiten de kring van het gezin. Het ontwikkelt een netwerk aan relaties, voegt zich in groepen en groeit in verbondenheid. Waar dit gevoel van verbondenheid ontbreekt, is eenzaamheid. >Na emotioneel schadeherstel ontstaat vaak ruimte voor het aangaan of verdiepen van relaties ## Stress Een kind leert de pijn van eenzaamheid kennen in verlatenheid, bij grote veranderingen of spannende situaties. Stress ontstaat als er niemand beschikbaar is om te troosten. Stress kan er zijn op de eerste schooldag, bij een pijnlijk tandartsbezoek, door een verhuizing of na een sterfgeval. Machteloosheid geeft een voedingsbodem voor eenzaamheid. Wanneer dit eenzame gevoel chronisch aanwezig is, verstoort dit het hechtingsproces en belemmert dit de persoonlijke ontwikkeling. Daarbij geeft chronische stress nadelige gevolgen voor lichaam en psyche. De kans op eenzaamheid op latere leeftijd neemt toe. Het ene kind vindt daar een weg uit en groeit door andere succeservaringen in zelfvertrouwen. Het andere kind raakt van slag, wordt bang van deze eenzaamheid en gaat confrontaties uit de weg. Dit hangt samen met temperament en omgevingsfactoren. In de pubertijd is er de eenzaamheid als de tiener genegeerd, gepest, misbruikt wordt en er geen troost of beschikbare hulp is. Het is heel begrijpelijk dat eenmaal volwassen deze man of vrouw zich niet van betekenis voelt en worstelt om zijn of haar eenzaamheid te ontkomen. De psychisch eenzame behoeft een arm om zich heen, een schouder om uit te huilen, erkenning voor het verdriet. ## Schade Het onder ogen zien van de pijn van de eenzaamheid is het beginpunt van verandering. Het erkennen dat eenzaamheid verklaart wordt vanuit het verleden, doet pijn, maar geeft ook opening tot een weg van gemeenzaamheid. Stel dat er sprake is van emotionele verwaarlozing, dan is dat een pijnlijke diagnose. Dat geeft gevoelens van verlies. Het kan echter ook richting geven aan de invulling van het leven om een weg te vinden in deze situatie. De schade ontstaan door stormen in de natuur ruimt men meestal niet met blote handen op. Men maakt dankbaar gebruik van de nodige machines om puin te ruimen en het huis bewoonbaar te maken. Soms is therapie een hulpmiddel om de ingrijpende schade van verwaarlozing of trauma te verkleinen. Dat is geen schande maar een middel dat tot zegen kan zijn. Na emotioneel schadeherstel ontstaat vaak ruimte voor het aangaan of verdiepen van relaties. Pijnlijke eenzaamheidsgevoelens verdwijnen bijvoorbeeld ook door dienstbaar te zijn aan de ander. Het voorzichtige, kleine gebaar kan soms verrassend veel wederkerigheid bieden. Juist de weduwe die eenzaamheid kent, de man die zich verlaten weet, het kind dat kennis gemaakt heeft met pesterijen, kan van grote betekenis zijn voor de ander. Door dienstbaar te zijn, ervaart men wat gemeenschap is. Gerichtheid op de ander verkleint de pijn van eenzaamheid. Het sturen van een kaartje, het doen van de was, het telefoontje, of structureel vrijwilligerswerk bezorgen glinsteringen in het leven van de ander en verzachten de eenzaamheid van zichzelf en de ander. _Ada de Jong werkt als gz-psycholoog, EMDR-practitioner en cognitief gedragstherapeut, onder meer in haar eigen praktijk._

Eenzaamheid doorbreken, hoe doe je dat?

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Eenzaamheid doorbreken, hoe doe je dat?

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram