Eli Cohen werkte als Joodse spion in Syrië

Eliahu ben Shaoul Cohen werd in december 1924 geboren in Alexandrië, Egypte. Bronnen zijn het niet eens over de dag waarop hij het levenslicht zag. Zijn ouders waren Syrische Joden en Eli wilde rabbi worden. Hij studeerde bij een beroemde rabbi, maar belandde later op de Egyptische Farouk University. Tijdens de oorlog vluchtte de familie naar Caïro. Eli en zijn broer namen dienst in het Engelse leger en kochten van hun eerste salaris een stel aluminium pannen voor hun moeder. De pannen waren gemaakt in Palestina en hun moeder was in tranen door dit Israëlische cadeau. Na de oorlog vertrokken zijn ouders en broers naar Israël –duizenden Joden ontvluchtten Egypte na de stichting van de staat Israël– en Eli bleef alleen achter om zijn studie af te maken. De situatie in Egypte verslechterde voor Joden, zeker toen een staatsgreep een eind maakte aan het koninkrijk Egypte en dictator Nasser na een tweede staatsgreep aan de macht kwam. Cohen werd opgepakt. Later vertelde hij: „Ik werd verdacht van lidmaatschap van een zionistische spionagebende. Samen met een groot aantal andere Joden werd ik gearresteerd en in een interneringskamp in de buurt van Caïro opgesloten. Het was geen gemakkelijk leven daar, in het Egyptische getto. Maar het diende als een soort springplank om uit Egypte te komen. Het enige wat ik bij me had toen ik vertrok, was een koffer met wat oude kleren.” ## Trainingen In 1957 arriveerde Eli in Israël. Twee jaar en veel baantjes later ontmoette hij zijn vrouw Nadia, Joods en afkomstig uit Irak. Zij was zeven jaar jonger en nauwelijks religieus, maar het stel trouwde toch. Korte tijd later was Nadia zwanger en Eli werkloos. En toen klopte de Israëlische militaire inlichtingendienst aan: „Kom eens zes maanden inlichtingenwerk proberen. Als het je bevalt, blijf dan, en zo niet, dan ben je vrij om te doen wat je wilt.” Rond 1960 trad Cohen toe tot de Mossad. Na een lange training bleek de beroemde inlichtingendienst een gevaarlijke post voor hem in gedachten te hebben: Syrië. Eli kreeg een nieuwe training: Syrische geschiedenis, topografie en economie. Zijn Egyptische Arabisch moest worden omgevormd tot Syrisch Arabisch en ook daarvoor volgde hij trainingen. Om Cohen veilig in Syrië te laten werken, bedacht de Mossad een dekmantel: Eli moest veranderen in een Argentijnse zakenman met Syrische wortels. Dit betekende dat hij vloeiend Spaans moest spreken en de Argentijnse maatschappij moest leren kennen. ## Hoofdkwartier In Buenos Aires mengde Cohen zich als Kamil Amin Taabes onder de Arabische gemeenschap. Hij maakte kennis met onder andere Amin al-Hafez, de militair attaché van de Syrische ambassade, en kreeg invloedrijke vrienden. In Israël wist zijn familie van niets. Zijn broer vertelde later dat Eli zijn afwezigheid verklaarde door te zeggen dat „de Israëlische overheid hem opdracht had gegeven reservecomputeronderdelen en andere elektronische instrumenten te kopen”. Vanuit Argentinië verhuisde de spion naar Syrië, waar hij een woning vond in een deftige buurt in Damascus. Via meubels die hij in- en verkocht smokkelde Eli informatie het land uit. Die informatie kreeg hij van vrienden die hij in korte tijd maakte: de neef van de hoogste generaal, de kolonel van een parachutisteneenheid en een perschef bij de regering. Doordat zijn woning tegenover een militair hoofdkwartier stond, kon Cohen aan de hand van het aantal brandende lampen zien of er iets bijzonders aan de hand was. Zo kon in het voorjaar van 1962 een aanval op Israël worden voorkomen. Via zijn militaire vrienden kreeg Cohen het zelfs voor elkaar om een rondleiding te krijgen in de stellingen op de Golanhoogten, die toen nog Syrisch waren. >Spion Cohen Eli ging op het inhuldigingsfeest met de Syrische president op de foto ## Rondleiding Cohen kon Syrische wapens tellen, zag de tekeningen van de verdedigingslinie, ging op de foto met officieren – en rapporteerde aan Tel Aviv. Volgens een onbevestigd verhaal wist Cohen het voor elkaar te krijgen dat hij bomen mocht planten op de Golan, die de Syrische soldaten schaduw boden. Het Israëlische leger zou de bomen later tijdens de Zesdaagse Oorlog gebruiken als doelwitmarkeringen, zodat Israël de Golanhoogten in twee dagen kon veroveren. In juli 1963 werd Al-Hafez, de vroegere militair attaché in Argentinië, president van Syrië. Eli was op het inhuldigingsfeest en ging met de kersverse president op de foto. Enkele maanden later stelde president Al-Hafez voor om de zakenman Taabes –Eli Cohen dus– te benoemen tot minister van Defensie. Als mogelijke toekomstige minister van Defensie kreeg Eli rondleidingen door militaire complexen en inzage in staatsgeheimen, zoals de levering van honderden Sovjettanks. Ook de plannen voor het omleggen van verschillende rivieren in Libanon en Syrië wist Cohen te fotograferen. Uiteindelijk kon het Israëlische leger daardoor ingrijpen en voorkomen dat Israël werd afgesneden van de Jordaan. ## Opgehangen Cohen maakte dat niet meer mee. Hij werd door de Syrische contraspionage betrapt toen hij informatie doorgaf aan Israël. Een militaire rechtbank bevond Eli schuldig aan spionage en hij werd ter dood veroordeeld. Israël probeerde gratie te krijgen voor deze topspion. De paus, regeringen van België, Canada en Frankrijk probeerden de Syrische regering over te halen om Cohen niet te doden, maar de Syriërs weigerden. In zijn laatste brief aan zijn vrouw Nadia schreef Cohen: „Ik smeek je, mijn lieve Nadia, niet te blijven huilen om iets wat al voorbij is. Richt je op jezelf en kijk vooruit naar een betere toekomst.” De opperrabbijn van Syrië vergezelde Cohen op 18 mei 1965 naar de galg in Damascus. Daar werd hij opgehangen. Zijn lichaam is door Syrië nooit teruggegeven aan Israël. :::kader 1::: :::kader 2:::

Eli Cohen werkte als Joodse spion in Syrië

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Eli Cohen werkte als Joodse spion in Syrië

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram