Hoorn: geboren uit de oksel van de zee

Waar de straat A.B.C. op de wallen en singels van de stad stuit, staat de Oosterpoort. Het is een van de talrijke monumenten in Hoorn. Monumentaal is ook de rode beuk uit 1866, aan de waterkant. Tegenover de poort steelt herfstaster de show, getooid met ragfijne druppeltjes. Roodbruine kastanjebomen flankeren de Kleine Oostbrug, even verderop. Gevelstenen van de zeventiende-eeuwse Bossuhuizen vertellen het verhaal van de Slag op de Zuiderzee. Een panorama toont schepen met bolle zeilen, wapperende vlaggen, rokende kanonnen. Begeleidende tekst is er ook. „Het land dat schut en beeft, den vijand die komt aen; hij wil met Amelek gantsch Israël verslaen.” ## De Zon Over de klinkers van het straatje De Zon davert een Porsche. „Van Godt comt het al”, vermeldt een gevel uit 1613. Een bouwvallig pand in dezelfde straat draagt opschriften van een ander kaliber. Op een kelderdeur prijken de handgeschreven woorden: „Ik begon met niets. Het meeste heb ik nog.” Steegjes, oranje pannendaken. Een vrolijke riedel kondigt de klok van halftwaalf aan. In het licht van de zon, niet geheel absent, glinsteren spinnenwebben. De Oosterkerk heeft een overhangende wijzerplaat, die hoog boven de Grote Oost parmantig uit de nok steekt. Vanaf de Appelkade is er een smalle doorkijk naar het Markermeer. Links en rechts fraaie oude huizen. Op de voorgrond de Engeltjesbrug, daarachter de Hoge Brug en een zeiljacht in de havenmonding. Ten slotte het wijde water, als een haast oogverblindende streep aan de horizon. ## Coen Een kauwtje strijkt neer op het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen, die niet dispereert. Coen –puntige knevel, hand manmoedig in de zij, mantel over de schouder– blikt over de Roode Steen. Rondom het plein staan meerdere gebouwen in de steigers. >Rondom een kroonluchter zijn porseleinen koffiekopjes tegen het plafond geplakt Het pand In d Yserman, naast het imposante Statencollege uit 1632, herbergt The Brunch Brothers. Binnen, in de vitrines van een donkergroene toonbank, lonken de gebakjes. Rondom een kroonluchter zijn porseleinen koffiekopjes tegen het plafond geplakt. Pompoenen en kalebassen, vrolijk geel en oranje, brengen extra sfeer in de zaak. :::photo_gallery 1::: Hoorn telt zo veel bijzondere historische gevels dat je er bijna aan zou wennen. Meer dan twintig panden dragen een blauw schildje van Hendrick de Keyser Monumenten, zoals In de Frahchtwage aan het West. Het aantal rijksmonumenten is nog vele malen groter. ## Toren Terwijl de geraniums aan de lantaarnpalen nog bloeien, dwarrelt herfstblad richting de kinderkopjes. Kolderende meeuwen vliegen boven de Binnenhaven, een wit zeiljacht zet koers naar de Hoornse Hop. Op de Hoofdtoren, een halfrond verdedigingswerk uit 1532, staan in gotisch schrift de woorden: „Gaet in doer die enghe poort”. :::author_streamer 1::: Een Volkswagen Transporter uit de jaren zestig vertoeft eenzaam op de kade. Wimpers boven de koplampen geven het babyblauwe busje een melancholieke uitstraling. Over straat klinkt een mannenstem. „Kun je het vinden? Ik zit aan de voet van die toren. In de regen, op een terrasje.” Tussen de keien, plots, een plaquette met een gedicht over Hoorn. „Wij zijn geboren uit de oksel van de zee.” ## Pistolen Paultje Het is tijd voor een bezoek aan het Museum van de Twintigste Eeuw, waar directeur Hans Stuijfbergen (64) vertelt over gebouw en collectie. „Het Oostereiland was twee eeuwen lang een plek voor landlopers, zwervers en lichtgestraften. Tot 2003 was het een gevangenis. Als jongetje vond ik het heel spannend om er met een roeibootje omheen te varen. Pistolen Paultje en kluiskraker Aage M. hebben hier vastgezeten.” Het Museum van de Twintigste Eeuw, eerder gevestigd in een oud kaaspakhuis elders in Hoorn, is sinds 2011 een van de culturele instellingen op het eiland. Het complex met woningen en pakhuizen uit de zeventiende eeuw werd tussen 2007 en 2012 grondig gerenoveerd. „Nu is het een van de best bezochte plekken van de stad, naast de prachtige haven. Als museum is het eigenlijk nog steeds een huis van bewaring.” :::photo_gallery 2::: ## O ja Het is Stuijfbergen niet te doen om het zeldzame of unieke. „Wij willen al sinds onze oprichting in 1994 laagdrempelig zijn. Wat de gemiddelde burger in huis had, wat Blokker verkocht, dat tonen wij. Andere musea hadden wel design of kunst uit de twintigste eeuw, maar voor gewone objecten haalden ze hun neus op. In de laatste dertig jaar is dit trouwens wel veranderd.” :::kader 1::: Iets „banaals” zoals een houten kledinghanger vindt de directeur leuker dan een stoel van Rietveld. „Die hebben de meeste mensen niet in huis. Wij worden wel het ”O ja-museum” genoemd, opa’s en oma’s zijn hier de beste gidsen. Ze leggen aan hun kleinkinderen uit hoe een telefoon met draaischijf werkt. Mensen waarderen het eenvoudige, ze herkennen wat ze vroeger thuis hadden.” :::photo_gallery 3::: ## Luiers Het Museum van de Twintigste Eeuw verwelkomt veel schoolklassen. Kinderen mogen er typen op een schrijfmachine, wasgoed uitwringen en katoenen luiers vouwen. Ze kunnen plaatsnemen in een oud klaslokaal, met een strenge juf. Voor jongere en oudere liefhebbers van speelgoed is het museum een snoepwinkel. Lego is er zo veel dat een dependance noodzakelijk werd, te vinden in het stationsgebouw van Hoorn. :::author_streamer 2::: Half december opent de expositie ”HALLO, 150 jaar telefonie”. Stuijfbergen: „Een actueel thema, de maatschappelijke impact van de smartphone is enorm. In deze tentoonstelling gaan wij helemaal terug tot de allereerste telefoon, van meneer Bell. Ook de telefooncel, de fax en de praatpaal horen erbij. Er waren telefoonlijnen om de tijd of het weerbericht op te vragen. Dat kun je je nu niet meer voorstellen.” Buiten neigen hortensia en wingerd naar dieprood, voor de roomkleurige woonhuizen van het Oostereiland. Het zeilschip Niets Bestendig ligt aangemeerd, even verderop de azuurblauwe Utopia. Aan de Veermanskade trotseren trapgevels al vier eeuwen de tijd. Het innemende Volkswagenbusje op de kade kan nog niet in hun schaduw staan.

Hoorn: geboren uit de oksel van de zee

Wat vond je van dit artikel?

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Hoorn: geboren uit de oksel van de zee

Wat vond je van dit artikel?

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram