Kom mee, dan plakken we de blaadjes aan de bomen

Keer op keer droomde ik dat ze plotseling in mijn leven terugkwam, op verschillende manieren. Waarna ik soms met tranen in mijn ogen ontwaakte. Als ik gelovig was geweest, zou ik om haar terugkeer hebben gebeden. En nu was ze er plotseling. Maar de omstandigheden waren anders dan in welke droom ook. Rosanne was door haar moeder naar de Spoedeisende Hulp gebracht, omdat ze zich erg ziek voelde. De reden werd snel duidelijk: ze had pijnstillers geslikt. Heel veel pijnstillers. Ze haalden mij erbij vanwege haar psychische problemen. Ik wist niet dat ze die had, maar was niet echt verbaasd. De bizarre manier waarop ze, nu alweer drie jaar geleden, onze relatie verbrak, vergeet ik nooit. Wat een heks, zei een van mijn vrienden. Je zou razend moeten zijn. Dat was ik niet. Ze is gek geworden, zei een ander, je moet blij zijn dat je van haar af bent. Ik was niet blij. Op een beeldscherm bekeek ik haar gegevens. Ik las dat ze een paar maanden geleden ook opgenomen was geweest, dezelfde reden. Het ging niet goed met haar, dat bleek ook uit de rest van de informatie: intakegesprekken, therapie, medicatie. Waar ik het meest van opkeek, waren de data die ik bij de eerste behandelingen zag staan. Meer dan vier jaar terug. Op dit moment leek de schade overigens mee te vallen. De medicijnenspiegel was nog steeds verhoogd, maar niet toxisch. Terwijl ik naar de behandelend arts liep, een kleine, gezette man die onrustig met zijn handen bewoog, besefte ik dat ik eigenlijk een vervanger moest zoeken. Een behandelaar mag geen familie of vriend van een patiënt zijn, zeggen de richtlijnen. Rosanne was geen van beide, maar toch. Een hulpverlener moet onafhankelijk en onbevooroordeeld zijn. Kon ik dat eerlijk van mezelf zeggen? In slechts een paar seconden duwde ik die vraag weg. De arts wees me een kamertje aan. ,,De dame voelt zich ongetwijfeld nog niet fit, maar wij zijn klaar met haar. Als je ervoor kunt zorgen dat ze snel weg is, ben ik je dankbaar.” Ik begreep hem. Toen ik net aan mijn opleiding tot psychiater begon, vond ik dergelijke opmerkingen harteloos, maar inmiddels wist ik dat ze niet vervelend werden bedoeld. Er was weinig plaats op de SEH. De ruimte die er was, moest efficiënt worden gebruikt, want steeds kwamen er nieuwe mensen binnen, met beenbreuken, hartklachten en andere ellende. Kon je weg, dan moest je ook weg. De aanblik van Rosanne schokte me niet. Ik had genoeg patiënten gehad die er nog slechter uitzagen. Ik zuchtte wel. Waar was de stralende jonge vrouw gebleven, die me aanzette om kilometers naast haar te rennen, om te ontdekken wie van ons de snelste was? Die kon schateren om de grappen die ze zelf maakte. Die had verteld dat ze nog nooit zo veel van iemand had gehouden als van mij? Ze was opvallend mager geworden. Haar gezicht was meer veranderd dan de rest van haar lichaam. Haar ogen, die ik zo vaak had zien flonkeren, stonden dof en ik kreeg het gevoel dat ze in plaats van naar buiten vooral naar binnen keken, naar iets wat zich in haar hoofd afspeelde. Ik had min of meer verwacht dat ze van me zou schrikken. Ze kon onmogelijk weten dat uitgerekend ik aan haar bed zou verschijnen. Waarschijnlijk wist ze niet eens dat ik voor psychiater studeerde. Ze reageerde echter opvallend lauw, al herkende ze me onmiddellijk. Terwijl ze bleef zitten zoals ze zat, op haar bed, met haar rug tegen twee kussens, stak ze haar rechterhand een stukje op. ,,Dag Louis.” Toen ze dat deed, bewoog de infuusdraad aan haar arm. Acetylcysteïne sijpelde haar lichaam binnen, om schade aan haar lever te voorkomen. :::author_streamer 1::: Met de vingers van haar andere hand ging ze even door haar donkere haar, dat veel korter was dan ik het me herinnerde. ,,Dit hadden we geen van beiden verwacht”, zei ik. Een nogal onbenullig zinnetje; ik zocht naar betere woorden. ,,Hoe voel je je?” ,,Het gaat.” ,,Pijn?” ,,Dat valt mee. Ben wel misselijk.” Ze sprak de woorden langzaam uit, alsof het haar moeite kostte ze te vormen. „Je moeder heeft je gebracht, hoorde ik. Waar is ze?” Rosanne keek me minstens tien seconden zwijgend aan. ,,Weg. Ze heeft me… alleen afgeleverd.” Ik wist niet meer uit te brengen dan: ,,O?” ,,Ze vindt dit soort dingen lastig.” Rosannes stem was hees en de woorden bleven traag komen, alsof iets in haar keel haar belette om ze vlot uit te spreken. ,,Ze zegt dat mijn problemen haar… depressief maken.” ,,En je vader?” Op het moment dat ik het vroeg, kreeg ik al spijt van mijn woorden. Toen Rosanne en ik verkering hadden, ging het niet goed tussen haar ouders. ,,Die vindt het nog lastiger. Hij… ontloopt me.” ,,Moeilijk voor je.” Ze zweeg. ,,Wat kan ik voor je doen?” Gewoonlijk start ik met een feitelijke opsomming van wat er is gebeurd, om daarna te beginnen over een behandelplan. Word niet te persoonlijk, was me geleerd. Wees aardig, maar houd afstand en blijf altijd professioneel. Goede adviezen, maar hou je je daaraan als je voormalige vriendin aan je zorgen wordt toevertrouwd? Nu ik de vrouw van wie ik hield voor me zag, half liggend, half zittend, alsof kiezen tussen die twee houdingen haar te zwaar viel, was het onmogelijk om rationeel te blijven denken. Ik werd overspoeld door herinneringen. Mijn hevige verliefdheid, de diepe gesprekken die we hadden gevoerd, onze blikken, onze kussen. Mijn keel werd droog. ,,Het lijkt me dat je … gewoon je taken moet uitvoeren.” Het klonk zakelijk ,,Je hebt je protocollen, Louis. Zo veel weet ik er wel van.” Ik had even tijd nodig om te schakelen. ,,Doe wat je moet doen.” Het klonk vermoeid. ,,Hoe gaan we dat aanpakken?” vroeg ik zo rustig mogelijk. ,,Dat moet je niet aan mij vragen.” Een zucht. ,,Jij hebt daarvoor geleerd.” Haar woorden ergerden me. Voelde zij dan geen enkele emotie? Was ze er in tegenstelling tot mij in geslaagd ons gedeelde verleden uit haar herinneringen te wissen? Kom op, sprak ik mezelf onhoorbaar maar streng toe. Rosanne had gelijk: ik moest mijn taken uitvoeren. Zij was patiënt, ik was arts. Zij mocht zwak zijn, ik niet. Toch kon ik de grote vraag die al zo lang in mijn hoofd rondcirkelde, daar niet uit verbannen. Waarom? wilde ik uitroepen. Waarom? Uitschakelen kon ik hem niet, maar ik slaagde er wel in hem wel weg te duwen; de professional in me won. Ik vroeg: ,,Hoe kwam je erbij om zo veel pijnstillers te nemen?” Ze vertelde me in korte, soms rommelige zinnen iets over de dingen die ik had gelezen, en daarna zei ze dat ze een paar ellendige dagen achter de rug had. ,,Alles was alleen maar grijs, alsof iemand een grote deken over me had heengetrokken. Die deken wikkelde zich almaar meer om me heen.” ,,Wilde je jezelf iets aandoen?” Ze keek me aan en voor het eerst zag ik iets van interesse in haar ogen. ,,Ik weet het niet.” ,,Vertel.” ,,Ik slik altijd paracetamol, elke dag. Als ik pijn heb, als ik me rot voel. Misschien ben ik eraan verslaafd.” ,,Technisch gezien is paracetamol niet verslavend, maar je kunt er in bepaalde opzichten wel afhankelijk van worden. Ben je dat?” ,,Ik denk het.” ,,Waarom nam je zo veel?” ,, Het gebeurde gewoon. Ik voelde me zo slecht, alsof ik stikte en ik wilde niet meer voelen. Ik wilde niet voelen.” ,,En toen?” ,,Mijn moeder kwam. Ze heeft een sleutel van mijn flat. Ze had me gebeld, maar ik nam niet op.” ,,Het had anders kunnen aflopen.” Ze reageerde niet. ,,Ben je blij dat dat niet is gebeurd?” ,,Ik weet het niet.” ,,Is die deken er nog steeds?” ,,Nee.” ,,Voel je je depressief?” ,,Het gaat wat beter. God heeft me gespaard.” Beoordelen of een patiënt aan zelfdoding denkt, is niet eenvoudig. Geen psycholoog of psychiater kan in iemands hoofd kijken, maar er zijn richtlijnen. Aan mij de taak om te beoordelen wat er nu het beste kon gebeuren. Ik woog Rosannes woorden en haar medische voorgeschiedenis. Twee keer een overdosis medicijnen, met een maandenlange periode daartussen. Ik vermoedde geen acuut gevaar op herhaling, maar toch zei ik: ,,Het lijkt me goed dat we je een tijdje opnemen. Hoe kijk je daar tegenaan?” ,,Als jij denkt dat dat nodig is.” ,,Ik denk dat het verstandig is.” *** Na twee weken zocht ik haar op, op een gure herfstdag. Terwijl ik naar de kliniek reed, stond er een harde wind en regende het zo hard dat mijn ruitenwissers als razende heen en weer bewogen. De lucht leek te bestaan uit een immense wolk, een deken die hemel en aarde onherroepelijk leek te scheiden. Ik herinnerde me regels van een gedicht dat Rosanne me eens had voorgelezen. Ze pasten bij mijn stemming. ,,Wie nu alleen is, zal het lang nog blijven, zal waken, lezen, lange brieven schrijven, en rusteloos door lange lanen dwalen, wanneer de bladeren op de herfstwind drijven.” :::author_streamer 2::: God heeft me gespaard, had ze gezegd. Dat betekende dat ze nog steeds gelovig was. Toen we samen waren, had haar christelijke achtergrond me geboeid, maar soms ook geïrriteerd. Omdat ik merkte dat Rosanne steun aan haar geloof had, bezag ik het welwillend. Aan de andere kant ergerde het me af en toe dat ze zich liet leiden door allerlei christelijke regels. Leuke dingen doen op zondag was bijvoorbeeld lastig, omdat ze dan naar de kerk wilde. De instelling waarin ze was opgenomen. was gevestigd in een monumentaal gebouw aan een meanderende beek. Eromheen een weidse, parkachtige tuin. Ze zat niet op een gesloten afdeling, dus ik nam aan dat ze in die tuin mocht rondlopen. Toen ik mijn auto op het grind van een uitgestrekte, bijna verlaten parkeerplaats neerzette, was de regen opgehouden. De lucht was echter niet opengebroken, nog steeds die grijze deken. Ik had gehoord dat het niet slecht met Rosanne ging. Ik begreep dat de therapiesessies heel aardig verliepen en dat ze daarin behoorlijk open was. Dat gaf me hoop, want ik was hier niet in de eerste plaats om vast te stellen hoe ze zich voelde, maar ik had een veel egoïstischer motief: mijn vraag. Waarom liet je me in de steek? Eerst sprak ik een van de behandelaars, een vrouw met zachte ogen en een rimpelig gezicht. Ze stelde zich voor als Sonja. ,,Rosanne is een lieve, gevoelige en intelligente vrouw”, zei ze. ,,Vind je dat ze hier op haar plek is?” vroeg ik voorzichtig. Sonja dacht even na en gaf toen een antwoord dat me nog meer trof dan haar vorige woorden ,,Ik vraag me af of deze vrouw ergens op aarde op haar plek is, maar het is goed dat we haar hebben opgenomen.” ,,Hoelang wil je haar hier houden?” ,,Op z’n minst nog een paar weken.” Sonja zweeg even en zei toen: ,,Neem haar serieus. Ze verdraagt het niet als ze als een kind wordt behandeld. En als ze onrustig is, want af en toe verliest ze haar zelfbeheersing, zijn er bepaalde dingen die haar kalmeren.” ,,Zoals?” ,,Lees een stukje met haar uit een Bijbel”, zei ze tot mijn verrassing. ,,Dat blijkt te werken.” ,,De Bijbel?” ,,Ja.” *** Ze was niet meer zo mager, zag er daardoor beter uit, en toen ik haar begroette, merkte ik ook dat haar ogen minder dof stonden. ,,Dag Rosanne.” ,,Dag Louis.” Ze bedankte me niet voor mijn komst, al wist ik dat ik hier haar eerste bezoeker was. Haar ouders hadden het laten afweten. Iets waarover ik bewust niet sprak, en zij begon er ook niet over. We verlieten haar kamer, wit, leeg en steriel, en liepen naar buiten. Op een smal pad, tussen eikenbomen door vroeg ik hoe het met haar ging. Ze vertelde me de dingen die ik al wist. Ik probeerde haar te bemoedigen door te zeggen dat het in de komende dagen vast nog beter zou gaan, waarop ze naar me glimlachte. Nu eindelijk het moment was gekomen waarop ik mijn vraag ging stellen, de grote vraag, voelde ik me zo gespannen dat ik me aan mezelf ergerde. Ze merkte het aan me, want ze vroeg: ,,Hoe gaat het met jou? Heb je inmiddels weer een relatie?” ,,Je vraagt of ik over je heen gekomen ben?” Mijn stem klonk niet zoals ik hem wilde laten klinken. Ze zweeg. ,,Dat ben ik niet, nooit.” Ze keek me aan, een mengeling van onbegrip en medelijden in haar ogen. En nog iets anders, iets dat ik niet goed kan omschrijven. ,,Je zou me dankbaar moeten zijn”, zei ze toen. ,,Dankbaar?” Ze knikte. ,,Ik heb je veel ellende bespaard.” Ik dacht te begrijpen wat ze bedoelde. ,,Ik weet dat je al een tijdje psychische problemen hebt. Dat die al begonnen zijn toen we een relatie hadden, maar…” ,,Eerder”, zei Rosanne traag. ,,Veel eerder.” ,,Hoe zijn ze ontstaan?” ,,Daar wil ik niet over praten. In elk geval niet nu.” ,,Ik had je kunnen helpen”, zei ik. ,Ik ben geen doorsnee man, dat weet je. Ik kan me goed in anderen verplaatsen, ook in mensen die het moeilijk hebben. Ik leer niet voor niets voor psychiater. Je had open kaart moeten spelen. Waarom heb je me niet verteld wat er met je aan de hand was? Ik zou er voor je zijn geweest! Je had zo veel aan me kunnen hebben. Hoe kon me van het ene op het andere moment de rug toekeren, zonder enige uitleg?” Ze wendde haar hoofd af. „Het kon niet anders. Je zou me niet hebben begrepen en niet hebben losgelaten.” ,,Dat weet je niet.” Ik wilde niet schreeuwen. ,,Dat weet ik wel, Louis”, zei ze zacht, maar beslist. ,,Luister. Ik help mensen, dat is mijn werk. Waarom zou ik jou toen niet hebben kunnen helpen?” ,,Het ligt niet aan jou.” Ze keek me niet langer aan. Ze zweeg even en ik had het gevoel dat ze in haar hoofd naar woorden zocht. ,,Kijk om je heen.” We waren inmiddels midden in de grote tuin. Boven me leek de lucht eindelijk open te breken, maar nog steeds stond er een krachtige wind. Die trok aan de bladstengels van roodbruine boomblaadjes, tot ze losraakten en naar beneden dwarrelden, een stille dood. ,,Zie je het?” Ze wees op de bladeren die het pad voor onze voeten bedekten. ,,Ze blijven maar vallen en dat maakt me zo verdrietig.” Ze slikte. ,,En ziek, ik geef het toe, maar ik begrijp niet dat niet iedereen daar ziek van wordt.” ,,Ach, Rosanne”, zei ik. ,,Ik hoop soms wel op beter,’’ zei ze traag. ,,Dan denk ik dat ik het kan terugdraaien. Dan roep ik tegen die lieve mensen hier: ,,Kom mee, dan plakken we de blaadjes aan de bomen. Maar dan kijken ze me aan, en ik weet dat ze niet zien wat ik zie en niet voelen wat ik voel.” Ze keek naar me. ,,Jij begrijpt het ook niet, toch?” Ik zweeg. ,,Deze wereld past niet bij me en maakt me moe. Ik ben dit leven soms zo vreselijk zat.” Nam je daarom die pijnstillers? dacht ik, maar ik zei niets. ,,Al vanaf de tijd dat ik klein was”, ging ze verder. ,,Alsof ik per vergissing op aarde ben beland. Zeg nou zelf, Louis. Het is hier toch vreselijk. Oorlogen, ziekte, honger. Een tranendal, onleefbaar.” ,,Je gelooft in God”, zei ik. ,,Dat moet het toch makkelijker maken.” Ze keek me aan alsof ik iets heel doms had gezegd. ,,Chaos, pijn, verschrikking.” Haar stem werd harder. ,,Laten we teruglopen”, stelde ik voor. Ze schudde haar hoofd en bukte zich daarna. Haar handen grepen in de bladeren. Ze schraapte er een aantal bij elkaar, drukte ze tegen haar borst en gooide ze daarna in mijn richting. ,,Kom.” Ik pakte haar bij een arm en ze liet zich meevoeren naar haar kamer. Daar zakte ze neer op een stoel. Ze huilde en sloeg haar handen voor haar gezicht. Op het kastje naast haar bed lag een Bijbel. Ik aarzelde, maar deed toen wat Sonja me had geadviseerd. Als dit een middel was om Rosanne tot rust te laten komen… Ik bladerde in het Boek met de dunne blaadjes. Ik had er maar zelden in gelezen en daarom had ik geen idee welke woorden het gewenste doel konden hebben. Hier en daar bleef mijn blik hangen op een paar zinnen. Iets over een veldslag, iets over Jezus. :::author_streamer 3::: Hoe kon ik weten wat goed voor haar was? Onzeker bladerde ik terug, begon toen zomaar ergens te lezen. Een willekeurige passage in een Bijbelboek dat Ezechiël heette. Ik las hardop over water dat uit een tempel stroomde, het leek me dat er een droom werd beschreven. Het waren zinnen waarvan ik weinig begreep. In het water zouden veel vissen zwemmen, en vissers zouden daarom netten plaatsen. Ik las: ,,Aan de beek nu, aan haar oever, zal van deze en gene zijde opgaan allerlei geboomte, welks blad niet zal afvallen, nog de vrucht daarvan vergaan.” Het werkte. Hoe vreemd de tekst ook was, dit Boek maakte Rosanne werkelijk rustig. Ze haalde haar handen voor haar gezicht weg en keek me met grote ogen aan, alsof de mysterieuze woorden die ik had uitgesproken een fascinerend geheim bevatten. Ik beantwoordde haar blik, maar begreep haar niet. Er kwam een glimlach op haar gezicht. ,,Ja!” zei ze, en toen nog een keer: ,,Ja.”

Kom mee, dan plakken we de blaadjes aan de bomen

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Kom mee, dan plakken we de blaadjes aan de bomen

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram