Niks leuker dan lekker voor de kudde uit rennen, vindt stadsschaapherder Henry Bleijenberg uit Doetinchem

Stadsschaapherder Henry Bleijenberg moet de dieren gaan verplaatsen. Een paar meter verderop hebben hij en z’n collega’s een volgend stuk gras afgezet. Gele paaltjes met ijzerdraad ertussen markeren de plek waar straks verder gegraasd mag worden. Op de grond staat een groen, metalen kistje. Dat zorgt voor stroom op het hek, zodat de kudde niet losbreekt. De massa witbruine wol beweegt voortdurend. Er staan flinke jongens met een grote mond tussen, uit de kluiten gewassen lammetjes, en van alles daar tussenin. Lichtbruine koppen, een enkele donkerbruine. De grasstrook ligt tussen sloot en wandelpad in, erop staan een paar bomen. De stam van een ervan vertoont onderaan grote, kale plekken. Een van de witbruine koppen begint eraan te snuffelen. Dan zet een volgende z’n snuit ertegenaan. Henry loopt wat onrustig heen en weer. „Ik krijg een beetje stress: ze zijn die boom aan het aanvreten.” Hij belt collega Rebecca, voor assistentie. >„Als ik lekker met die schapen mag rennen, kan ik m’n energie kwijt” ## Juiste moment Het is geen ”grote, stille heide”, wanneer je met stadsschaapherder Henry op pad gaat. Als je verwacht lekker te gaan onthaasten in de natuur, moet je je beeld bijstellen. Een dag kan zomaar anders verlopen dan gepland, en zo nu en dan is er de nodige hectiek. Henry ”gaat er goed op”. „Als ik lekker met die schapen mag rennen, kan ik m’n energie kwijt. En ’s avonds heb je een voldaan gevoel.” De schaapherder groeide op in een boerenomgeving op de Veluwe en werkte eerder als monteur bij melkveebedrijven. En een tijdje in de sales, „maar dat was niets voor mij.” Tot z’n vrouw, Janneke, hem attendeerde op een advertentie: schaapherder Siebe, net als de Bleijenbergs lid van de gereformeerde gemeente van Doetinchem, zocht een collega. „Ik heb een dagje met hem meegelopen en vond het meteen geweldig. Siebe legde een beetje uit hoe het werkt, en ik dacht: dat kan ik wel. Je bent lekker buiten bezig, en Siebe maakt de dingen niet ingewikkelder dan nodig is. Voor mij kwam deze baan op het juiste moment.” Zo komt het dat Henry sinds afgelopen najaar als stadsschaapherder. Samen met zijn collega’s beheert hij vier kuddes, waarmee ze in opdracht van de gemeente het gras in Doetinchem en omgeving in toom houden. In de winter en tijdens de lammertijd verblijven de dieren in de stal, de rest van het jaar staan ze dag en nacht buiten. Op z’n telefoon laat Henry een plattegrond van het Achterhoekse stadje zien. Door middel van gekleurde vakjes is erop aangegeven welke plekken begraasd moeten worden, en: welke al gedaan zijn en welke nog niet. De schapen worden steeds verplaatst, van vak naar vak. Soms ligt zo’n vak een paar meter verderop, een andere keer een paar kilometer. Zo staat er voor later deze dag een wandeling naar Gaanderen op de planning; een tocht van zo’n twee uur. >„Soms loopt er een lammetje buiten het hek; dan staat de telefoon roodgloeiend” Als de dieren eenmaal op hun plek staan, begrensd door een verplaatsbaar hekje –een net, noemt Henry het–, blijven hij en zijn collega’s er niet continu bij. Paraat staan ze wel, „want er is nu eenmaal altijd iets levends in de stad bezig. We hangen een bordje aan het net met onze telefoonnummers erop. Als voorbijgangers iets zien wat niet klopt, kunnen ze bellen. Zo let iedereen een beetje méé op. Soms komt er een lammetje buiten het hek terecht; dan staat de telefoon roodgloeiend. Of we worden gebeld omdat een van de lammeren met z’n poot trekt. Als die diertjes net uit de stal zijn, zijn ze nog niets gewend. Buiten stappen ze in doorns en dergelijke, daar moeten ze nog aan wennen. Dat moeten we dan even uitleggen.” > „De fauna blijft zo beter intact: de reptielen, de kikkertjes” :::photo_gallery 1::: ## Racen Dat de gemeente voor schapen kiest en niet voor maaimachines, heeft volgens Henry meerdere redenen. Je hoeft geen groen af te voeren. En het is goed voor de gemeenschapszin. „De aanwezigheid van schapen doet iets met mensen. „Wat leuk dat ze er weer lopen!” horen we vaak. Elk moment van de dag staan er wel mensen bij de kuddes te kijken. Schapenbegrazing is een duurzame en efficiënte manier van groenbeheer. Een maaimachine maait alles kort, daardoor gaat er veel dood van wat er in het gras leeft. Maar een schaap doet dat niet, dat racen. Hij kiest z’n eigen spul uit en is heel selectief in wat hij eet. Zo blijft de fauna beter intact: de reptielen, de kikkertjes. De mest van schapen is goed voor de natuur. In die mest zitten ook nog eens zaden, waardoor planten verspreid worden. Schapen nemen zaden en kruiden ook mee in hun vacht. Dat zijn allemaal voordelen, maar nadelen zijn er ook. Zo is een kudde arbeidsintensiever dan machines. Een maaier zet je ’s winters op stal, maar een schaap moet je blijven verzorgen.” >„Er waren een paar dames aan het bootcampen… Stonden er ineens 250 schapen om hen heen” ## Energieke collega Hoewel Henry en z’n collega’s niet continu bij de kuddes aanwezig zijn, zijn ze wel de hele dag in touw voor de dieren. „Elke werkdag zetten we vóór de spits netten om de nieuwe vakken. Daarna verplaatsen we de schapen. Verder zijn we in de weer voor de gezondheid van de dieren. Als in het voorjaar de scheerder komt, betekent dat extra drukte. Je moet weleens een schaap bekappen dat kreupel loopt, en regelmatig worden ze groepsgewijs ingeënt tegen wormen. Dan moet je eerst een vangkooi bouwen en vervolgens de dierenarts een handje helpen. Ook train ik Bob, de hond. Hij is m’n vaste collega, en heel energiek.” Lachend: „Soms is hij zo enthousiast aan het werk, dat hij de herder niet hoort en zelf aan het drijven gaat. Ook gisteren moesten we de schapen een eindje verplaatsen. Dat ging een beetje mis, waardoor de hele kudde het park in vloog.” Met een grijns: „Er waren een paar dames aan het bootcampen… Stonden er ineens 250 schapen om hen heen. Op zo’n moment heb je Bob echt nodig. In een paar minuten tijd heeft hij de schapen weer bij elkaar. Hij scheurt om ze heen, waardoor de dieren schrikken en teruggaan naar de kudde. Zonder hond kun je je werk als herder niet doen. Bob woont bij ons thuis. Janneke dacht eerst dat ze bang voor hem zou zijn, maar dat valt erg mee. Onze zoons van negen en zeven zijn gek op ’m. Dat is ook een leuke kant aan dit werk: je kunt je kinderen makkelijk meenemen. Zo leren ze een beetje met dieren omgaan, en dat het zorgen voor een beest altijd doorgaat.” >Er komt een vrouw aangefietst. „Er ligt een lammetje in het water!” zegt ze ## Frisgroen gras Beeeh, beeeeh… Op de strook gras is het nog altijd een herrie van jewelste. Henry en Rebecca –die inmiddels is gearriveerd– gaan aan de slag. De schapen moeten straks het wandelpad oversteken, een zijpaadje in en dan meteen een ander stuk gras op. De afstand is zo kort, dat de hulp van Bob niet nodig is. Rebecca gaat klaarstaan bij de opening van het hek in het nieuwe weitje, Henry zal de dieren zo dadelijk vrijlaten. Over een bruggetje vlak naast het pad komt een vrouw aangefietst. „Er ligt een lammetje in het water”, zegt ze. En ja, er blijkt een lammetje in de sloot te staan. De kant is steil, waardoor het niet zelf uit de sloot kan klimmen. Henry baant zich een weg door de kudde en gaat met z’n zwarte laarzen op de schuin aflopende graskant staan. Dan pakt hij het dier in z’n nekvel en zet het terug bij de andere. Als iedereen weer op z’n post staat, maakt Henry het hekje open en rent hij voor de schapen uit naar het nieuwe stuk gras. In volle vaart volgen ze hem. In een ommezien staan ze op het nieuwe gedeelte, tussen hoog, frisgroen gras. Er is geen dier dat mekkert. Ze zijn druk met eten. Grote plukken groen steken uit hun bekken. Dan blijkt dat er een paar schapen achtergebleven zijn. Die lagen net om de bocht te slapen. Henry gaat ze halen. Even later komt ook dit groepje in volle vaart naar het vak gerend, de herder voorop. Maar wanneer Rebecca het hekje heeft geopend om ze binnen te laten, proberen een paar andere groepsleden te ontsnappen. Met geschreeuw en brede armgebaren jaagt Henry ze terug. >„Schapen zijn best dom, af en toe. Dan denk ik: waarom dóé je dat…?” ## Verloskundige „Bepaalde schapen komen altijd als eerste naar me toe”, vertelt Henry. „Als we de kudde verplaatsen, lopen zij kort achter me, als een soort leidschapen. Ze helpen mij om de kudde achter me aan te krijgen. Met mensen gaat het net zo: je hebt een paar pioniers nodig om de groep een bepaalde kant uit te krijgen. In de kudde zit ook hiërarchie. Sommige schapen lopen altijd voorop en pakken het beste gras eruit.” Wat hij van de schapen leert? Hij lacht een beetje. „Dat je niet altijd achter de kudde aan moet lopen. Schapen zijn best dom, af en toe. Dan denk ik: waarom dóé je dat…? Het Bijbelse beeld van de Goede Herder herken ik wel. Ook ik voel me verantwoordelijk voor m’n schapen, en als herder doe je bepaalde dingen om hen het leven makkelijk te maken – als het gaat om voer, bijvoorbeeld. Je ervaart een zorgplicht. In de lammertijd ligt er weleens een lammetje dwars bij de geboorte. Dan ben je als herder een soort verloskundige en kun je ervoor zorgen dat de geboorte toch goed verloopt. Een bekende uitspraak uit de Bijbel is dat de schapen de stem van de Herder kennen. Dat is echt zo: schapen kennen op een gegeven moment je stem. Soms hebben we een stagiair, en als die de schapen roept, is er niet een die opkijkt. Als ik dan roep, komen ze er ineens aan. Ze kennen de bus ook, trouwens. Als die aan komt rijden, weten ze dat er wat gaat gebeuren. ”Mogen we naar een nieuw weitje, of zo?” Dat zijn leuke dingen.”

Niks leuker dan lekker voor de kudde uit rennen, vindt stadsschaapherder Henry Bleijenberg uit Doetinchem

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Niks leuker dan lekker voor de kudde uit rennen, vindt stadsschaapherder Henry Bleijenberg uit Doetinchem

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram