Vonkjes van verbinding

Pas kopte een artikel: ”Depressiviteit volksziekte nummer één”. Nog nooit gebruikten er zo veel mensen antidepressiva, en nog nooit waren de wachtlijsten bij de psychische hulpverlening zo lang.

Nu zou ik natuurlijk de inhoud van dat artikel kunnen bekogelen, en waarschijnlijk met resultaat. Want ga even in gesprek met oude(re) mensen. Vrijwel allemaal kennen zij wel iemand van vroeger die liever de hele dag met de dekens over het hoofd in bed bleef liggen. En soms deed diegene dat nog ook. Ook toen waren er mensen die het leven moe waren, voor wie het leven overleven was. Maar toen had het geen naam. Toen waren ze ”gek” of werd onzichtbaar gehouden wat zich binnen de harten, hoofden en huizen van mensen afspeelde. Maar nu is nu. En hoe je het ook wendt of keert: er zijn veel mensen depressief of somber. Ook jongeren. Of misschien wel juist jongeren en jongvolwassenen.

Ik ben niet van mening dat depressiviteit altijd iets is wat je kunt voorkomen. „Ik kon er niets aan doen”, zeggen mensen weleens. „Het overkwam me. Opeens was ik depressief.”

Waar komt depressiviteit vandaan? Er zijn verschillende oorzaken. Het kan zijn dat er deprimerende dingen gebeurden in je leven, die op je inwerken en blijven sudderen, onder je huid. Op het moment dat het gebeurde, reageerde je er niet op, leek je het te kunnen handelen. Maar innerlijk is er toch iets gebeurd, als een innerlijke blauwe plek die nog maar weinig kan verdragen. Het is onzichtbaar voor de buitenwereld en misschien ook voor jezelf. Maar dan opeens, door een trigger of door te lang sterk te zijn geweest, steekt het de kop op, wordt de blauwe plek daadwerkelijk een wond, en ‘plotseling’ ben je depressief.

Er is een andere oorzaak van depressiviteit. Soms gaan we te veel een wedstrijd aan met het leven. We vinden dat we tegenslagen moeten overwinnen, ”niet zeuren, maar poetsen”. Gewoon doorgaan. Lijden hoort bij het leven, je moet er maar tegen kunnen. Maar dat is niet waar. Ja: lijden hoort bij het leven: het is de gebrokenheid. Maar dat wil niet zeggen dat je eroverheen moet stappen. Juist niet. Het lijden accepteer je niet door eroverheen te stappen. Het lijden accepteer je door het er te laten zijn, door de blauwe plek te behandelen: je mag het voelen. Je mag soms verliezen, je mag teleurgesteld zijn, je mag verdrietig zijn en je hoeft niet altijd sterk te zijn en te winnen van het leven. Behandel de blauwe plek voordat je verdergaat.

Lees het hele artikel in Terdege (nr. 5, 22 november 2022).

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen