Waarom Margreet Rietveld weg is van ‘haar’ pubers

Sopraan Margreet Rietveld combineert zingen met lesgeven aan het Van Lodenstein College Er staat een rustig klassiek muziekje op in de woonkamer. Zoontje Maxime (5) scharrelt om haar heen. Hij heeft vakantie. Hun jongste, een peuter, is bij de oppas en man Geert is nog aan het werk. Margreet zet zich met een kop thee in een groene stoel. De regen stort deze julidag fanatiek naar beneden. Druppels blijven aan het ramen hangen, en laten zich dan met een vaartje naar beneden zakken, als jolige kinderen op een glijbaan. ## _Heb je vaak muziek opstaan als je thuis bent?_ „Bijna altijd. Zeker op een dag als vandaag, als ik even goed wil poetsen. Niets is zo lekker als een glad huis.” Aan de muur hangen een paar kleurige schilderijen. Moderne kunst, duidelijk van dezelfde kunstenaar. „Marc Mulders”, zegt Margreet. „Hij is een gelovige katholiek en dat zie je terug in zijn werk. Kunst moet voor ons niet te realistisch zijn. Ik word soms alleen al geraakt door kleur of compositie.” ## _Ben je een gevoelsmens?_ „Zeker. Kunst of muziek kan mij vaak meer treffen dan door een goed onderbouwde preek. Als puber had ik dat al. Ik weet nog dat ik voor het eerst Psalm 42 in een uitvoering van Mendelssohn hoorde. Ik was compleet de weg kwijt. Dat deze muziek bestond, en dat ik die niet kende! Ik was zo enthousiast dat ik tegen mijn ouders zei: „Ga eens op de bank zitten en luister.” Ik dacht: Nu barsten ze in huilen uit, omdat het zo mooi is. Maar na dertig seconden begon mijn vader er, zonder opzet, doorheen te praten. Het conservatorium voelde wat dat betreft als een warm bad, omdat daar iedereen geraakt wordt door muziek. In mijn familie ben ik op dit punt een beetje een eenling.” >„Ik was compleet de weg kwijt. Dat deze muziek bestond, en dat ik die niet kende!” ## _Ben je vanwege je liefde voor muziek en kunst ook een beetje een eenling in de reformatorische wereld?_ „Ik beleef dingen vaak op een andere manier dan de mensen om mij heen.” Met een lach: „Wat dat betreft had ik beter katholiek kunnen zijn. Daar is het gevoelsmatige dingen beleven normaler. Wat ik bedoel is: Je kunt geloof beleven met je verstand, alles beredeneren met je hoofd, maar ook geloven met je zintuigen; door te zien, te ruiken, te luisteren. Ik voel me nog steeds onderdeel van de reformatorische gemeenschap, omdat mijn wortels er liggen en omdat ik op het Van Lodenstein College werk. Maar tegelijkertijd maak ik er ook geen deel meer van uit, omdat ik op veel gebieden anders ben gaan denken.” ## _Noem daar eens een voorbeeld van?_ „Ik merk dat kunst soms te snel eng en gevaarlijk wordt gevonden. Zo is er een indrukwekkend muziekstuk van Mendelssohn over Paulus, waarin de stem van God klinkt, gezongen door sopranen. Dat laat ik soms horen in de klas. „Is dat niet oneerbiedig?” vroegen leerlingen afgelopen jaar opeens. Dat verbaasde me, zo had ik er nog nooit over nagedacht. Ik luister dan toch met een hele andere –muzikale– achtergrond.” :::inline_image 1::: ## Passie Na het conservatorium solliciteerde Margreet voor een baan bij het Van Lodenstein College, inmiddels bijna dertien jaar geleden. Niet omdat ze er altijd al van droomde om docent te worden, maar uit praktische overwegingen. Inmiddels zou ze niet meer zonder deze baan kunnen. ## _Wat is er zo mooi aan het onderwijs?_ „Ik krijg er heel veel energie van als ik een groep pubers voor mijn neus heb. Pubers zijn bijzonder. De dynamiek onderling, de veranderingen die in hun hoofd en lijf plaatsvinden, de rondgierende hormonen. Ze zijn constant bezig met het bepalen van hun plek in de klas en met hun imago. En ze denken heel zwart-wit, zo grappig. Dat ik daar als docent deel van uit mag maken, vind ik fascinerend.” ## _Je hebt vast weleens lastige dagen._ „Ja, maar dat ligt altijd aan mezelf, omdat ik bijvoorbeeld moe ben. Heel vaak slepen juist mijn leerlingen me er dan doorheen. Ik ben het afgelopen jaar standaard met meer energie naar huis gegaan, dan dat ik op school aankwam. Het heeft iets magisch om te zien hoe leerlingen aangestoken worden door het virus van muziek maken. Ik vind het ook mooi om met hen in gesprek te gaan, bijvoorbeeld over kwetsbare thema’s. Als puber heb ik open gesprekken over geloof en seksualiteit gemist. Was er met mij besproken wat ik nu me mijn leerlingen bespreek naar aanleiding van de lessen ”Be-Loved”, dan was ik veel weerbaarder aan mijn eerste relaties begonnen. Het gevaar is juist dat er niet over wordt gepraat, en dat leerlingen zelf moeten uitvinden wat goed is en wat niet. Langs de skatebaan, bijvoorbeeld, met een groepje andere pubers. >„Ik vind het mooi om met pubers in gesprek te gaan over kwetsbare thema’s. Zelf heb ik toen ik jong was open gesprekken over geloof en seksualiteit gemist” Ik hoop dat een leerling van mij later nooit zal zeggen: „Niemand heeft in mijn puberteit ooit aan me gevraagd hoe het nu echt met me ging.” Daarom neem ik de tijd om naar hen te informeren. Het is heel fijn dat je ze op hun reis door het leven even bij de hand mag nemen, iets voor ze kunt betekenen of gewoon toeschouwer mag zijn. Ik probeer ook echt met ze mee te leven. Als ik weet dat een van hen in het weekend iets bijzonders heeft, stuur ik op zaterdag even een appje: „Succes vanavond!”” ## _Je treedt ook op als sopraan. Hoe combineer je dat?_ „Ik werk drie dagen op school en ben twee dagen met muziek bezig. Dat is goed vol te houden. Vorig jaar ben ik wat rustiger aan gaan doen. Ik liep vast omdat ik te druk was met ons jonge gezin, het werk op school en het geven van zangles. Ik ben erg perfectionistisch en wilde alles goed doen. Maar ik kreeg last van mijn stembanden. Daarom geef sindsdien geen zangles meer. Op school plan ik mijn dagen nu ook niet meer bomvol. Ik geef geen faalangsttraining meer in de pauze en heb alleen nog havo- en vwo-klassen. Daarnaast gebruik ik een geluidsversterkertje in de klas, want door het harde praten forceerde ik snel mijn stem.” ## _Ben je graag druk?_ „Als mijn agenda leeg wordt, ga ik weer dingen naar mezelf toetrekken. Ik heb het nodig om bezig te blijven. Ik vind het heel leuk om voor groepen te staan, en een goed concert kan me voor een week lang energie opleveren. Ook in de vakanties blijf ik bezig. In mijn telefoon staat een lijstje met stukken die ik deze zomervakantie ingestudeerd wil hebben, voor concerten in het najaar. Na de vakantie neem ik op zangles de stukken dan alleen nog technisch door, zodat het klinkt alsof alles vanzelf gaat.” :::inline_image 2::: ## _Waarom heb je nog steeds zangles nodig?_ „Zingen is als topsport: je hebt altijd een coach nodig die zegt wat je beter kunt doen. Bovendien ervaar je je eigen stem altijd anders dan een ander. Dus echt objectief naar jezelf luisteren, kun je alleen bij een opname. Het is een nachtmerrie van me dat ik denk dat ik heel goed ben, maar het publiek billenknijpend naar me heeft zitten luisteren. Daarom heb ik mensen nodig die eerlijk tegen me durven zijn.” ## _Ben je vaak onzeker over jezelf?_ „Ja, zeker in dit vak, waarin iedereen heel streng is. Je moet jezelf telkens waarmaken. Ben je niet goed genoeg, dan word je niet meer voor concerten gevraagd. Wat dat betreft is het beter om voor de klas te staan. Leerlingen zijn een slechte les zo vergeten. Ik vind het heerlijk om in de drie dagen dat ik voor de klas sta, absoluut niet bezig te hoeven zijn met mijn strot.” ## _Wat kan je gestolen worden als het om muziek maken gaat?_ „Dat mensen denken dat je er hoogmoedig of arrogant van wordt. Na een concert kan ik zo twintig noten opnoemen waarover ik niet tevreden ben. De andere drieduizend, die wel goedgingen, ben ik vergeten. Ik ben altijd superblij als mijn man me af en toe hoort studeren en zegt dat hij het mooi vindt. Want hij is heel kritisch, en ik heb veel bewondering voor zijn muzikaliteit. Tegelijkertijd zegt een kritisch stemmetje dan: „Hij is je man, hij houdt van je, daarom zegt hij dit. Hij wil alleen maar lief zijn voor je.” >„Na een concert kan ik zo twintig noten opnoemen waarover ik niet tevreden ben. De andere drieduizend, die wel goedgingen, ben ik vergeten” ## _Gaat je man weleens mee naar concerten waarbij jij zingt?_ „Nee, nooit. Hij past dan op de kinderen. Bovendien kent hij de muziek die ik zing vaak zo goed, dat ik hem niet blij maak met een concert van een middelmatige oratoriumvereniging. Ik vind het prima als hij thuisblijft. Soms hebben we een gezamenlijk concert. Zo zongen we in het verleden samen de Matthäus- en de Johannes-Passion. Dat is megaleuk. Vaak praten we dan nog heel lang door over zo’n uitvoering.” ## _Musiceert hij ook?_ „Hij is van jongs af aan met klassieke muziek opgevoed en eraan verslingerd geraakt. Hij kent veel meer muziekstukken dan ik. Soms luistert hij wekenlang naar bijvoorbeeld Mahler en slaat hij mij om de oren met fragmenten die ik moet luisteren. Zelf ben ik dan weer heel enthousiast als ik iets heb ontdekt, waarvan ik zeker weet dat hij het niet kent. Zo hoorde ik op de radio een keer een stuk van Wagner dat klonk als Beethoven. Ik heb me er heel de dag op verheugd om hem dat ’s avonds te laten horen. Ik heb trouwens Geert in de muziek ontmoet. Ik was solist bij een kamerkoor waar hij zong als bas. Zo raakten we aan de praat. Toch hebben we het samen niet vaak over muziek. Ik vertel meer over het werk op school dan over het zingen.” ## _Als je zou moeten kiezen tussen muziek en de klas, wat wordt het dan?_ „Stel dat ik over tien jaar nergens meer gevraagd word, dan ga ik vijf dagen voor de klas staan. Ik zou het zingen vreselijk missen, maar dan word ik gewoon lid van een oratoriumvereniging en ga ik me vanaf de achterste rij overal mee bemoeien, haha. Natuurlijk zou ik het heel pijnlijk vinden, als ik merk dat mijn stem minder wordt. Maar ik weet dat ik door mijn baan in het onderwijs in elk geval niet huilend op de bank hoef te blijven zitten.” :::inline_article 1::: ## _Ben je veel bezig met je toekomst?_ „Nu al merk ik dat ik soms ingehaald word door de jongere generatie. Ik vind dat niet leuk, maar ik weet ook dat dit meestal niets te maken heeft met mijn niveau. Er is nog steeds genoeg werk. Het hoort bij het vak. Wat mijn stem betreft: je weet van tevoren niet hoelang die mooi blijft. Sommigen zingen op hun zeventigste nog steeds de sterren van de hemel. Ik stop wel het liefst net na mijn hoogtepunt. Dat is het beste wat je kunt doen. Dan behoed je jezelf ook voor het proces van steeds minder gevraagd worden.” ## _Tot slot: Maakt het voor jou als solist uit dat je zelf gelovig bent als je bijvoorbeeld een passion zingt?_ „Voor het niveau van een uitvoering maakt het niet uit. Ik ga niet mooier zingen, omdat ik iets zelf ook zo beleef. Dat denken mensen weleens, maar dat is niet zo. Vergeet niet dat zingen hard werken is. Je bent continu bezig met je ademhaling, je strottenhoofd, de positie van je tong. >„Ik hoop dat een leerling van mij later nooit zal zeggen: „Niemand heeft in mijn puberteit ooit aan me gevraagd hoe het nu echt met me ging.” Daarom neem ik de tijd om naar hen te informeren” Toch gebeurt het soms dat ik tijdens het zingen iets meer van het muziekstuk ervaar. Bijvoorbeeld bij het gedeelte ”Aus Liebe will mein Heiland sterben” uit de Matthäus-Passion. De combinatie van noten en tekst is in dat gedeelte zo goed. Dat kun je bijna niet onbewogen zingen. Er is nog zo’n stuk in de Matthäus-Passion. Dat is het deel waarin Pilatus vraagt wat Jezus dan gedaan heeft. De sopraan antwoordt: „Alleen goede dingen: lammen genezen, blinden de ogen geopend.” Op zo’n moment zit ik er helemaal in en meen ik met alles in me de woorden die ik zing. Dan kunnen geloof en muziek zingen heel erg samenvallen.”

Waarom Margreet Rietveld weg is van ‘haar’ pubers

Ontvang onze nieuwsbrief

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons