Burgemeester Jan Nathan Rozendaal ziet zichzelf als reisgids voor raadsleden en burgers

Onopvallend ligt het gemeentehuis van Elburg aan de Zuiderzeestraatweg, een van de oudste verkeersaders van de Veluwe. Burgemeester Jan Nathan Rozendaal (48) zetelt op de begane grond, aan het einde van de rechter vleugel. Het vertrek biedt uitzicht op grasland, omzoomd door bos. In de weide graast een koppel schapen. Blikvanger in de kamer zijn twee eeuwenoude geschilderde portretten van een vrouw en een man. De vrouw is een Thoe Boecop, echtgenote of dochter van de eerste burgemeester van Elburg. Onderzoek wees uit dat de man uit het stadje Vollenhoven kwam, in het leger van de prins diende en later een bestuurder van Overijssel werd. „Vraag me niet hoe dat schilderij hier is beland”, lacht Rozendaal. Voorafgaand aan het gesprek heeft de burgemeester, woonachtig in ’t Harde, een wandeling gemaakt met de hond. Omdat hij ook de meeste avonden in touw is, begint hij de dag kalm. Met stille tijd, ontbijten met echtgenote Esther en het uitlaten van de hond. „Een bordercollie, die moet wel een uur of twee per dag naar buiten.” ## _Wie laat wie uit?_ „Zij mij. We hebben haar gekocht in coronatijd, toen ik veel thuis zat te werken. Geregeld liep ik een rondje door het bos. Het voelde onprettig als ik dan mensen tegenkwam. Moet die burgemeester niet werken? Als je een hond hebt, vinden ze het normaal. Je krijgt vanzelf een band met zo’n dier. Het is echt een huisgenoot geworden.” ## _Een broer van u is wethouder in Woerden. Zit het besturen in de familie?_ „Dat kun je wel zeggen, ja. Wij kregen van thuis mee dat je een verantwoordelijkheid in de samenleving hebt. Op verjaardagen van mijn ouders hadden de ooms het altijd over de kerk, de politiek en het onderwijs. Naast hun gewone werk waren ze maatschappelijk actief, vaak in bestuurlijke rollen. Mijn vader zat in het bestuur van de SGP in Reeuwijk en nam me weleens mee naar gemeenteraadsvergaderingen. :::author_streamer 1::: Zowel in Gouda als Reeuwijk vormden ChristenUnie en SGP één fractie. In Den Haag, waar ik later ging wonen en werken, was dat ook het geval. Het leerde me over grenzen heen te kijken. Een politicus ben ik nooit geweest, besturen ligt me meer. Als jongetje van een jaar of acht stichtte ik met een paar vrienden een vogelclub. De eerste dag keken we geen vogels, maar stelden we de statuten op. Elk jaar hadden we een ledenvergadering, om de beurt waren we voorzitter. Later werd ik lid van de Goudse Reddingsbrigade. Toen ik ging studeren, sloot ik me aan bij Depositum Custodi en Solidamentum. Van de laatste studentenvereniging werd ik voorzitter. Ik hield ervan om nieuwe dingen op poten te zetten en werd daarom ook lid van de ondernemingsraad en de studentenraad van de universiteit.” ## _Wat bracht u op het idee om te solliciteren naar de post van burgemeester?_ „Na mijn studie kreeg ik een baan bij de provincie Zuid-Holland, als adviseur bij de bestuursdienst. Ik heb ook een aantal klussen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken gedaan, als interimmer. Op een gegeven moment zei iemand tegen me: „Moet jij zelf niet bestuurder worden?” Tijdens een loopbaantraject kreeg ik hetzelfde te horen, waarbij het burgemeesterschap als mogelijkheid werd genoemd. Dat leek me een baan voor grijze heren, dus die tip nam ik niet serieus.” :::inline_image 1::: ## _Waardoor veranderde dat?_ „Mijn vrouw en ik zijn liefhebbers van wandelen. Toen we een jaar getrouwd waren, hebben we twee maanden verlof genomen om de laatste duizend kilometer van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella te lopen. Vanuit Zuid-Frankrijk over de Pyreneeën naar Spanje. Uiteindelijk zijn we doorgelopen tot de kust. Dan heb je de tijd om na te denken over je leven. Terug op kantoor viel mijn oog op de vacature voor burgemeester van Rozendaal bij Arnhem, de kleinste gemeente van Gelderland. Destijds een plaats met 1100 inwoners, onder wie één persoon in de bijstand. Ik ging wat googelen en ontdekte dat je geen zestig hoeft te zijn om burgemeester te worden. Jan Franssen, destijds commissaris van Zuid-Holland, bracht me in contact met zijn collega in Gelderland. Die adviseerde me om me te melden als er een grotere gemeente beschikbaar kwam. Dat heb ik drie keer gedaan, maar alle keren haalde ik alleen de eerste ronde, vanwege gebrek aan ervaring als burgemeester of wethouder.” ## _Wat deed dat met u?_ „De impact was fors, want de sollicitatieprocedure voor het burgemeesterschap is lang en intensief. Je gaat samen de plaats bekijken, je leest alles wat er over zo’n gemeente is geschreven, je bereidt je voor op de gesprekken. Het is pittig als er dan een afwijzing komt. Eens in de paar jaar organiseert het ministerie van Binnenlandse Zaken een klasje voor mensen die burgemeester willen worden. Zuid-Holland droeg mij daarvoor aan. In dat klasje werd me nog duidelijker dat ervaring een voorwaarde is voor een succesvolle sollicitatie. Daarom heb ik me bij de SGP aangemeld als kandidaat-wethouder. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 werd ik op een dinsdagavond gebeld door iemand van de CU-SGP in Papendrecht, met het verzoek of ik de volgende morgen kon komen praten. Woensdagavond kreeg ik te horen dat ze me als wethouder wilden hebben. Dat aanbod heb ik aangenomen. We hebben afgesproken dat ik de eerste drie jaar niet zou solliciteren naar een post van burgemeester. Na die drie jaar kwam Elburg vrij en heb ik opnieuw een poging gedaan, nu met succes.” ## _Wat trekt u in het besturen?_ „Als ik ergens bij betrokken raak, kan ik het niet laten om processen te verbeteren en nieuwe initiatieven te ontplooien. Bij de provincie Zuid-Holland zag ik dat bepaalde dingen niet lekker liepen. Ik richtte daarom een nieuwe partij op, onafhankelijk van een vakbond, en kwam meteen met een aantal anderen in de ondernemingsraad. Daar hebben we zinvolle dingen kunnen doen.” ## _Hoe vond uw vrouw het dat haar man burgemeester werd?_ „Belangrijk is dat je je samen thuis voelt in zo’n plaats. Elburg past ons. We houden van dit landschap, de historische binnenstad en de gemoedelijke sfeer. Voor Esther was het bovendien een opluchting dat het hem nu werd. Ook voor haar waren die sollicitatieprocedures spannende trajecten. Met mijn benoeming waren die in ieder geval voor zes jaar achter de rug. Omdat ze Hebreeuws heeft gestudeerd, kwam ze al snel in het bestuur van de Stichting Vrienden Museum Sjoel Elburg.” :::author_streamer 2::: ## _Met welke motivatie begon u uw loopbaan als burgemeester._ „Ik heb veel reizen geleid. In het sollicitatiegesprek gaf ik aan zo ook mijn taak als burgemeester te zien. De gemeenteraad bepaalt de richting, het is mijn verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de groep bij elkaar blijft, de reis goed verloopt en we de bestemming bereiken. Als burgemeester ben je een verbinder, iemand die ervoor zorgt dat de burgers een stil en gerust leven kunnen leiden. Die rol past mij meer dan het gaan voor één bepaald standpunt. Ik ben een man van het midden en van compromissen.” ## _Is ook dat een familietrek?_ „Zeker, bij ons werden de dingen nooit op de spits gedreven. Kerkelijk behoorden we tot de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, maar we gingen ook wel naar de gereformeerde gemeente, de oud gereformeerde gemeente en de hervormde gemeente. De gedachte dat we tot de ware kerk behoorden, was ons vreemd. De familie van mijn vader kwam uit de Alblasserwaard, een streek met een gemoedelijk kerkelijk klimaat. Mijn grootouders van beide kanten waren van huis uit hervormd. Ten diepste ben ik altijd een hervormde jongen geweest.” :::inline_image 2::: ## _Hoe kijkt u terug op het leiden van uw eerste gemeenteraadsvergadering?_ „Ik vond het doodeng. Je moet ontdekken welke stijl bij je past als voorzitter van zo’n raad. Coalitie en oppositie stonden destijds scherp tegenover elkaar. Op totaal onverwachte momenten waren er escalaties. Gelukkig is dat veranderd. Achter de schermen heb ik veel tijd en energie gestoken in het bevorderen van de harmonie. De installatie van de huidige gemeenteraad ben ik begonnen met het laten horen van het openingsdeel van een cantate die Bach voor zo’n gelegenheid heeft geschreven. Vervolgens vroeg ik aan de nieuwe raadsleden of ze al in andere besturen hadden gezeten. Alle handen gingen omhoog. „Hadden jullie daar een oppositie en een coalitie?” Ze keken me verbaasd aan. „Zullen we dan afspreken dat we het hier net zo doen?” Een toenemend aantal gemeenten kiest voor een raadsbreed programma en gezamenlijk gekozen wethouders. Het eerste is hier niet gelukt, de wethouders zijn wel unaniem gekozen. We gebruiken ook niet meer de woorden coalitie en oppositie.” ## _Wat werd uiteindelijk uw stijl van leidinggeven?_ „Ik ben helder over de procedures, maar geef ruimte aan het debat en houdt van een grapje tussendoor. De raadsvergaderingen begin ik altijd met een kort openingswoord. Bij de start van het seizoen en aan het begin van een nieuw jaar hebben we een gezellig moment. Met Kerst nodigen we een koor uit, dat voor de gemeenteraad komt zingen. Dat zijn samenbindende dingen.” ## _Hoe is uw relatie met de gewone Elburger?_ „Ik kom bij mensen in vreugdevolle, maar ook verdrietige omstandigheden, zoals het verongelukken van een kind. Voordat we hiernaartoe gingen, werd ik gewaarschuwd voor de geslotenheid van de bevolking. Daar merk ik weinig van, misschien door mijn rol. De mensen leggen hun hele hebben en houwen op tafel. Sommigen vertellen ook wat God voor hen betekent.” ## _Welke invloed heeft uw vrouw op uw functioneren?_ „Zij is mijn eerste en belangrijkste adviseur. Ik deel bijna alles met Esther. Vaak zitten we op dezelfde lijn. We hechten aan de menselijke maat en weten ons betrokken op de kwetsbaren in de samenleving. Veel bezoeken leggen we samen af. Met een dementerende 100-jarige hebben we de lievelingspsalm van die vrouw gezongen. Dat zijn mooie momenten.” :::author_streamer 3::: ## _Jullie huwelijk bleef kinderloos, beleven jullie dat als een kruis?_ „Zo wil ik het niet noemen. Het kostte wel een jaar of anderhalf om het een plek te geven. Daarna kwam de vraag: wat kun je voor anderen betekenen wanneer je niet de verantwoordelijkheid voor kinderen krijgt? In Den Haag hebben we heel veel gedaan in de kerkelijke gemeente. Ester geeft nu les aan zorgleerlingen op het Greijdanus College.” ## _Hielden jullie ook het wandelen erin?_ „Ja, we hebben heel veel pelgrimsroutes gelopen. Het leuke daarvan is dat je altijd interessante medewandelaars ontmoet. We kookten zelf; in de herberg, het klooster of de pastorie waar we overnachtten. Veel gerechten zijn voor vier personen, dus meestal nodigden we twee mensen uit om mee te eten. Ongeveer de helft van die wandelaars loopt zo’n tocht om sportieve redenen, de andere helft vanwege meer of minder ingrijpende levenservaringen. Dat levert bijzondere gesprekken op. :::inline_image 3::: Tussen Kerst en de jaarwisseling gingen we altijd drie dagen richting de Eifel, de Ardennen of het Sauerland. Tas op de rug en elke dag zo’n 25 tot 30 kilometer lopen, van jeugdherberg naar jeugdherberg. Steeds meer bekenden haakten aan. Op den duur was het een groep van zo’n vijftig personen, meest singles. We begonnen de dag met een gezamenlijke Bijbelstudie en besloten de avond met samen zingen. Zomers gingen we met tien, twaalf vrienden een week de bergen in. Dat hebben we zo’n 25 jaar gedaan. Vanwege gezondheidsklachten van Esther moesten we er een punt achter zetten en hebben we een kampeerwagen gekocht, een goed alternatief.” ## _Wat merkt de doorsnee Elburger van uw levensovertuiging als SGP-burgemeester?_ „Ik ben geen SGP-burgemeester, maar een burgemeester die lid is van de SGP en de ChristenUnie. Bij mijn herbenoeming, twee jaar geleden, kreeg ik te horen dat ik echt boven de partijen sta. Dat vind ik een compliment. Ik hoop wel dat mensen iets merken van mijn christelijke levensovertuiging. Jezus roept ons ertoe op om een vredestichter te zijn. Franciscus van Assisi en Dietrich Bonhoeffer zijn voor mij wat dat betreft inspirerende figuren.” :::author_streamer 4::: ## _Is het lastig om als belijdend christen burgemeester te zijn?_ „Dat ervaar ik niet zo. Bijna de helft van de mensen hier is nog kerkelijk betrokken. Onlangs deed in de Nederlands gereformeerde kerk van ’t Harde een nieuwe predikant intrede. In zo’n setting kan ik heel vrij spreken over dat wat mij persoonlijk drijft. In publieke uitingen ben ik terughoudender.” ## _Zijn SGP-burgemeesters daarin niet érg terughoudend?_ „Collega’s van grote steden hoor ik soms politieke statements maken. Dat past naar mijn overtuiging niet bij hun rol. Een burgemeester hoort geen politicus te zijn. Net als de koning heb je een samenbindende functie in de gemeenschap.” ## _Ging u door uw werk over bepaalde zaken anders denken?_ „Niet alleen je werk speelt een rol in je ontwikkeling. Ook de levensfase, mensen die je ontmoet en de lectuur die je leest zijn van invloed. In mijn studententijd las ik nogal wat boeken over de toe-eigening van het heil. Nu ben ik meer bezig met andere thema’s, zoals de verantwoordelijkheid van een christen in de samenleving. Omdat je in deze functie veel van die samenleving ziet, ga je genuanceerder denken.” :::inline_image 4::: ## _Voorafgaand aan uw herbenoeming konden de Elburgers uw functioneren beoordelen. Wat bracht u tot die enquête?_ „We hebben in dit land geen gekozen burgemeester, maar je bent er wel voor de inwoners. Ik heb breed feedback opgehaald en wilde daarbij de burgers niet overslaan. Ze konden ook een cijfer geven voor de wijze waarop ik invulling geef aan het burgemeestersambt. Dat was wel een spannende. De uitslag was gelukkig positief; gemiddeld krap een 8.” ## _Hoe keken uw collega’s tegen dit initiatief aan?_ „Sommigen vonden het stoer, anderen noemden het link of waren bevreesd dat hun gemeenteraad zou adviseren dit voorbeeld te volgen.” ## _Wat zou u gedaan hebben bij een beroerde uitslag?_ „Ik hoopte en verwachtte tussen de 7 en 8 uit te komen. Als het een 5 was geweest, zou ik zijn gestopt. In dit vak gaat het niet alleen om wat je doet, maar ook om hoe je als mens wordt gewaardeerd.” ## _Wat wordt de volgende gemeente?_ „Dat weet ik niet. Het kan ook iets heel anders zijn. Leidinggeven aan een ideële organisatie is ook mooi. Voorlopig zit ik in ieder geval hier. Met genoegen.” :::kader 1::: :::kader 2:::

Burgemeester Jan Nathan Rozendaal ziet zichzelf als reisgids voor raadsleden en burgers

Lees meer

Esther Rozendaal: gegrepen door het Bijbelse Hebreeuws

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Burgemeester Jan Nathan Rozendaal ziet zichzelf als reisgids voor raadsleden en burgers

Lees meer

Esther Rozendaal: gegrepen door het Bijbelse Hebreeuws

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram