„AI is niet meer weg te denken uit het onderwijs”

Hij gebruikt AI zelf heel regelmatig. Laatst nog, toen hij een vergadering had met een werkgroep op school. Hij moest notuleren. „Omdat we allemaal net terug waren van vakantie, gingen de gesprekken alle kanten op. Dan is het leuk om mee te kunnen praten. Ik heb om toestemming gevraagd om de vergadering op te nemen. Na afloop heb ik de opname geüpload en heeft AI er een bondige samenvatting van gemaakt. Ik hoefde maar een klein beetje bij te schaven.” Het illustreert hoe kunstmatige intelligentie in de toekomst onze manier van werken gaat veranderen, zegt Piet. „Dit heeft invloed op een groot aantal beroepen. Als je ziet wat AI nu al kan, zijn bepaalde ontwikkelingen onontkoombaar, of je dat nu leuk vindt of niet.” ## _Op welke manier speelt AI een rol in het onderwijs?_ „Op verschillende manieren. Zo kijken we voor welke opdrachten leerlingen wel of niet AI mogen gebruiken, en in hoeverre. Ook is er aandacht voor onze huidige manier van toetsing en de fraudegevoeligheid daarvan. Diverse vakgroepen besteden al anderhalf jaar een vrij groot deel van hun vergaderingen aan dit thema. Tijdens zo’n vergadering pakt een van ons een onderwerp bij de kop, iets wat nieuw is op AI-gebied bijvoorbeeld. Dan hebben we het erover wat we daarvan vinden en hoe we dit kunnen gebruiken, of kunnen doorgeven aan de studenten die zelf ook weer docent worden.” :::inline_image 1::: ## _Noem eens iets heel bruikbaars aan AI in het onderwijs?_ „Leerlingen kunnen in een paar seconden feedback krijgen op hun werk. Ik geef zelf Engels, en ik weet dat AI tips kan geven over de structuur van de tekst of fouten in het vocabulaire. Waar we ook mee aan het experimenteren zijn, is het werk van studenten door AI laten nakijken. Dat kan ook met examenwerk. Voor alle duidelijkheid: natuurlijk moeten docenten zelf ook blijven nakijken. Je bent als mens eindverantwoordelijk. Een collega van mij vertelde onlangs dat hij met ChatGPT een app heeft gemaakt, die voor hem de week plant. Die app zorgt er ook voor dat het lesmateriaal op de juiste tijd gereedstaat en de taken voor de leerlingen automatisch op de goede plek in het systeem terechtkomen. Je zou AI ook kunnen gebruiken bij het geven van catechisatie, zeker als de ouderlingen geen onderwijservaring hebben. Stel ChatGPT bijvoorbeeld de vraag: „Hoe behandel ik een bepaald onderwerp voor een groep 15-jarigen, variërend van praktijkgericht naar intellectueel?” Daar komt gewoon iets zinnigs uit. Op die manier zou AI voor mijn gevoel een middel kunnen zijn in Gods Koninkrijk.” ## _Is AI betrouwbaar genoeg om het zulke opdrachten te geven?_ „Er zijn allerlei voorbeelden over wat AI fout kan doen. De meeste zijn echter gedateerd. De AI’s van nu zijn veel beter dan die van een jaar geleden. Ik zeg niet dat AI geen fouten meer maakt, maar veel minder dan vroeger. Je moet ervoor oppassen je mening over kunstmatige intelligentie te funderen op verouderde informatie. De ontwikkelingen gaan enorm snel.” ## _Wat zijn de risico’s voor jongeren die opgroeien met AI?_ „ Dat ze geen maat weten te houden in de tijd die ze besteden aan schermgebruik. Dat geldt voor sociale media, maar dus eveneens voor AI. Het is verslavend. Ook is het een risico om niet alles kritisch te wegen wat uit AI komt. Jongeren zouden alles kunnen geloven wat hen voorgeschoteld wordt. Daarnaast is er het gevaar van vooringenomenheid. Het hele moderne wereldgevoel over allerlei ethische onderwerpen zit in AI. Als je een wat kritische vraag stelt, wordt er over de islam voorzichtiger geantwoord dan over het christendom. En stel je AI een vraag over issues als abortus en euthanasie, dan weerspiegelt het antwoord in eerste instantie wat de meeste mensen ervan vinden. Pas als je zou doorvragen naar een Bijbels gefundeerd antwoord, komt er iets genuanceerders uit. Daarvan moet je je bewust zijn bij het gebruik van AI.” ## _AI zou jongeren lui maken, wordt gezegd. Zoals ook de rekenmachine en Google ons lui maakte. Is dat erg?_ „Ik weet niet of dat erg is. Mijn opa kon inderdaad fenomenaal hoofdrekenen. Ik kan het zelf nog redelijk, maar ik vraag me af wat de kinderen ervan kunnen. De vraag is: Wat is ons doel met het onderwijs wat we geven? Wat moeten leerlingen kunnen? Is het belangrijk dat ze even goed kunnen hoofdrekenen als vroeger, of moeten we hun voldoende leren om te kunnen begrijpen welk antwoord klopt en welk niet? AI scherpt ons op, wat dat betreft. Echte kennis is belangrijk. Het zet ons stil bij de vraag: Waartoe zijn we er ook alweer?” ## _Er wordt vast weleens gefraudeerd met AI. Hoe gaat Driestar hogeschool daarmee om?_ „De regels op de hogeschool zijn op dit moment heel duidelijk. Of en hoe je AI mag gebruiken bij een opdracht, wordt altijd vermeld. Natuurlijk wordt er zo nu en dan iets ingeleverd waarvan je denkt: heeft de student dit nu zelf gemaakt of niet? Het korte antwoord op die vraag is: als je niet gezien hebt hoe het gemaakt is, kun je daar niet zeker van zijn. Dat was vroeger al zo: ook toen konden verslagen van elkaar overgenomen worden. Maar met AI gaat dit nog veel makkelijker. Een AI-scriptie, ook op master- of PhD-niveau, is nauwelijks van echt te onderscheiden. Daarom passen we het onderwijs aan. Als ik naar mijn eigen vak kijk: geen enkele opdracht is meer hetzelfde als tweeënhalf jaar geleden. Zo is er een module reading en writing. Ik laat de studenten daarbij bepaalde feedback halen bij AI, maar vraag ook of ze het eerste handgeschreven concept van hun tekst willen inleveren. Al is dat in de toekomst misschien niet meer nuttig, want wie weet is AI over een jaar in staat om ook handgeschreven teksten na te maken.” ## _Hoe ziet het onderwijs van de toekomst eruit?_ „We zullen er nog wel even mee bezig zijn om opdrachten zo te maken dat we zeker weten dat een student iets zelf heeft gedaan. Een van de oplossingen die genoemd wordt, is om leerlingen meer onder gecontroleerde condities te laten werken. Dus alleen toetsen of repetities afnemen waar een docent of surveillant bij zit. Of hen vaker presentaties laten geven. Maar dat laatste heeft nadelen. Het is voor leerlingen gewoon heel saai om hele dagen naar presentaties van anderen te luisteren. Dat verstoort het leerproces. We hebben echt het antwoord nog niet gevonden als het gaat om het gebruik van AI in het onderwijs. Je kunt immers ook veel aan AI hebben. Dat vraagt om experimenteren, evalueren en af en toe een uitglijder maken.” ## _Wat is uniek voor jullie als christelijke school in de benadering van AI?_ „We schermen studenten niet af van AI, maar hebben het juist over wat er om hen heen gebeurt. We leren hun bijvoorbeeld wat voor soort vragen je wel en niet aan AI stelt, en hoe je de antwoorden op waarde kunt schatten. Zo heb ik gehoord dat mensen AI vragen stellen over hun eigen geestelijke staat, over de zekerheid van hun heil. Maar moet je AI zoiets vragen? Ik denk het niet. Of ik zou er in elk geval ontzettend voorzichtig mee zijn. Dat geldt ook voor vragen over de inhoud van de Bijbel. AI kan helpen, maar soms klopt een antwoord deels niet. Dan doe je er wijs aan om te bedenken waar je je antwoord vandaan haalt.” ## _Zijn leerlingen en studenten al niet veel verder in hun kennis van AI dan de docenten die hen erover moeten onderwijzen?_ „Er is een groep die voorloopt, zowel in het basis- en voorgezet onderwijs als daarboven. Zij weten dat ze met AI soms iets in een kwartier gedaan kunnen krijgen waar anderen de hele dag voor nodig hebben. Daarom moeten we ons als docenten ook afvragen: geven wij hun wel de juiste soort opdrachten? Als het inderdaad een opdracht is die ze met AI in een kwartier af kunnen krijgen, waarom vragen we dit dan nog aan leerlingen? Ik had ooit met collega’s een ingewikkeld onderwerp bij de kop waarover we een halfuur praatten. AI is er letterlijk twee minuten mee bezig geweest en maakte er ook nog een foutloos verslag van. Bizar toch?” ## _Zijn de ontwikkelingen ergens ook niet beangstigend?_ ..In zekere zin wel. Naarmate er technologisch meer kan, heeft dat ook meer invloed. Zowel ten goede als ten kwade. Toen we als mensheid leerden schrijven, konden we goede dingen opschrijven, maar ook verkeerde. Iets dergelijks geldt voor de boekdrukkunst. Techniek is een gave, God heeft technologische mogelijkheden in de schepping gelegd, anders hadden ze er nooit uit kunnen komen. Het is wel belangrijk dat we de risico’s en gevaren van de toegenomen mogelijkheden kennen.” ## _Welke overheersen voor u: de mogelijkheden, of de gevaren van AI?_ „AI is geen kwestie van: wat fijn, we kunnen nu alles. Maar ook niet: social media waren al zo slecht, en nu hebben we ook nog AI. Beide uitersten zijn niet terecht. We leven in een gebroken wereld, waarin nog veel goeds is. Het kwaad kan door AI sneller verspreid worden dan vroeger, denk aan deepfakes en ander bedrog. Maar het goede ook.” Ik denk dat het altijd een zoektocht blijft hoe we met AI het goede kunnen bevorderen en het kwade kunnen tegengaan. We moeten ons blijven bezinnen. En als we ooit denken een afdoende antwoord te hebben gevonden, zijn er wel weer nieuwe ontwikkelingen waar we ons mee bezig moeten houden.” :::kader 1::: :::kader 2:::

„AI is niet meer weg te denken uit het onderwijs”

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

„AI is niet meer weg te denken uit het onderwijs”

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram